بیماری ام.اس

نوعی بیماری التهابی مزمن و اغلب پیشرونده در سیستم اعصاب مرکزی است که باعث از بین رفتن پوشش میلین تارهای عصبی به صورت پلاک‌های کوچک، بزرگ و منفرد یا متعدد شده و انتقال پیام‌های …

نوعی بیماری التهابی مزمن و اغلب پیشرونده در سیستم اعصاب مرکزی است که باعث از بین رفتن پوشش میلین تارهای عصبی به صورت پلاک‌های کوچک، بزرگ و منفرد یا متعدد شده و انتقال پیام‌های عصبی را بتدریج مختل می‌کند.

از ویژگی‌های بیماری این است که پلاک‌ها در زمان‌های مختلف، بخش‌های متفاوتی از دستگاه اعصاب مرکزی را گرفتار می‌کنند. روند بیماری در برخی افراد خوش‌خیم، در گروهی به‌صورت عودکننده و در بعضی به شکل مزمن و پیش‌رونده است.

علت:

نامشخص است، ولی عواملی مانند نارسایی ایمنی، استعداد ژنتیکی، منطقه جغرافیایی با آب و هوای معتدل، عفونت‌های ویروسی و فشارهای روحی را دخیل دانسته‌اند. شایع‌ترین سن ابتلا بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی و در زنان تقریبا دو برابر مردان است و در بین بستگان درجه اول بیماران، ۵ تا ۱۵ بار بیشتر از سایرین است.

نشانه‌ها:

بسته به این‌که پلاک‌ها در کدام ناحیه از دستگاه اعصاب مرکزی باشند، متفاوت است و شامل ضعف اندام‌ها به صورت بی‌سروصدا و به شکل خستگی زودرس در اثر فعالیت بخصوص در اواسط بعدازظهر، اشکال در بالارفتن از پله‌ها به علت گرفتگی عضلات، اختلال تعادل در راه رفتن، تاری دید تا نابینایی کامل موقتی، دوبینی، سرگیجه، تهوع، حرکات نوسانی کره چشم و فلج نگاه، ضعف خفیف تا حالت نیمه‌فلج اندام‌ها، اشکال در کنترل ادرار و اختلال در بلع، ناتوانی جنسی، حرکات غیرارادی و لرزش، اختلال در تکلم، اختلال حس عمقی و سطحی بویژه به صورت گزگز و خواب‌رفتگی، درد شوک‌مانند صورت، اختلال حافظه، افسردگی، عدم تحمل گرما و احساس شوک برقی در اندام‌ها به‌دنبال خم کردن گردن.

پیش‌آگهی:

در موارد زیر پیش‌آگهی بیماری بهتر است: شروع بیماری پیش از ۴۰ سالگی، جنس مونث، آغاز بیماری با اختلال بینایی، کم بودن دفعات عود بیماری در چند سال اول، روند بیماری با فراز و نشیب باشد و نه یکنواخت و پیش رونده.

عوارض:

کاهش توان بینایی، فلج اندام‌ها، ناتوانی جنسی بویژه در مردان، زخم‌های بستر و عفونت‌های ناشی از آن، اختلال تعادل، صرع در حدود ۱۰ درصد موارد، افسردگی، لرزش شدید در هنگام فعالیت و در موارد پیشرفته، آتروفی مغز و نارسایی گفتاری شدید. درمان: هنوز درمان قطعی برای این بیماری پیدا نشده، اما داروهای مختلفی وجود دارند و برای پیشگیری از عود بیماری چند پیشنهاد شده است: تجویز دوز کم استروئیدها، تعویض پلاسمای خون، روغن آفتابگردان و رژیم کم‌چربی و درمان با نیش زنبور که اعتبار علمی ندارد. اما در مرحله حاد بیماری، در صورت درمان با استروئیدها، رژیم غذایی کم‌نمک و در مرحله مزمن برای کاهش عفونت ادراری و یبوست، مصرف مایعات بیشتر و فیبر غذایی توصیه می‌شود. بهتر است مواد غذایی در حجم کم و دفعات بیشتر مصرف شوند. استفاده از روغن زیتون و منابع غنی از امگا ۳ و تاکید بر مصرف ویتامین‌های B ،C و E اجتناب ازکاهش سریع وزن و استرس، رعایت رژیم غذایی متعادل و استراحت کافی و همچنین ورزش‌هایی مثل شنا که بهترین ورزش برای این بیماران است توصیه می‌شود.

دکتر مهرانگیز توتونچی