دین، معنویت و معرفت

اساس دین و بنیان آن بر توجه به جهان‌آفرین یکتا و کسب فیض و معنویت از مبدأ فیاض و برقراری ارتباط و اتصال روحی به غیب و جان عالم است که انسان دیندار همواره سعی می‌کند این ارتباط …

اساس دین و بنیان آن بر توجه به جهان‌آفرین یکتا و کسب فیض و معنویت از مبدأ فیاض و برقراری ارتباط و اتصال روحی به غیب و جان عالم است که انسان دیندار همواره سعی می‌کند این ارتباط را عمیق‌تر وگسترده‌تر کرده و تا جایی که میسر است در آن غرق گشته، محو و فانی شود.

آدمی که فطرتا اساس این موضوع و امکان این ارتباط را می‌فهمد، سعی می‌کند به شیوه‌های گوناگون چه از راه پیروی تعالیم انبیا یا مکاتب الهی حکما و چه از راه اشراقات روحانی و تعقل فلسفی به درک و فهم آن موفق گردد و در این میان تعالیم عالیه انبیا و نقش دین جلوه و نمودی روشن‌تر پیدا می‌کند. آموزه‌های الهی که بر لسان پاک پیامبران حضرت احدیت ساری و جاری می‌گردد چون عاری از هرگونه پلیدی و ناصافی است و نیز چون از سرچشمه زلال ایمان و توحید سرچشمه گرفته است راه سعادت و معنویت را هموارتر و رساتر متجلی می‌نماید و با جذبه مهر و محبت آدم را به سوی خویش فرا می‌خواند و شاهراه وصول به حقیقت را می‌نمایاند.

آموزه‌های دینی به فراخور حال بشر و تکامل فکری وی مبانی را مطرح می‌کند تا بشر زمینی با توسل به آن مبانی و کوشش و تلاش در جهت نیل به مقصودی آسمانی، ابواب غیبی را دریافته و از روحانیت آنها کسب فیض کند. در این میان انجام اعمال دینی وضع شده توسط شارع مقدس نقش بسزایی ایفا می‌کند، چه مرئی نمودن آن اعمال موجب سوق‌دادن عامل به روحانیت و جهان ماورای ماده شده و انسان خاکی را به مفاهیم آسمانی پیوند می‌دهد و او را هر چند برای لحظاتی متوجه وطن ملکوتی خویش می‌نماید که دوام این پیوند باعث ایجاد عمق و ژرفای معنوی و روحی در عامل گشته و فهم انسان را زیادت می‌بخشد، اما باید توجه نمود انجام اعمال دینی برای کسب روحانیت غیبی با توجه قلبی صورت پذیرد و شاید اگر بر حسب عادت و تقلید باشد نتیجه غایی به دست نیاید.

به هر حال قشریت و سطحی‌نگری در هر رنگ و لباس آفتی می‌تواند باشد برای درک درست از باطن دین و معنویت و نورانیت نهفته در آن. قرآن کریم برای ایمان آوردن و اسلام آوردن فرق قائل شده و نیز ایمان را امری باطنی و قلبی معرفی کرده است، چنان که در قبال ادعای برخی که گفتند ایمان آورده‌ایم فرمود: نگویید ایمان آورده‌ایم.

بگویید اسلام آورده‌ایم و همچنین طبق همین تعالیم عالیه است که برتری انسان‌ها نسبت به یکدیگر در تقوا و نزدیکی به قرب الهی معنی پیدا می‌کند نه اقرار به مسلمانی.

در نتیجه توجه معنوی به غیب و تمایل شدید انسان به کسب فیوضات آسمانی که امری فطری است با توسل به دین و تعالیم آن هرچه بهتر و کامل‌تر صورت می‌پذیرد و دین انسان را یاری می‌کند که وسعت اندیشه خویش را فراخ‌تر و درک مبانی روحی را عمیق‌تر کرده، فهم درست‌تری از غیب و جهان‌آفرین داشته باشد، همچنین دین آدمی را یاری می‌دهد که شیوه عرض عبودیت به درگاه خالق خویش را با آداب شایسته‌تری به انجام رساند که این موضوع یکی از ارکان اساسی در ادیان به شمار می‌رود یعنی ادب بندگی در برابر خالق.

امیر هاشم‌پور