آداپتاسیون و ذخیره سازی پست لارو میگو

آداپتاسیون سازگاری با آب و هوای یک محیط فرآیند یا مرحله ای از سازگاری تدریجی فیزیولوژی ساختمانی پست لارو از شرایط کارگاه تکثیر به شرایط آب و هوایی استخرهایی است که در آن ذخیره خواهد شد

● تعریف آداپتاسیون:

آداپتاسیون (سازگاری با آب و هوای یک محیط)فرآیند یا مرحله ای از سازگاری تدریجی فیزیولوژی (ساختمانی)پست لارو از شرایط کارگاه تکثیر به شرایط آب و هوایی استخرهایی است که در آن ذخیره خواهد شد.

شوری و درجه حرارت (دما)دو پارامترمتغیر مهمی هستند که میگو باید به آنها سازگاری پیدا کند (آداپته شود)گرچه سایر خصوصیات کیفی آب بایستی مد نظر قرار گیرد همچنین اجتناب از استرس و تغییرات سریع محیطی کلید موفقیت در آداپتاسیون و بازماندگی لاروها خواهند بود.در آداپتاسیون پست لارو تاکید زیادی بر استفاده از روشهای مناسب و به موقع آداپته کردن شده است چونکه قیمت پست لارو بیانگر درصد مهمی از هزینه تولید میگو است و لذا بایستی این عمل بطور جدی مد نظر قرار گیرد.

مرحله لاروی حساس ترین مرحله زندگی میگو است و نیاز به مدیریت و رسیدگی بسیار دقیق دارد و این عمل از مرگ و میر بالا و خسارات فراوان در زمان رشد میگو جلو گیری میکند،درک صحیح روشهای آداپتاسیون و ذخیره سازی به طور قابل ملاحظه ای صرفه اقتصادی پرورش میگو را به دنبال خواهد داشت .

● منابع تامین پست لارو:

گاهی اوقات پست لاروهای صید شده از طبیعت (وحشی) برای ذخیره در استخرها به کار می روند و از فواید آنها این است که بطور محلی در برخی مناطق یافت می شوند و منبع درآمدی برای ساکنین بومی یک منطقه هستند،اما صید لاروهای وحشی موجب بروزبرخی مشکلات میشود که از میان آن میتوان به تركیب چند گونه ای صید ،افت وخیز وسیع در فراوانی و کاهش جمعیت به علت تخریب زیستگاه اشاره نمود .

اما کارگاههای تکثیر می توانند با تکثیر و تولید لارو میگو نسبت به ذخیره سازی آنها در استخرهای خاکی اقدام نمود امروزه با گسترش صنعت میگو نیاز به کارگاههای تکثیر بیشتر احساس می شود و می توان گفت صنعت پرورش میگو وابستگی کاملی به این کارگاهها دارد چرا که هدف این کارگاهها جلوگیری از بروز مشکلات در بحث مدیریت شیلاتی و تضمین کننده تولید گونه های هدف در امر ذخیره سازی پست لارو می باشد.

از فواید بسیار مهم تکثیر مصنوعی میگو میتوان به انتخاب گونه های اصلاح نژاد شده میگو اشاره نمود از آنجاییکه بیماری نخستین تهدید کننده صنعت میگو است تهیه گونه های مقاوم به ویروسها(SPR)و عاری از ویروسها SPF))و یا گونه هایی که از لحاظ سلامتی به طور ژنتیکی اصلاح نژاد شده اند (HHGI)برای ذخیره سازی بسیار سودمند هستند توصیه می شودکه گونه های بومی میگو یا گونه هایی که هم اکنون پرورش داده می شوند به گونه های غیر بومی ترجیح داده شوند واز معرفی گونه های خارجی پرهیز شود .

گونه های Litopenaeus Vannami وLitopenaeus.Stylirostris دو گونه اصلی و بومی آمریکای لاتین هستند که در حال حاضر پرورش داده می شوند اما گاهی اوقات که از پست لاروهای وحشی استفاده می شود در زمان پرورش به گونه های فرعی دیگری از خانواده پناییده برخورد می شود .

▪ قانون مبتنی بر تجربه در هنگام خرید پست لارو این است که:

۱) خریدار مواظب باش

دو مساله مهم مطرح می شود نخست بهداشت کلی و کیفیت پست لاروكه برای موفقیت کلیدی هستند ودوم اینكه خریداران باید شخصا" مسوولیت آن را به عهده گیرند و مطمئن شوند كه وضعیت پست لارو رضایت بخش است .

به طور کلی یک ایده خوبی وجود دارد كه خریدار یا نماینده آن تا قبل از ارسال لاروها به نرسری آنها را مورد بررسی قرار داده و در حین انتقال لاروها محموله را همراهی کرده و نظارت کامل برزنده بودن موجودات پس از ذخیره سازی داشته باشد ،این شخص همچنین باید در کارگاه تکثیر پارامترهای کیفیت آب را اندازه گیری و گزارش کند تا جهت سهولت آداپتاسیون بتوان نسبت به مهیا بودن منابع آب در محل ذخیره سازی اقدام نمود.

ابزار یا وسایل مختلفی جهت ارزیابی شرایط پست لارو و نظارت بر زنده بودن آنها پس از ذخیره سازی وجود دارد. وضعیت سلامت پست لارو یک نگرانی است و چنانچه پست لارو تحت عنوان SPR،SPF یا HGGI فروخته شود باید توسط یک مدیر شایسته ( کارشناس خبره) تضمین شوند .گواهی ضمانت بایستی توسط خریدار و فروشنده امضا شود همچنین ممکن است خریداران خواهان تاییدیه آن باشند كه آیا پست لاروها هیچگونه علائم بیماری ندارند و آیا آنها SPR،SPF، HGGIهستند یا فاقد چنین وضعیتی هستند.

جزییات راجع به روشهای تشخیص موارد ذكر شده بعدا شرح داده خواهند شد.لذا در صورتی که پرسنل اجرایی راههای تشخیص را به خوبی آموزش دیده و به امكا نات لازم تجهیز شده باشند میتوان گفت كه نتایج كار موفقیت آمیز خواهد بود .

۲) وسایل آداپتاسیون

در یک مزرعه بزرگ عملیات آداپتاسیون باید در یک نقطه مرکزی انجام گیرد به نحوی که رو به روی استخر قرار داشته باشد . وسایل بایستی سایه ، هوا ، آب فیلتر شده و دسترسی آسان به سایر امکانات را فراهم کنند.

تا زمانیکه آب و اکسیژن فراهم باشد و شرایط بهداشتی را بتوان حفظ کرد لاروها میتوانند درساختارهای متنوعی آداپته شوند. برای مثال لوله های فایبر گلاس مستطیلی شکل در مزرعه نوا ( nova ) در برزیل به منظور این هدف عملکرد خوبی داشته اند.

زمانیکه لوله ها جهت آداپته کردن لارو استفاده نمی شوندمیتوانند جهت استفاده مناسب برای رشدجلبک ها و دیاتومه های سودمندی به کار روند که در تخم ریزی در مخازن آب و استخرها از آنها استفاده می شود .تعداد و ظرفیت تانک برای عمل آداپتاسیون بایستی بر مبنای نیازهای روزمره( روتین)ذخیره سازی مزرعه باشد. تراکم معقول ذخیره سازی برای فعالیتهای آداپته کردن و ذخیره سازی ۵۰۰ لارو در هر لیتر است (villalon ۱۹۹۱)

حداکثر ظرفیت تانکها (مخزنها)صد تنی هستند اما تانکهای ۵۰تا ۷۵ تنی ترجیح داده می شوند.

اگر وسایل صرفا"برای آداپته کردن لارو به کار برده شوند تراکم ذخیره سازی را می توان ۵۰۰ تا۱۰۰۰ میگو در هر لیتر در طول آداپته کردن نگه داشت اما اگر مدت زمان طولانی تری نیاز باشد (بیشتر از ۲۴ ساعت) آنگاه تراکم ذخیره سازی باید زیر ۵۰۰ عدد میگو در لیتر باشد .

برخی مزارع ۷۵ پست لارو در لیتر نگهداری می کند. اما تحقیقات و آزمایشات تجاری نشان داده است که لارو در تراکم های بسیاربیشتری نیز می تواند ذخیره شود که بعدا در مورد آن بحث خواهد شد .این آزمایشات نشان میدهد که میزان ذخیره سازی به اندازه و سن لارو بستگی دارد و میزان ذخیره سازی بایستی برای نگهداری در دوره های طولانی مدت تنظیم شود.

● روشهای آداپته کردن پست لارو:

▪ بازنمودن کیسه های حمل شده به محض رسیدن از کارگاه تکثیر

هر کیسه حاوی پست لارو را باز نموده و سریعا میزان اکسیژن و دمای آن را اندازه گیری و ثبت نمایید.به صورت ظاهری وضعیت هر پاکت را بررسی نمایید .

آب را بو نموده و فعالیت و تعداد مرگ ومیر را تخمین بزنید و اگر میزان مرگ و میر بالاست آن را یادداشت مورد توجه و دقت قرار دهید و اگر میزان اکسیژن کمتر از حالت اشباع (۱۵ میلی گرم بر لیتر)است فورا"اکسیژن به کیسه های انتقالی حاوی پست لارو تزریق ( حباب)نمایید تا اکسیژن به حد اشباع برسدیا حداقل به میزان۱۲ میلی گرم بر لیتر برسد. اشباعیت اکسیژن مستقیما"بستگی به درجه حرارت(دما) و شوری دارد.

▪ آماده سازی مخزنهای(تانک)آداپته کردن:

تمامی وسایل آداپتاسیون بایستی کاملا"چند روز قبل از اینکه پست لاروها به محل نرسری برسند تمیز گردند و این مستلزم آن است که تمامی مخزن ها، سطوح و لوله ها با استفاده ازیک محلول هیپو کلریت برای حداقل یک ساعت غوطه ور گردند .همچنین آنها بایستی بوسیله این محلول هیپوکلریت تمیز و پاک شوند.پس از آبکشی کردن آنها با آب جاری تمیز همه وسایل بایستی خشک شوند.

دقت داشته باشید که تمامی باقیمانده محلول هیپو کلریت قبل از اینکه پست لاروها به درون مخزن منتقل شوندمحو شود.بسیار مهم است که از کاربرد هیپوکلریت در آبی که محتوی آمونیاک هست خودداری شود چراکه این می تواند منجر به آزاد سازی گاز کلرین گردد كه یك گاز سمی است .

تانک رزرواسیون باید بوسیله آب استخری که قرار است ذخیره سازی در آن انجام شود پر گردد.اغلب تجهیزات آب ذخیره آداپتاسیون را تا ۵/۰میلی متر یا ۵۰۰ میکرون فیلترمی کنندبعضی هم تا ۱۲۵میکرون نیز فیلتر می کنند EDTA (اتیلن دیامین تترااستیک اسیدEthylene Diamine Tetraacetic Acid) بایستی به هر تانک تا زمانیکه غلظت آن به ppm ۲ برسد اضافه گردد.

آب استخر بایستی قبل از انتقال پست لاروها به داخل آن خنک شود و نباید آب گرم استخر مستقیما"به تانکهای آداپاتسیون اضافه گردد حدود ۲۰۰ لیتر از آب استخر را در یک تانک کمکی ریخته و با استفاده ازتکه های یخ که در کیسه های پلاستیکی قرار داده شده اند دمای آب را به ۲۶تا ۲۷ درجه سانتی گراد برسانید.با آب خنک شده درجه حرارت تانکهای آداپتاسیون را تا زمانیکه به ۲۵درجه سانتی گراد برسد تنظیم نمایید.

میزان درجه حرارت،PH،اکسیژن شوری وسطح آمونیاک آب استخر را اندازه گیری کنید و در یک صفحه مخصوص ثبت اطلاعات آداپتاسیون ثبت نمایید ،همچنین درجه حرارت ، PH،اکسیژن،شوری و سطح آمونیاک آب تانک آداپتاسیون را اندازه گیری نمایید و در برگه ثبت اطلاعات آداپتاسیون (ضمیمه شماره یک)ثبت نمایید. میانگین درجه حرارت و میزان اکسیژن را در تمامی کیسه های پلاستیکی اندازه گیری نمایید و در برگه ثبت اطلاعات آداپتاسیون بنویسید.(ثبت نمایید).

آب در تانکهای آداپتاسیون بایستی تا حد واسط شوری کیسه های انتقال یافته از کارگاه تکثیر تنظیم شود ضمن اینکه دما نیز باید تعدیل و تنظیم گردد.

● تراکم های توصیه شده در تانکهای آداپتاسیون براساس سن پست لارو:

حداکثر تراکم های ذخیره سازی در تانکهای آداپتاسیون عبارتند از:(تعداد پست لارو به مساحت کف تانک بر حسب فوت مربع)مزرعه نوای برزیل مزرعه نمونه ای است که ایده آل ترین تراکم آداپتاسیون را برای پست لاروهای بیش از ۱۲ روزه را در حدود ۱۷۹۴۰۴ پست لارو در هر متر مکعب بدست آورد و این نتیجه براساس نیازهای ذخیره سازی بدست آمده بود این تراکم ذخیره سازی در مزرعه فوق الذکر بهترین بازماندگی را به دنبال داشت حال آنکه کمترین زمان برای انجام عملیات آداپتاسیون صرف شد و در نهایت محصول خوبی از استخر برداشت شد گفتنی است که تراکم ذخیره سازی در حدود ۱۵۰۰۰۰-۱۴۰۰۰۰پست لارو در هر متر مکعب نیز امکان پذیر است اما این برای یک سایت مشخص و ویژه است ودر هر منطقه قابل تغییر است.

چنانچه پست لاروها برای مدت طولانی تری از دوره آداپتاسیون نگه داری شوند وسایل آداپتاسیون علاوه بر فیلتراسیون اولیه نیاز به فیلتر مجدد دارند برای مثال اگر پست لاروها جهت قرنطینه بیش از ۴تا۱۰ روزنگه داری شوند برای حفظ کیفیت آب نیازمند سنجش و اندازه گیری های اضافی خواهد بود .علاوه بر این جهت نگهداری بازماندگی بالا ممکن است نیازمند به سیستم چرخش مجدد فیلتراسیون بیولوژیکی و ضد عفونی با اشعه UV باشد .

● انتقال پست لارو به تانکهای آداپتاسیون

در روزهای خیلی داغ قبل از ذخیره نمودن پست لاروها در تانک برای خنک نمودن آن یک کیسه پلاستیکی حاوی یخ را برای چند دقیقه در کف تانک قرار دهید به محض اینکه پست لاروها به درون تانک انتقال می یابندجهت کاهش میزان آمونیاک به آرامی شروع به اکسیژن دهی نمایید.تقریبا" حدود ۵۰ گرم از قرص کربن فعال شده را در تانک پخش نمایید این مقدار را برای تانکهای با سایز مختلف تنظیم نمایید.

بعد از آنکه تمامی کیسه ها داخل تانک قرار داده شدند یک ارزیابی کلینیکی از پست لاروها انجام داده و از یک جام یا لیوان ازمایشگاه که از جنس پلاستیک شفاف (ترانسپارنت)یا شیشه باشد و دارای ظرفیت ۵۰۰تا ۱۰۰۰میلی لیتر بوده جهت جمع آوری نمونه ها از هر تانک استفاده کنیدو به پر بودن روده ها و نشانه های پوست اندازی ،همخواری (کانیبالیسم)،وجود میگوهای مرده و رنگ تیره روی دمتوجه نموده و آنها را برروی برگه ارزیابی فعالیت پست لارو(ضمیمه شماره یک) ثبت نمایید.

---