دوران جدید از زبان رییس جمهور ترکیه

در چند سال اخیر ترکیه همواره در خط اول بحث های سیاسی و اقتصادی جهان قرار داشته است

در چند سال اخیر ترکیه همواره در خط اول بحث‌های سیاسی و اقتصادی جهان قرار داشته است. از یک طرف با وجود بحران اقتصادی همسایه‌های اروپایی اش، ترکیه بعد از چین دومین اقتصاد پرشتاب جهان لقب گرفته است و از سوی دیگر در هیچ یک از مسائل جهانی (از عراق و افغانستان گرفته تا سومالی و بهار عربی ازمسائل مرتبط با توسعه پایدار گرفته تا گفت‌وگو‌ی تمدن‌ها) نیست که ترکیه نقشی بارز ایفا نکند.

این مساله یک اتفاق جدید است چرا که یک دهه پیش از این تنها نقش مهم ترکیه، عضویت در پیمان ناتو بود. اما در سال ۲۰۰۲ و با آغاز دوره ثبات سیاسی، فرصت برای طرح‌ریزی چشم اندازی از یک ترکیه قدرتمند و تعهد برای تحقق آن چشم‌انداز فراهم شد.

از آن سال تا به امروز دولت ترکیه اصلاحات اقتصادی جسورانه ای را پیاده کرده که نتیجه آن را می‌توان در رشد پایدار و مقاومت اقتصاد این کشور در برابر موج بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ دید. تولید ناخالص داخلی ترکیه در کمتر از یک دهه، سه برابر شده و اکنون از این حیث ترکیه شانزدهمین اقتصاد بزرگ دنیا است. علاوه بر این اقتصاد امروز ترکیه از ثبات و قدرت در موارد گوناگونی بهره می‌برد: امور مالی دولتی۱ نیرومند است، سیاست‌های مالی معقول است، نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی کشور پایدار است، کشور از سیستم بانکی سالم و قابل اطمینانی برخوردار است و بازارهای اوراق قرضه ترکیه به خوبی عمل می‌کنند. در همین دوره، ترکیه دامنه حقوق فردی شهروندان را که مدت‌ها تحت لوای نگرانی‌های امنیتی محدود شده بود تا حدود زیادی گسترش داد. ما روابط میان دولت مردمی و رهبران نظامی کشور را قاعده‌مند کردیم، حقوق اجتماعی و فرهنگی مردم را تضمین نمودیم و به حل مسائل اقلیت‌های نژادی و مذهبی پرداختیم. این اصلاحات ترکیه را به یک دموکراسی پویا و یک جامعه پایدار تبدیل کرد که پس از ایجاد آشتی داخلی، می‌تواند با نگاهی متفاوت به دنیای بیرون خود بنگرد.

ما به جای آن که از موقعیت جغرافیایی خود شکایت کنیم یا به خاطر گذشته کشورمان تاریخ را سرزنش کنیم، موقعیت خود را به عنوان نقطه اتصال سه منطقه آسیا، اروپا و خاورمیانه، غنیمت شمردیم و از آن برای تعامل همزمان با بازیگران مختلف جهانی بهره بردیم.

در نتیجه ما ایجاد و توسعه ارتباط با همسایگانمان و با سایر کشورها را مورد توجه قرار دادیم. اگرچه ارزیابی تحقق قطعی چنین سیاست‌های بلند پروازانه‌ای، ده سال زمانی کوتاه محسوب می‌شود، اما در همین مدت کوتاه هم پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته‌ایم. به عنوان نمونه تبادلات تجاری ما با همسایگانمان در این مدت چهار برابر شده است.

در موقعیت‌های مختلف ما در تحقق صلح و ثبات نقش ایفا کرده‌ایم، اما مساله مهم تر این است که ترکیه امروز به مدلی برای پیشرفت کشورهای اطراف بدل شده است.

تا یکی دو سال پیش عده ای از خبرگان سیاست گمان می‌کردند که ترکیه محور سیاست خارجی خود را از کشورهای غربی دور کرده است. اما حقیقت این است که جهت گیری سیاست خارجی ترکیه تغییری نکرده و تنها چیزی که عوض شده تعهد ما جهت ایجاد پایداری و رفاه انسانی در منطقه پیرامونمان بوده که افزایش یافته و شواهد آن را می‌توان در دفاع ما از آزادی و دموکراسی برای خودمان و برای دیگران دید.

ما این رویه را در قبال بهار عربی نیز ادامه دادیم و از همان ابتدا با قدرت و جدیت از آن حمایت کردیم. ما در حمایت از مردمی که برای رسیدن به حقوق و شان انسانی خود مبارزه می‌کردند هیچ تردیدی نکردیم. در کشورهایی مانند تونس، مصر، لیبی و یمن که هم اکنون در حال تغییرات ساختاری داخلی می‌باشند، ترکیه فعال ترین شریک این کشورها است. ترکیه با قرار دادن تجربیات خود و با تدارک دیدن کمک‌های ملموس به شکل همکاری‌های اقتصادی و ظرفیت سازی سیاسی با این کشورها همیاری می‌کند.

موقعیت ترکیه در قبال برنامه هسته ای ایران هم بسیار روشن است. ما به طور قطع با وجود تسلیحات کشتار جمعی در منطقه مخالفیم. تلاش برای دستیابی به چنین تسلیحاتی منجر به ایجاد رقابت میان قدرت‌های منطقه‌ای خواهد شد که نتیجه ای جز افزایش بی ثباتی برای صلح و امنیت جهانی نخواهد داشت. به همین دلیل ما نیز همیشه خواستار ایجاد یک ناحیه عاری از تسلیحات کشتار جمعی در خاورمیانه بوده ایم که این مساله شامل اسرائیل هم می‌شود.

ما از حق ایران برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای حمایت می‌کنیم. کلید حل این مشکل در از میان بردن دیوار بی اعتمادی و حرکت به سوی گفتمان هدفمند است. در همین راستا در ماه آوریل ترکیه میزبان دور تازه مذاکرات ایران و جامعه جهانی بود.

واضح‌تر بگویم: برای این مساله هیچ راه‌حل نظامی وجود ندارد. دخالت نظامی تنها منجر به پیچیده شدن مساله و ایجاد لایه‌های جدیدی از بحران در منطقه و فراتر از آن می‌شود.

در این مورد و در سایر موارد ترکیه تلاش می‌کند به عنوان یک «نیروی درستکار» عمل کند که این امر ما را موظف می‌سازد که منافع ملی مان را با ارزش‌هایی همچون عدالت، دموکراسی و شان انسانی همسو کنیم و اهداف سیاست خارجی خود را نه با تهدید و اجبار، که با همکاری متقابل محقق سازیم.

ویژگی اصلی این چشم‌انداز چندجانبه‌گرایی بین‌المللی است. ترکیه در دوره ۲۰۱۰-۲۰۰۹ به عنوان یکی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل خدمت کرد و حال به دنبال عضویت دوباره در این شورا برای دوره ۲۰۱۶-۲۰۱۵ می‌باشد. با در نظر گرفتن اهمیت بالای پیشرفت‌های منطقه ما، همکاری ترکیه با این شورا می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.

علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ ریاست گروه G-۲۰ هم به ترکیه محول خواهد شد و تمام تلاش ما بر این خواهد بود که از امکاناتمان جهت افزایش نقش این گروه در مدیریت جهانی استفاده کنیم.

تغییرات داخلی ترکیه در دهه گذشته، موقعیتی را برای این کشور فراهم کرده که بتواند در جهت منافع منطقه‌ای و به تبع آن منافع جهانی مثمر ثمر باشد. گرچه تا کنون فعالیت‌های زیادی در این زمینه انجام داده‌ایم اما هنوز توقعات بیشتری از ما وجود دارد. با در نظر گرفتن چالش‌های موجود در همسایگی مان و نقش مرکزی این منطقه در روابط جهانی، ترکیه هیچ گاه از پذیرفتن مسوولیت‌های جدیدتر خودداری نمی‌کند.

پاورقی:

۱. امور مالی دولتی (Public Finance): شامل تاثیرات دولت در: ۱. تخصیص بهینه منابع، ۲. توزیع درآمد و ۳.پایدار کردن اقتصاد کلان می‌باشد.

نویسنده: عبدا... گل، رییس‌جمهور ترکیه

مترجم: محمدحسین تاجورپور