پلکم افتاده, دکتر

گاهی زیبایی انسان دستخوش تغییراتی می شود که عامل ایجادکننده آن شاید مشکل خیلی مهمی هم نباشد مثلا ابتلا به یک آلرژی ساده می تواند پلک ها را سنگین و فرد را دچار «پتوز» یا «افتادگی پلک» کند

گاهی زیبایی انسان دستخوش تغییراتی می‌شود که عامل ایجادکننده آن شاید مشکل خیلی مهمی هم نباشد. مثلا ابتلا به یک آلرژی ساده می‌تواند پلک‌ها را سنگین و فرد را دچار «پتوز» یا «افتادگی پلک» کند...

از آنجا که چشم‌ها و حالت پلک‌ها نقش مهمی در زیبایی چهره دارند، افتادگی پلک ناچیز هم که باشد می‌تواند زیبایی فرد را تحت‌تاثیر قرار دهد. این دقیقا مشکلی است که خانم «فاطمه جعفری» به آن دچار شده. این خانم جوان ۲۷ ساله یزدی می‌گوید: «من مبتلا به لوپوس هستم و سال‌هاست که از آلرژی هم رنج می‏برم. چند سال پیش هم دچار افتادگی پلک شدم. البته این افتادگی آنقدرها هم شدید نیست و تغییری روی بینایی‏ام ایجاد نکرده اما احساس می‏کنم حالت چشم‌هایم تغییر کرده است. مدتی از داروهای ضدآلرژی استفاده می‌کردم و افتادگی پلک‌هایم بهتر شد اما حدود یک سالی است که دوباره برگشته و این بار مصرف داروهای ضدآلرژی هم اثر چندانی در بهبود آن نداشته است. به متخصص روماتولوژی و متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرده و آزمایش‌هایی هم انجام داده‌ام اما همه چیز طبیعی بود. احساس می‌کنم یک مشکل داخلی دارم که باعث ایجاد چنین حالتی شده است. فکر می‌کنم باید به یک متخصص داخلی مراجعه کنم. شاید لازم باشد آزمایش‌های هورمونی هم بدهم.»

● پرسشی از جراح پلاستیک

دکتر فرهاد اد‌همی‌مقدم فوق‌تخصص جراحی پلاستیک پلک و مجاری اشکی، عضو هیات علمی د‌انشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی

کدام افتادگی پلک جراحی می‌خواهد؟

افتادگی پلک، یعنی خط لبه پلک که محل رویش مژه‌هاست، به هر دلیلی پایین آید و لبه فوقانی قرنیه را بپوشاند. این افتادگی با پایین آمدن پوست پلک متفاوت است. اگر افتادگی خیلی شدید باشد، جلوی خط دید مردمک یا خطی که وسط قرنیه قرار گرفته و به آن محور بینایی می‌گویند، می‏گیرد. در این موارد میدان بینایی دچار اختلال می‌شود و فرد فقط می‌تواند پایین را ببیند و از دیدن قسمت بالا ناتوان می‌شود مگر آنکه سرش را بالا بگیرد.

اندیکاسیون جراحی افتادگی پلک متفاوت و به دو صورت است؛ یکی اینکه افتادگی پلک زیاد نیست ولی پلک یک چشم با چشم دیگر تفاوت دارد و فرد می‌خواهد پلک هر دو چشمش شبیه هم باشد، در این موارد پلک را جراحی زیبایی می‏کنیم. برخی جراحی‌ها هم به دلایل پزشکی و مواردی که افتادگی پلک زیاد است و باعث شده میدان دید محدود شود و فرد دید خوبی نداشته باشد، انجام می‌گیرد این حالت در کودکان اهمیت زیادی دارد. لازم به ذکر است اگر بیماری مراجعه کند که به دلایل بیماری زمینه‌ای دچار افتادگی پلک شده باشد، ابتدا باید با متخصص مشورت و بیماری اصلی‏ را درمان کند. برای چنین بیماری جراحی پلک انجام نمی‌شود زیرا درمان مشکلش طبی است نه جراحی.

● عوارض جراحی

قطعا جراحی‌ بدون عارضه نیست اما ممکن است این عارضه در فردی ایجاد و در دیگری ایجاد نشود. از عوارض جراحی پلک می‌توان به این موارد اشاره کرد:

ممکن‌است پس از جراحی، پلک به خوبی بالا نرود. این به عملکرد تاندون یا عضله پلکی بستگی دارد که جراحی روی آن انجام شده است. اگر علمکرد تاندون مناسب باشد، قطعا پاسخ به درمان نیز خوب خواهد بود ولی اگر عضله بالابرنده پلک عملکرد خوبی نداشته باشد، ممکن‌است حتی با جراحی هم نتیجه‌ای گرفته نشود. در مواردی عملکرد عضله پلک فوق‌العاده ضعیف و در حد صفر است، به همین دلیل پزشک مجبور می‌شود از عضله پلک استفاده نکند و به جای آن عضله‌ای از پا بردارد و به پلک پیوند بزند. با این کار پلک به عضله پیشانی آویزان می‌شود و فرد با نیرویی که به عضله پیشانی وارد می‌کند، پلکش را بالا می‌برد.

گاهی پلک‌ها هنگام خواب خوب به هم نمی‌رسند و میانشان باز می‌ماند. امکان دارد پلک جراحی شده نسبت به پلک دیگر با تاخیر باز شود.

● در چه سنی جراحی کنیم؟

سن جراحی پتوز به میزان افتادگی پلک بستگی دارد؛ مثلا اگر کودکی با سن بسیار پایین دچار افتادگی پلک شدید باشد، برای جلوگیری از تنبلی چشم هر چه سریع‌تر باید او را جراحی کرد ولی اگر کودکی افتادگی پلک خفیفی داشته باشد، صبر می‌کنیم سنش بالا برود و بتواند همکاری کند بنابراین سن جراحی با توجه به شرایط بیمار متفاوت خواهد بود.

● مراقبت پس از جراحی

بیماران باید بعد از جراحی، بهداشت پلک خود را رعایت و به موقع برای برداشتن بخیه‌ها به پزشک معالجشان مراجعه کنند. مصرف به موقع داروها نیز برای پیشگیری از عفونت الزامی است. این عمل به بستری نیاز ندارد.

● پرسشی از چشم‌پزشک

دکتر ضیاءالدین طباطبایی فوق‏تخصص پلک و مجاری اشکی و عضو هیات علمی د‌انشگاه علوم پزشکی تهران

افتادگی پلک چه دلیلی دارد؟

افتادگی پلک یا مادرزادی است یا اکتسابی. افتادگی پلک‌ مادرزادی معمولا به دلیل یک نقیصه تکاملی ایجاد می‏شود اما علل دیگری مانند تومورهای مادرزادی یا عروقی و ضایعات عصبی مادرزادی نیز می‌توانند باعث ایجاد افتادگی پلک شوند. افتادگی پلک ثانویه یا اکتسابی، بعد از تولد ظاهر می‌شود و علت‌های مختلفی از جمله بیماری‌های عصبی– عضلانی فلج‌های عصبی که ثانویه ایجاد می‌شوند، ضربه‌های ناشی از تصادف و... دارد.

با توجه به اینکه عضله بالابرنده پلک حساس است، بسیاری از بیماری‌های عصبی – عضلانی خود را با افتادگی پلک نشان می‌دهند. یعنی اولین علامت بیماری‌هایی مانند دیستروفی عضلانی، میاستنی‌گراو یا یک ضایعه عروقی مغز که روی اعصاب حسی- حرکتی پلک فشار می‌آورد، می‌تواند افتادگی پلک باشد. گاهی وقتی لبه پلک به هر دلیلی مانند پوست اضافه یا وجود تومور ضخیم می‌شود، پلک‌ها دچار افتادگی می‏شوند. برخی بیماری‌های ارثی هم تظاهرات خود را در دهه‌های دوم و سوم زندگی به صورت «پتوز» یا افتادگی پلک نشان می‌دهند. درست است که این بیماری‌ها مادرزادی هستند اما در یکی دو دهه اول زندگی علایمی ندارند و بعد ظاهر می‌شوند و به تدریج هم پیشرفت می‌کنند. ممکن است دیگر عضلات چشم و سایر قسمت‌های بدن هم درگیر شوند. معمولا بسیاری از میوپاتی‌ها می‌توانند خود را با این علامت نشان دهند. گروه دیگری از افتادگی‌های پلک فقط در افراد سالمند دیده می‌شود. این پتوزها یا به دلیل اختلال در عملکرد سلول‌های فیبروبلاست و سنتز کلاژن و در نتیجه شلی پوست ایجاد می‌شوند یا عضله‌ بالابرنده پلک، شل و از جای خود کنده یا جابجا می‌شود. این حالت می‌تواند در افراد جوان در اثر ضربه، انجام جراحی روی پلک، تورم‌های پلکی، حساسیت، مالش چشم، استفاده از لنزهای تماسی و... ایجاد شود. در بیماری‌های خودایمنی و پوستی هم می‌توان درجاتی از پتوز را دید. اولین تظاهرات آلرژی در بدن نیز با تورم پلک همراه است. پلک متورم، سنگین می‌شود و به سمت پایین می‌افتد. افتادگی پلک خانم جعفری هم احتمالا از همین نوع است. نکته مهم این است که فقط وقتی حمله‌های تورم تکرار می‌شوند، افتادگی پلک ایجاد می‌کنند پس با یک بار تورم پلک، تاندون کنده نمی‌شود و مشکلی برای چشم ایجاد نمی‌کند. درمان علت زمینه‌ای در این افراد بسیار مهم است یعنی باید کاری کرد که چشم دچار تورم نشود. اگر فردی جراحی پلک هم انجام دهد اما عامل زمینه‌ای همچنان وجود داشته باشد، باز هم دچار افتادگی پلک خواهد شد.

گاهی علت پتوز، ترکیبی از عوامل مختلف است و فردی که دچار افتادگی پلک شده است، باید تحت معاینه‌های دقیقی قرار بگیرد، مثلا باید حرکت عضلات خارج چشمش بررسی و مشخص شود نقصی در سایر قسمت‌های حرکتی چشم وجود دارد یا نه. شاید لازم باشد تست‌های الکتروفیزیولوژی و مشاوره نورولوژی هم انجام گیرد. بعد از اینکه علت مشخص شد، باید بررسی کرد افتادگی پلک قابل کنترل است یا نه زیرا این بیماری معمولا پیشرونده است. پس اگر آلرژی، لوپوس یا هر عامل دیگری که باعث ایجاد افتادگی پلک در خانم جعفری شده است، درمان و کنترل شود و بیش از ۶ ماه عود نکند ولی افتادگی پلک همچنان پابرجا باشد، می‌توان برای جراحی زیبایی اقدام کرد، در غیر این صورت جراحی مفید نیست و نتیجه‌ای نخواهد داشت.

● نگاه فوق‌تخصص قرنیه

افتادگی پلک کودکان را جدی بگیرید

د‌کتر رضا زارعی‌ابیانه

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

پتوز یا افتادگی پلک مادرزادی در کودکان باید جدی گرفته شود زیرا اگر شدید باشد، می‏تواند جلوی مردمک چشم را بگیرد و کودک را از بینایی مناسب محروم ‌کند. این حالت به تدریج و با گذشت زمان چشم را دچار تنبلی خواهد کرد. اگر چشم تنبل ‌شود، یکی از عضلات آن فلج می‌شود و چشم انحراف پیدا می‌کند بنابراین کودک دچار دوبینی می‌شود و دایم مجبور است سر و گردنش را بچرخاند یا کج کند تا درست ببیند. در پتوزهای شدید، کودک مجبور است سرش را بالا بگیرد تا بتواند بالا را بهتر ببیند که این کار در طولانی‌مدت باعث ایجاد اختلا‌ل‌های اسکلتی گردن خواهد شد.

اگر افتادگی پلک شدید نباشد و دید چشم را مختل نکند، در بینایی تاثیری نمی‌گذارد بنابراین ظاهر چشم و توزیع مناسب اشک در قرنیه بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. والدین باید حتما در صورت افتادگی پلک کودکانشان هر چه سریع‌تر به چشم‌پزشک مراجعه کنند زیرا ممکن‌است به عمل جراحی نیاز باشد تا کودک دچار عوارض چشمی نشود. در مورد بزرگسالان هم همینطور؛ اگر فردی در اثر ضربه، آسیب یا هر عامل دیگری دچار افتادگی پلک شد، بهتر است به چشم پزشک مراجعه کند تا از نظر برخی بیماری‏ها و بینایی معاینه شود.

● نگاه روان‌شناس

فردای جراحی زیبایی دنیا گلستان نمی‌شود

د‌کتر بد‌ری‌الساد‌ات بهرامی

مشاور خانواد‌ه

همیشه یک نکته مهم را قبل از انجام جراحی‌های زیبایی مدنظر قرار دهید؛ قرار نیست فردای عمل زیبایی یک دفعه زندگی شما عوض شود و به خاطر تغییر چهره‌تان و اصلاح فرم بینی یا پلک یک مرتبه طرز برخورد دیگران با شما تغییر کند، به همه ایده‌آل‌های زندگی برسید یا اعتماد‌به‌ نفستان بالا رود. این تغییرات به طور تدریجی و با تمرین‌های برنامه‌ریزی شده و هدفمند فقط در زندگی کسانی رخ می‌دهد که خودشان دلشان می‌خواهد پیشرفت کنند، اعتمادبه‌نفسشان را بالا ببرند و دیدشان را به زندگی و مردمی که با آنها در تماس‌اند، عوض کنند نه با جراحی زیبایی. بسیاری از افرادی که با توقع یک معجزه و با دید یک تحول بزرگ سراغ جراحی‌های زیبایی می‌روند بعد از جراحی بسیار افسرده و سرخورده می‌شوند، حتی اگر آن جراحی واقعا ضروری باشد و چهره فرد را به سمت زیباترشدن نسبی ببرد. انتظار شما از عمل باید واقع‌بینانه باشد و با خود بگویید چون هر جراحی‌ای با اتاق عمل و داروهای بیهوشی و موارد پیش‌بینی‌شده و نشده در ارتباط است، نمی‌تواند بدون هیچ عارضه و مشکلی باشد. تازه اگر جراح شما بسیار حرفه‌ای باشد و ما خطای انسانی را در نظر نگیریم باید این درصد ریسک را که قرار است دچار عوارض و مشکلاتی شوید برای خود در نظر بگیرید. در مورد ناشناخته‌های زندگی‌تان منطقی و با دید باز رفتار کنید تا اگر آن عامل ناشناخته با تخیلات ذهنی شما همخوانی نداشت، دچار شوک نشوید. قدیمی‌ها می‌گفتند به موضوعی که قرار است برایت اتفاق بیفتد نمره ۲۰ نده. اگر در ذهنت نمره کمتری در نظر بگیری و بعد آن اتفاق مطلوب اما با چند نقص کوچک پیش بیاید، خوشحال خواهی شد و از زندگی لذت می‌بری اما اگر در ذهنت آن واقعه را بی‌نقص بدانی و به آن نمره ۲۰ بدهی با کوچک‌ترین کم و کاستی که همواره ناگزیر است، روحیه‌ات خراب می‌شود و حتی اگر نسبت به افراد دیگر جایگاه و موقعیت بهتری داشته باشی از زندگی لذت نخواهی برد و خود را بدشانس احساس می‌کنی.

● نگاه متخصص پوست

د‌کتر غلامحسین غفارپور

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

افتادگی پلک ممکن است ناشی از اختلال در اعصاب حرکتی آن باشد. این ضایعه معمولا در بدو تولد دیده می‌شود.

افتادگی پلک به دلیل افزایش سن هم ایجاد می‌شود که معمولا همراه با چین و چروک است.

اگر میزان این افتادگی زیاد باشد، پوست اضافه باید به‌وسیله متخصصان جراحی ترمیمی یا متخصصان چشم‌پزشکی برداشته شود اما اگر افتادگی پلک که به?دلیل افزایش سن ایجاد?شده کم باشد و نیازی به عمل جراحی نداشته باشد، می‌توان با استفاده از کرم‌های جوانسازی دور چشم و لیزر فراکشنال co۲ افتادگی را به نحو مطلوب درمان و مسأله را حل کرد.

مریم منصوری

«میزگردزیبایی» درباره افتادگی پلک با حضور دکتر ضیاءالدین طباطبایی فوق تخصص پلک و مجاری اشکی/ دکتر فرهاد اد‌همی‌مقدم فوق تخصص جراحی پلاستیک پلک

دکتر غلامحسین غفارپور متخصص پوست

دکتر بدری‌الساد‌ات بهرامی روان‌شناس

دکتر رضا زارعی‌ابیانه فوق تخصص قرنیه