سوختگی چشم با مواد شیمیایی

فرض کنید برای جرم‌زدایی سرویس بهداشتی منزل در حال استفاده از یک ماده شیمیایی اسیدی یا قلیایی هستید که ناگهان چند قطره از آن بر اثر برخورد با سطح به درون چشم شما پاشیده می‌شود. …

فرض کنید برای جرم‌زدایی سرویس بهداشتی منزل در حال استفاده از یک ماده شیمیایی اسیدی یا قلیایی هستید که ناگهان چند قطره از آن بر اثر برخورد با سطح به درون چشم شما پاشیده می‌شود. چشم شما به‌شدت می‌سوزد و شما را مضطرب کرده است، در این زمان چه می‌کنید؟ به درمانگاه می‌روید یا بلافاصله چشم خود را با آب می‌شویید؟

اسیدها و بازها (قلیاها) از جمله مواد شیمیایی سوزاننده‌ای هستند که بر اثر تماس با چشم می‌توانند موجب تخریب بافت چشم و کاهش بینایی و حتی نابینایی مصدوم شوند. بنابراین اقدامات اولیه مناسب در دقایق اولیه پس از آسیب می‌تواند تا حدود زیادی از شدت این خطر تهدیدکننده بکاهد.

در میان مواد شیمیایی، قلیاها در مقایسه با اسیدها قدرت تخریب‌کنندگی بیشتری داشته و با نفوذ به بافت‌های عمقی چشم عوارض و مدت زمان سوختگی را طولانی می‌کنند. شایع‌ترین قلیاها، مواد پاک‌کننده، آمونیاک، سود سوزآور، گچ، سیمان، مواد بازکننده فاضلاب و از اسیدهای شایع می‌توان به اسید کلریدریک، اسید نیتریک، اسید استیک و اسید باتری ماشین اسید سولفوریک اشاره کرد.

از آنجا که مواد شیمیایی در عرض یک تا ۵ دقیقه به بافت‌های عمقی چشم نفوذ و باعث تخریب و سوختگی می‌شوند، باید به سرعت پس از وقوع آسیب، مراحل زیر را انجام داد.

۱ـ‌ تا آنجا که می‌توانید با انگشتان دست پلک‌های چشم خود را باز کنید.

۲ـ‌ به مدت ۲۰ دقیقه بدون وقفه سر را زیر شیر آب ولرم گرفته و چشم را از طرف بینی به طرف بیرون بشویید تا مواد شسته شده وارد چشم دیگر نشود. اگر آب روان در دسترس نبود آب را درون یک بطری تمیز ریخته و به روش گفته شده به داخل چشم بریزید.

۳ـ‌ در حین شستشو تا حد امکان کره چشم را بچرخانید تا مواد شیمیایی از زیر پلک‌ها نیزخارج شود.

۴ـ‌ پس از شستشو، هر دو چشم را با یک گاز استریل بپوشانید و بانداژکنید و درصورت بهبود نیزبه چشم‌پزشک مراجعه کنید.

۵ـ‌ بدون تجویز پزشک از قطره‌های شوینده چشم استفاده نکنید. پماد یا قطره‌های چشمی انواع مختلفی دارند و استفاده نابجا از آنها می‌تواند بر شدت آسیب بیفزاید.

سوختگی چشم با منبع‌های نوری

علاوه بر مواد شیمیایی سوزاننده عوامل دیگری هم می‌توانند باعث سوختگی چشم شوند. نور خورشید، نور حاصل از جوشکاری، لامپ‌های برنزه کننده، برف یا منبع نور ماوراء بنفش از جمله مواردی هستند که بر اثر نگاه طولانی یا خیره شدن به منبع نور موجب سوختگی چشم شده و یک تا ۵ ساعت بعد از آسیب، موجب ایجاد چشم‌درد شدیدی در مصدوم می‌شوند.

چه باید کرد؟

از مصدوم بخواهید که چشمانش را مالش ندهد. هر دو چشم او را با دستمال نمدار بپوشانید. او را به یک مکان تاریک به دور از هر گونه منبع نور برده و بگذارید استراحت کند. در صورت لزوم با یک متخصص چشم تماس بگیرید و برای کاهش درد به او مسکن دهید.

توجه: در تمام مواقع خطراتی را که برای چشم وجود دارد در نظر بگیرید و مراقبت‌های لازم را به کار گیرید. بینایی مهم‌ترین حس در آدمی است، چرا که بیش از ۸۰ درصد اطلاعاتی که از محیط اطراف به‌دست می‌آوریم از طریق چشم است.

فاخره بهبهانی