نابوکو روی خط مرزی اقتصاد و سیاست

خط لوله انتقال گاز نابوکو که اروپایی‎ها «راه ابریشم جدید» می‎خوانندش، در حقیقت نقبی برای گریز اروپا از اسارت گازی روسیه است که قرار است گاز حوزه دریای خزر را با دور زدن روسیه، …

خط لوله انتقال گاز نابوکو که اروپایی‎ها «راه ابریشم جدید» می‎خوانندش، در حقیقت نقبی برای گریز اروپا از اسارت گازی روسیه است که قرار است گاز حوزه دریای خزر را با دور زدن روسیه، به قلب اروپا در بوم‎گارتن اتریش برساند. اهمیت این طرح که از آغاز قرن بیست‎ویکم، همواره به‎عنوان راهی برای پایان‎بخشی به انحصار چرخه گاز روسیه – اروپا مطرح بود، از زمانی دوچندان شد که ساکنان قاره سبز، طعم تلخ ژانویه‎های یخ‎زده با شیرهای گاز بسته روسیه را چشیدند و به صرافت افتادند تا از طریق خط لوله نابوکو به نحوی از کمند روسیه بگریزند. اما از آن‎جا که کشورهای منطقه دریای خزر نظیر آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان به تنهایی از منابع کافی برای تأمین نیاز خط لوله نابوکو برخوردار نبودند، نام ایران به امید اقتصادی شدن طرح به میان آمد، اما به سیاسی شدن طرح انجامید. با این وجود، حتی زمانی که پای آمریکا به ماجرا باز شد و مورنینگ استار دیپلمات کارکشته آمریکایی و جوش‎دهنده معامله خط لوله باکو-جیحان به منطقه اعزام شد، نابوکو چون بندبازی تازه کار، گام‎های لرزان خود را روی خط مرزی اقتصاد و سیاست برمی‎داشت. وقتی نمایندگان اتحادیه اروپا و فرستاده آمریکا در حاشیه نشست پراگ، رسما تمایل خود را به حضور ایران در این طرح ابراز کردند، با زیرکی و رندی، نیاز نابوکو به ایران را نوعی نرمش و امتیازدهی به جمهوری اسلامی ایران وانمود کردند.

بدین ترتیب، نابوکو آخرین گام خود را روی مرز اقتصاد و سیاست برداشت و از آن پس در دام سیاست فروغلتید. در این میان، روسیه هم که اصلا دوست نداشت حیات خلوت انرژی خود در اروپا را از دست بدهد، دست به‎کار شد و با استفاده از ابزارهای سیاسی خود، به سراغ تک تک کشورهای تولید کننده گاز در طرح نابوکو رفت. روسیه ضمن آن‎که عواقب ناگوار به‎هم خوردن روابط دوستانه خودش با آنها را گوشزد کرد، با پیشنهاد قیمت بالاتر خرید گاز و امیدوار کردن این کشورها به حل مناقشات مرزی، متحدانش را برای نبرد با سیاست‎های اروپا و آمریکا در منطقه سامان داد. در این میان، ایران که برگ برنده منابع غنی و مسیر امن ترانزیت انرژی را در دست دارد و می‎داند امکان اجرای این طرح تنها با حضور او فراهم است، هنوز سکوت خود را نشکسته است و با چشمانی باز معادلات پنهانی این پازل پیچیده را می‎نگرد تا در زمان معین، تصمیم‎گیری کند.

منبع: هفته نامه - پنجره - ۱۳۸۸ - شماره ۳