شهرستان فومن

این شهرستان منطقه ای سر سبز و خرم است که ۱۵۸۲ کیلومتر مساحت و جمعیتی بالغ بر ۰۰۰/۱۸۰ نفر دارد . فومن ۸/۱۰ از مساحت و ۶/۸ % از جمعیت استان گیلان را داراست . جمعیت شهری فومن بر ۰۰۰/۳۵ نفر …

این شهرستان منطقه ای سر سبز و خرم است که ۱۵۸۲ کیلومتر مساحت و جمعیتی بالغ بر ۰۰۰/۱۸۰ نفر دارد . فومن ۸/۱۰ از مساحت و ۶/۸ % از جمعیت استان گیلان را داراست . جمعیت شهری فومن بر ۰۰۰/۳۵ نفر و جمعیت روستایی آن ۰۰۰/۴۵ است . فومن دارای دو بخش و شش دهستان است . مرکز این شهر خود فومن می باشد که در گذشته دارای اهمیت زیادی بوده است و در تاریخ قدیمی آن را دارالعماره می گفتند که فومن مرکز گیلان بیه پس بوده است . این منطقه از لحاظ فعالیتهای کشاورزی مخصوصا” برنج –چای – توتون –حبو بات – صیفی جات – تهیه ی ابر یشم بسیار فعال است . در موقع کم آبی توسط تونلی آب سفید رود به منطقه ی فومن منتقل می شود معادن این شهرستان عمدتا”در دهستان ماسوله است که عبارتند از :

۱) معادن آهن

۲) زغال سنگ

۳) مس

۴) سرب.

از آثار تاریخی این منطقه می توان به امام زاده ابراهیم ، امام زاده اسحق و قلعه رو دخان اشاره کرد .

فومن مرکز تاریخی قدیمی است . این شهر از قرن چهاردهم میلادی به بعد مهم ترین شهر گیلان بود و مدتها در مقابل لاهیجان که پایتخت بیه پیش بود ، پایتخت بیه پس بود . در قرن شانزدهم میلادی جای خود را به رشت داد . دقیقا”از زمانی که خانواده ی حاجی محمد خان برای سکونت به رشت رفتند افول فومن آغاز گردید . بازار فومن مجموعه ای از ساختمانهای آجری و سقفهای سفالی است . فومن در روزهای سه شنبه هر هفته دارای پر تحرک است . فرما نداری فومن در قصر حکام سابق بین مسجد جامع و بازار قرار داشت . که امروزه در میدان پاسداران قرار دارد . یک میدان زیبا در زمان سردودمان پهلوی در مرکز شهر احداث شده است که بیشتر مراکز اداری در دور میدان و خیابان اصلی قرار دارند . مسجد بالا محله تقریبا قدیمی بوده که جمعیت زیادی جهت اقامه ی نماز و مراسم در آن حضور پیدا می کنند . بقعه ی پیر جلو دار نیز در داخل شهر قرار دارد . گویش مردم شهر عمدتا گیلکی است.از شخصیت های مذهبی این شهر عالم ربانی –آیت ا… بهجت و شیخ ادیب که اکنون در حال قید حیات نیستند (آیت ا… بهجت در قید حیات هستند ) . شاعر دردآشنای این شهر فرهنگی پر آوازه زنده یاد شیون فومنی است که درد های اجتماعی و فقر را در غالب سرودهای گیلکی قرار داده است . کشاو رزان برنج کار فومن انواع برنج کشت می کنند که نوع صدری آن را میرزا آقا خان ـ صدر اعظم ایران ـ در بین سالهای ۱۲۳۹-۱۲۳۰ از پیشاور پاکستان به ایران آورد .

محسن پورشعبان