جمعه, ۲۶ بهمن, ۱۴۰۳ / 14 February, 2025
مجله ویستا

آدم فضایی ها در غرب وحشی


آدم فضایی ها در غرب وحشی

نگاهی به فیلم «کابو ی ها و بیگانه ها» آخرین ساخته «جان فائورو» که یک وسترن علمی تخیلی است

چند سال پیش بود که یک فیلم سینمایی ترسناک و هیجان‌انگیز به‌نام «ون هلسینگ» راهی سینماها شد که در آن قهرمانی به همین نام، به‌طور همزمان در مقابل چندین هیولای تاریخی قرار می‌گرفت؛ در این فیلم «کنت دراکولا»، «دکتر فرانکشتاین» و «مرد گرگ‌نما» همه حضور داشتند و ترکیب جالب توجهی را به وجود آورده بود که بر جذابیت‌های رنگ و رو رفته فیلم‌های هیولایی رنگ داده زده بود، اما باید دید که این نسخه برای گونه‌های دیگر سینمایی هم پیچیدنی هست یا نه؟

● نگاه اول

این روزها فیلمی به‌نام «کابوی‌ها و بیگانه‌ها» به‌کارگردانی «جان فائورو» بر پرده سینماها رفته است که از یک چنین نسخه‌ای برای یک فیلم وسترن استفاده کرده است. باید اعتراف کنم که وقتی برای اولین بار آنونس آن را دیدم حسابی شوکه شدم، تبلیغ فیلم با یک شروع طوفانی و کلاسیک از یک وسترن سنتی آغاز شد که برای تماشاگری مثل من که عاشق فیلم‌های وسترن هستم خیلی امیدوار کننده بود. ولی در میانه آنونس، ناگهان نور سفیدی در آسمان درخشید و پای بشقاب پرنده‌ها به فیلم باز شد و قهرمان فیلم با دست‌بند عجیب و غریبی که در دست داشت، اشعه‌ای را به سوی سفینه پرتاب و آن‌را ساقط کرد. این‌جا بود که حسابی توی ذوقم خورد؛ اصولا اگر کمی تعصب به خرج بدهیم و نگران لرزیدن بدن «جان فورد» (استاد سینمای وسترن) در گور باشیم، داشتن یک چنین نگاهی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

● نگاه دوم

«کابوی‌ها و بیگانه‌ها» به تهیه‌کنندگی «استیون اسپیلبرگ» صرفا یک فیلم وسترن نیست، بلکه یک ماجرای علمی و تخیلی است که در فضای وسترن روی می‌دهد، می‌شد به جای قهرمانان وسترن از قهرمانان امروزی استفاده کرد و یک «روز استقلال» یا «نبرد لس‌آنجلس» دیگر ساخت ولی «جان فائورو» چنین تصمیمی نداشته؛ او می‌خواسته برای اولین بار رد پای جدیدی در سینما بگذارد. او به‌جای این‌که مانند تمام کارگردانان هم‌دوره‌اش که موجودات فضایی را به این روزها محدود کرده‌اند بگوید: «از کجا معلوم شاید در گذشته دور، کابوی‌های اسب‌سوار هم با بیگانگان روبه‌رو شده باشند!» که با توجه به بی‌سابقه بودن این رویارویی، می‌توان ادعا کرد که فیلم جدید فائورو یک اثر بی‌سابقه از آب در آمده است.

● یک واژه سینمایی

برای روشن شدن مطلب بهتر است کمی درباره واژه «بلاک باستر» توضیح دهیم تا برسیم به موضوع «کابوی‌ها و بیگانه‌ها». بلاک‌باستر یک لقب عامیانه است که پیش از این فقط به تئاتر یا فیلم‌های موفق در فروش اطلاق می‌شد ولی‌ در حال حاضر به بازی‌های رایانه‌ای‌ یا سایر محصولاتی که به یک‌باره به فروش بالایی‌ دست پیدا می‌کنند نیز گفته می‌شود؛ برخی از منتقدان، بلاک‌باسترها را صرفا آثار ضعیف و کم کیفیتی تصویر می‌کنند که مبتنی بر جلوه‌های ویژه هستند تا شخصیت‌پردازی و داستان؛ این دسته از منتقدان بر این اعتقادند که بلاک‌باسترها با تکیه بر خط مشی بازاریابی فقط در فکر جذب تماشاگر و پرکردن جیب‌های استودیوها هستند و با افزوده شدن تعداد آن‌ها، مرگ سینمای ارزشمند رقم خواهد خورد، ولی عده دیگری از صاحب‌نظران، فیلم‌های سرگرم‌کننده و پرفروش را موجب زنده نگه‌داشته شدن سینما و عاملی برای حفظ دوستی مخاطب و گیشه می‌دانند. این دسته از منتقدان به زبان ساده می‌گویند تا زمانی که پول‌های هنگفت ناشی از درآمد بلاک‌باسترها نباشد، فیلم‌های باارزش و پرهزینه هم ساخته نخواهند شد.

● یک بلاک‌باستر شکننده

هرچند که فیلم سینمایی «کابوی‌ها و بیگانه‌ها»، به‌عنوان یک بلاک‌باستر (ترکاننده گیشه) چندان موفق عمل نکرد و با فروش هفته اول آن که معادل ۳۶ میلیون دلار در آمریکای شمالی بود و آن را در صدر جدول فروش هفتگی قرار داد، سرمایه‌گذاران اثر را که روی آن ۱۶۳ میلیون دلار هزینه کرده بودند کمی نگران کرد، ولی باید پذیرفت که تجربه ناموفقی هم از آب درنیامده است. حداقل چیزی که درباره آن وجود دارد این است که کارگردان اثر، از روز اول ساخت این فیلم، تکلیف خود و فیلمش را با همه روشن کرده و گفته بود دارد یک فیلم سرگرم‌کننده ولی با ایده‌ای نو می‌سازد. بارها نیز اعتراف کرده بود که نگران است مبادا توسط تماشاگران مورد تمسخر قرار بگیرد (اتفاقی که نیفتاد!) و این دقیقا همان نگرانی بود که «هریسون فورد» و «دنیل کریگ» هم به داشتن آن اعتراف کرده بودند. «جان فائورو» که تجربه ساخت دو فیلم موفق و پرفروش مجموعه «مرد آهنی» را در پرونده دارد در فیلم جدیدش به سراغ دو هنرپیشه سرشناس فیلم‌های اکشن و ماجراجویانه از دو نسل مختلف رفته است؛ فورد که تا پیش از این اوج شهرتش را به‌خاطر نقش‌آفرینی در فیلم‌های «جنگ ستارگان» و «ایندیانا جونز» در دهه‌های هفتاد و هشتاد میلادی تجربه کرده بود و «دنیل کریگ» که در سال‌های اخیر، «جیمز باند» جدید سینما شد و هم‌چنین استفاده از تجربه‌های «استیون اسپیلبرگ» به‌عنوان تهیه‌کننده و یکی از بزرگ‌ترین سرگرمی‌سازهای چند دهه اخیر سینما.

● خلاصه داستان

غرب وحشی سال ۱۸۷۳، زمانی که یک کابوی تنها رهبری عده‌ای را در مبارزه علیه هجوم بیگانگان به زمین بر عهده می‌گیرد. داستان از آن‌جا شروع می‌شود که به‌صورت تصادفی، غریبه‌ای پا به شهر کویری «ابسلوشن» در ایالت آریزونا می‌گذارد، درحالی که هیچ خاطره‌ای از گذشته‌اش در ذهن ندارد. تنها چیزی که زمان حال او را به گذشته‌اش مربوط می‌کند، دستبند اسرارآمیزی است که به مچ او بسته شده است. این غریبه (دنیل کریگ) که توسط مردم شهر طرد شده است، متوجه می‌شود که کسی در این شهر بدون اجازه کلنل دالرهاید (هریسون فورد) آب هم نمی‌خورد. مردم این شهر که در یک ترس همیشگی زندگی کرده‌اند ناگهان توسط سفینه‌های فضایی که تک‌تک مردم شهر را می‌ربایند مورد حمله قرار می‌گیرند. غریبه کم‌کم خاطراتش را به یاد می‌آورد و مردم شهر درمی‌یابند که او تنها نقطه امیدشان برای رهایی از شر موجودات شرور بیگانه است. مرد غریبه دارای رازی است که او را در برابر بیگانگان دارای قدرت مبارزه می‌کند، مردم او را می‌پذیرند و با تشکیل گروهی از جنگجویان اسب‌سوار به جنگ آدم فضایی‌ها می‌روند.

● خط کلی

یکی از نکات جالب توجه «کابوی‌ها و بیگانگان» این است که این فیلم از خط داستانی بسیاری از فیلم‌های وسترن پیروی می‌کند، غریبه‌ای در شهر پیدایش می‌شود، این غریبه از سوی مردم شهر پذیرفته نمی‌شود، ولی کمی بعد که شخصیت مثبت وی برای مردم روشن می‌شود، آن‌ها را در مبارزه با گروهی از اشرار که آرامش ساکنان شهر را بر هم زده‌اند رهبری می‌کند درنهایت راه خود را می‌گیرد و به سوی مسیر نامعلوم دیگری می‌رود! بنابراین برای کسانی که‌اندک علاقه‌ای به فیلم‌های وسترن و قهرمانی داشته باشند، «کابوی‌ها و بیگانه‌ها» فیلم سرگرم‌کننده‌ای خواهد بود. جان فائورو درباره فیلم خودش گفته است: «فیلم‌های ابرقهرمانی ادامه فیلم‌های قبلی یا فیلم‌هایی هستند که شخصیت اصلی‌شان را دوباره از توی قوطی درمی‌آورند و روانه سینماها می‌کنند. به‌نظرم وقتی در بین این همه فیلم، یک‌مرتبه سروکله فیلمی نامتعارف و دوبعدی باحضور ستارگانی سرشناس پیدا می‌شود، تماشاگران در سراسر دنیا از آن استقبال خواهند کرد».

● نتیجه‌گیری

البته امیدوارم سایر کارگردانان دنیا با استفاده از تجربه فائورو به سراغ آدم فضایی‌ها نروند و آن‌ها را وارد فیلم‌هایی از گونه‌های مختلف ازجمله فیلم‌تاریخی‌حماسی نکنند، درغیر این صورت باید منتظر حضور بیگانگان فضایی در فیلم‌های «هرکول»، «اسپارتاکوس» و «بن هور» نیز باشیم.

نویسنده: علی نیک ‌فرجام