چرا کودکان، اسباب‌بازی‌های‌شان را می‌شکنند؟

«کودکی که اسباب‌بازی ندارد، زندگی ندارد.» تأمل و توجه به این نکته، بیان‌گر اهمیت اسباب‌بازی در زندگی و فرآیند رشد و پرورش خلاقیت و استعدادهای کودک می‌باشد. اسباب‌بازی حتی می‌تواند …

«کودکی که اسباب‌بازی ندارد، زندگی ندارد.» تأمل و توجه به این نکته، بیان‌گر اهمیت اسباب‌بازی در زندگی و فرآیند رشد و پرورش خلاقیت و استعدادهای کودک می‌باشد. اسباب‌بازی حتی می‌تواند رشد عاطفی، اجتماعی و جسمانی کودکان را تسریع بخشد اما بارها مشاهده شده که کودکان به‌جای بازی با اسباب‌بازی، به شکستن و خراب‌کردن آن می‌‌پردازند که این عمل می‌تواند یک مشکل رفتاری و یادگیری برای آنان محسوب شود. در این نوشته به عواملی که موجب پیدایش این معضل در کودکان می‌شود، اشاره شده، امید که با دقت در آن‌ها، تا حدی به کاهش این معضل کمک شود:

- مهم‌ترین عامل شکستن اسباب‌بازی توسط کودکان، «کنجکاوی» آنان می‌باشد. کودکانی که از هوش طبیعی و بالاتری برخوردارند، به دلیل کنجکاوی، به بررسی چگونگی کار اسباب‌بازی‌ها -به‌خصوص اسباب‌بازی‌های صوتی، تصویری و حرکتی- می‌پردازند و درپی آن، شروع به بازکردن یا شکستن و خراب‌نمودن آن‌ها می‌نمایند.

- «پرخاش‌گری» عامل دیگر تخریب و شکستن اسباب‌بازی‌هاست. کودکان پرخاش‌گر، اسباب‌بازی‌های‌شان را می‌شکنند تا شاید آرامش به‌سراغ‌شان بیاید. این‌گونه کودکان، مجسمه و عروسک‌های به شکل انسان و حیوانات را به‌طور کلی نابود می‌کنند، هم‌چنین اسباب‌بازی‌های قرمزرنگ را بیش‌ از سایر رنگ‌ها مورد حمله و صدمه‌ی خود قرارمی‌دهند.

- «بیش‌فعالی» کودکان نیز بهانه‌ای برای از بین بردن اسباب‌بازی‌هاست. این‌گونه کودکان، از بازی با اسباب‌بازی‌ها، زود خسته شده و پس از خستگی، به شکستن آن‌ها می‌پردازند زیرا با این‌کار، احساس لذت بیش‌تری می‌کنند.

- عده‌ای از کودکان به‌دلیل کمبود محبت و عدم توجه کافی به آنان، شکستن اسباب‌بازی‌ها را راهی برای جلب توجه دانسته و از این روش می‌خواهند خلأ عاطفی خویش را پرنمایند. این‌گونه کودکان، بیش‌تر در خانواده‌های «طلاق» و «بگو و مگو» و «سالار بودن یکی از والدین» و... مشاهده می‌شوند.

- گاهی یادگیری و تقلید رفتارهای نامناسب والدین و مربیان-به‌خصوص همسالان- می‌تواند عامل شکستن اسباب‌بازی‌های کودکان باشد. والدین یا آموزگارانی که در جروبحث‌های خویش به‌جای دفاع، به شکستن وسایل منزل یا مدرسه می‌پردازند (مکانیسم دفاعی جابه‌جایی)، فرزندان و شاگردان‌شان نیز این عمل را یادگرفته و در بازی خود، اسباب‌بازی‌های‌شان را می‌شکنند.

- «تبعیض» میان کودکان و دانش‌آموزان توسط والدین و مربیان موجب می‌شود کودکان به‌سراغ اسباب‌بازی رفته و در این حالت، وسایل بازی‌شان را نابود می‌کنند تا از این طریق، تشنگی محبت و خستگی تبعیض را جبران نمایند.

- بی‌توجهی و سهل‌انگاری والدین نسبت به نگه‌داری اسباب‌بازی‌ها توسط کودکان، می‌تواند عامل تقویت‌ و تحریک کودکان به شکستن اسباب‌بازی‌ها باشد. آموزش مهارت نگه‌داریِ وسایل شخصی به کودکان و تذکر به آنان، موجب کاهش این رفتار می‌شود.

- «ترسناک» بودن برخی اسباب‌بازی‌ها نیز می‌تواند موجب شکستن آن‌ها توسط کودکان شود.

- برخی اسباب‌بازی‌ها از ظرافت خاصی برخوردار بوده و با اندک‌فشار یا بازی زیادی، خراب می‌شوند یا می‌شکنند، بنابراین بهتر است اسباب‌بازی‌های ظریف و فانتزی را برای فرزندان سنین پایین انتخاب نکنید.

- چنان‌چه وسایل بازی با سن کودک مطابقت نداشته باشد، آن را بیهوده فرض کرده و به شکستن آن می‌پردازد. پس بهتر است در خرید اسباب‌بازی‌ها، دو عامل «توانایی» و «علاقه‌مندی» کودکان درنظر گرفته شود.

- چنان‌چه یک وسیله‌ی بازی برای دو یا چند فرزند تهیه شود، چیزی جز جروبحث و درنهایت، شکستن و خراب‌شدن اسباب‌بازی، نصیب والدین نمی‌گردد. شایسته است در حد امکان برای هریک از کودکان، اسباب‌بازی‌های جداگانه‌ای خریداری یا تهیه شود.