بلند همتی در دعا

ماه مبارک رمضان ماه دعا و مناجات با پروردگار است. به تصریح روایات شیاطین در این ماه در غل و زنجیر هستند و انسان آسانتر می‌تواند با خالق خویش رابطه برقرار کند. افق دید و اوج طلب …

ماه مبارک رمضان ماه دعا و مناجات با پروردگار است. به تصریح روایات شیاطین در این ماه در غل و زنجیر هستند و انسان آسانتر می‌تواند با خالق خویش رابطه برقرار کند. افق دید و اوج طلب بعضی انسانها بسیار بلند است و هیچ‌گاه رسیدن به آمال پست و اهداف کم‌مقدار، روح تشنه‌ آنان را سیراب نساخته و از تکاپو و کوشش باز نمی‌دارد. در تعالیم دینی، بر بلندهمتی و فراخواهی در دعا و طلب از خدا، تاکید شده است، همچنانکه امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرماید: «کن بعید الهمم اذا طلبت؛ هنگام طلب، همت خود را بلند و عالی دار» (غررالحکم، ج۲، ص۵۸۶).

انسانهای بلند همت، هنگام دعا و درخواست از خدا هیچگاه مؤمنان و دوستان و اطرافیان را از دعای خیر فراموش نمی‌کنند. نقل شده: «مردی عصر روز عرفه در سرزمین عرفات از دامنه‌های کوه پائین می‌آمد در حالی که یک چشم او آسیب دیده و چشم دیگرش، از شدت گریه همچون کاسه‌ای از خون بود. بعضی از دوستانش به او گفتند: چرا این همه رنج و اشک و ناله؟ گفت: در تمام این ناله‌ها چیزی برای خود نخواستم، همه این دعاها و ناله‌ها برای مؤمنان و دوستانم بود». امام سجاد (ع) در دعای معروف به ابوحمزه ثمالی عرض می‌کند: «پروردگارا، بزرگ و کوچک ما، زن و مرد و بچه، روستایی و شهری، دور و نزدیک، همه و همه را بیامرز». گاهی به عنوان عمومی و گاهی تک تک، این عناوین و اصناف را نام می‌برد. این شیوه دعا به ما می‌آموزد که در دعا تنها به فکر خود و نزدیکانمان نباشیم بلکه با بلندهمتی، برای همه‌ اهل ایمان وتمام گرفتاران دعا کنیم.

نقل شده: مردی در حضور رسول خدا (ص) در مقام دعا عرض کرد: خدایا پیامبر را بیامرز، مرا بیامرز. یعنی لسان دعای او حصر بود. رسول رحمت (ص) فرمودند: چرا دور رحمت خدا را سنگ‌چین کردی؟ چرا فقط من و تو؟ همه‌ مؤمنان را دعا کن: «اذا دعا احدکم فلیعم فانه اوجب للدعاء؛ هر گاه دعا می‌کنید به دعای خود عمومیت دهید که اجابت را حتمی می‌کند»(بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۳۱۳).

پیامبر عظیم الشأن اسلام که خود در بلندهمتی از همگان گوی سبقت ربوده است، پیروان خود را نیز به بلندهمتی فرا می‌خواند و با ستایش از بلندهمتان، به الگوگیری از آنان ترغیب می‌نماید. امام صادق(ع) می‌فرمایند: روزی مردی به محضر پیامبر(ص) مشرف شد و بعد از عرض سلام و اعلام مسلمانی، اظهار داشت: ای رسول خدا، آیا مرا می‌شناسی؟ من صاحب همان خانه‌ای هستم که شما قبل از رسالت در فلان روز آنجا میهمان شدی و در گرامیداشت و میزبانی از شما کم نگذاشتم. پیامبر فرمودند: خوش آمدی، حاجت خویش بازگو تا با برآوردن آن، پاسخ احسانت را به نیکی دهم. آن شخص گفت: از محضر شما دویست گوسفند می‌خواهم با چوپانی که آنان را بچراند. رسول خدا امر فرمود تقاضایش را برآورده کردند؛ بعد به اصحابش فرمود: چه می‌شد این مرد مانند پیرزن بنی‌اسرائیلی تقاضا می‌کرد؟! خداوند قبل از خارج شدن بنی‌اسرائیل از مصر به موسی(ع) وحی کرد که وظیفه داری جسد حضرت یوسف(ع) را با خود به ارض مقدس در شام ببری. حضرت موسی در اجابت دستور حق تعالی پی‌جوی قبریوسف صدیق(ع) شد. پیرمردی به ایشان عرض کرد: اگر کسی از قبر یوسف(ع) اطلاع داشته باشد، او جز فلان پیرزن نیست.

حضرت موسی از پیرزن راهنمایی طلبید و پیرزن او را راهنمایی نکرد مگر زمانی که از ایشان ضمانت گرفت که در جهان آخرت هم درجه و همنشین با وی باشداین گونه است که رسول خدا(ص) آرزو می‌کند پیروانش به چنین زن فهمیده‌ای اقتدا کنند و در مواقع دعا از بسنده کردن به تقاضاهای کم ارزش، مادی و دنیایی که نشان دون همتی است، خودداری ورزند.

رسول اکرم (ص) به ربیعه به کعب که سالیانی خدمت حضرت کرده بود، فرمودند: «ای ربیعه، تو هفت سال در خدمت ما بوده‌ای، آیا از من تقاضایی نداری؟ ربیعه گفت: ای پیامبر خدا، به من مهلت فکر کردن بده. روز بعد ربیعه خدمت ایشان رسید و حضرت فرمود: حاجتت را بیان کن. ربیعه گفت: از خدا بخواه مرا با شما به بهشت ببرد. پیامبر فرمود: چه کسی این گونه تقاضا کردن را به تو یاد داده است؟ وی گفت: ای پیامبر خدا، کسی مرا یاد نداده است، بلکه با خودم فکر کردم و به خودم گفتم: اگر مالی ـ هر چند زیاد ـ از پیامبر بخواهی، بالاخره آن مال تمام می‌شود و اگر عمر طولانی و فرزندان زیاد از ایشان طلب کنی، بالاخره عاقبتِ خودت و فرزندانت مردن خواهد بود، پس جز ورود به بهشت و همنشینی با شما را جاوید و شایسته خواستن ندیدم. رسول خدا لحظاتی سر به زیر انداخت سپس فرمود: این را برایت خواهم خواست ولی تو هم (برای برآورده شدن حاجتت) با سجده‌های فراوان مرا یاری کن».

علی مهدوی