ظهور منجی در اندیشه بشری

ظهور منجی و موعود در آخر‌الزمان از شاخصه‌های بارز و فطری اندیشه بشری به طور عام بوده و جزو اصول موضوعه و مشترک تمام ادیان بطور خاص محسوب می شود.هیچ قومی نیست که به نوعی دغدغه …

ظهور منجی و موعود در آخر‌الزمان از شاخصه‌های بارز و فطری اندیشه بشری به طور عام بوده و جزو اصول موضوعه و مشترک تمام ادیان بطور خاص محسوب می شود.هیچ قومی نیست که به نوعی دغدغه ظهور مصلح نهایی را نداشته باشد. اصولاً فوتوریسم یا فیوچریسم (futurism) یعنی اعتقاد به دوره آخر الزمان و انتظار ظهور منجی؛ عقیده‌ای است که نه تنها در همه ادیان، از قبیل اسلام، مسیحیت و یهودیت بلکه در یونان باستان، هندوئیسم، برهمائیسم، بودیسم و زرتشتیسم نیز از آن بحث شده است.

یونان باستان: در فرهنگ و اندیشه یونان باستان و در راستای توصیف جامعه مطلوب و آرمانی و سعادتمند یعنی اتوپیا (utopia) یا مدینه فاضله از صلح و آرامش پس از وقوع جنگ‌ها بحث شده و مژده حکومت جهانی شخصی است که خواهد آمد تا بر همه بشریت فرمان براند. در سالهای ۱۶۸ تا ۱۶۵ ق.م پیشگویان یونانی از شاهزاده‌ای مقدس و پادشاهی خبر می‌دهند که در مشرق قیام می‌کند و بر همه جهان تا ابد حکم خواهد راند و صلح و عدالت را برای همه به ارمغان خواهد آورد.

آئین هندو: هندوان منتظر کلکی(kalki) یا کلکین (kalkin) دهمین جلوه ویشنو ،خدای حفظ کننده هستند.مطابق آئین هندو جهان از چهار دوره انحطاط تشکیل شده که در چهارمین دوره، سراسر جهان را ستم و تاریکی فرا می‌گیرد و دروغ و خدعه و دزدی فراگیر می‌شود. در پایان چنین دوران سیاهی آخرین تنزل اوتاره، ویشنو که کلکی یا کلکین نام دارد شمشیر به دست سوار بر اسبی سفید ظهور می‌کند تا شرارت و ستم را ریشه کن و عدالت و فضیلت را برقرار سازد. ویشنو هزار نام دارد که برخی از آنها عبارتند از:رامای تبر به دست، کریشنا ، بودا و کلکی.

آئین بودا: در آئین بودا اندیشه منجی و مصلح با مفهوم میتریا یا میتریه (maitreya) مطرح می‌شود. این واژه در زبان سانسکریت به معنای مهربان است. در الهیات بودایی او همان بودای پنجم و آخرین بودا از بودائیان زمین است که هنوز نیامده است اما روزی سرانجام برای اصلاح جهان و زمین خواهد آمد.

آئین زرتشت: در هزاره گرایی زرتشتی انتظار سه منجی از نسل زرتشت مطرح است. این منجیان یکی پس از دیگری جهان را پر از عدل و داد خواهند کرد:۱- هوشیدر، هزار سال پس از زرتشت. ۲- هوشیدر ماه، دو هزار سال پس از زرتشت. ۳- سوشیانس یا سوشیانت، سه هزار سال پس از زرتشت که مهمترین و آخرینشان است و با ظهور او جهان پایان می‌یابد. واژه سوشیانت از ریشه سو(su) به معنی سود رساننده است. در وندیداد ، دفتر ششم اوستا به محل ولادت او اشاره شده و وی را سوشیانت پیروزگر خوانده است.همچنین در دفتر سوم اوستا یعنی یشتها ضمن ستایش یاران او و اشاراتی بر جهانی بودن رسالتش، از آمدن سوشیانت پیروزگر با قهرمانان اسطوره‌ای مانند فریدون، افراسیاب و کیخسرو خبر می‌دهد.

آئین یهود: یهودیان بخصوص پس از ویرانی شهر قدس و سقوط دولتشان به دست بخت النصر همواره در انتظار یک رهبر الهی فاتح بوده‌اند که اقتدار و شکوه از دست رفته آنها را به عصر درخشان حضرت داوود(ع) و حضرت سلیمان(ع) برگرداند. شخصیت مورد انتظار آنها ماشیح یعنی مسیح و مسح شده نام دارد. او از نسل و خاندان حضرت داوود (ع) است که به دنیا خواهد آمد و شاید اسمش داوود یا مناحم باشد که در زادگاه حضرت داوود (ع)، شهر بیت لحم به دنیا می‌آید. برخی از اوصاف او در عهد عتیق عبارتند از: پادشاهی مسح شده، دین مداری عادل،پیامبر آخر الزمان از نسل حضرت داوود(ع) و فرمانروای همه امت‌ها. بنا بر باور یهود زمانی که مسیح ظهور کند پادشاهی خدا بر زمین مستقر می‌شود و همه ملت‌ها به اورشلیم باز خواهند گشت.

آئین مسیح: در اندیشه مسیحیت سه نوع منجی باوری وجود دارد: در نوع اول همان اندیشه موعود یهودی است که در آن عیسای ناصری در نقش مسیح نجات بخش ظاهر می‌گردد. در نوع دوم مژده رجعت عیسی (ع) به عنوان داور جهان در آخرالزمان و در نوع سوم سخن از شخص دیگری است که خود عیسی مسیح(ع) وعده ظهورش را داده است. تسلی دهنده‌ای که به عیسی مسیح(ع) بزرگی می‌بخشد و بر او شهادت می‌دهد. البته مسیحیان او را روح‌القدس می‌نامند. در انجیل برنابا و یوحنا نیز از فارقلیطا سخن گفته شده که حضرت عیسی‌(ع) او را نجات بخش می‌خواند و مژده آمدن او بعد از خودش را داده است.