آگاهی خود را بالا ببرید

بیماری كرونر قلبی به صورت مشكلاتی از قبیل دردهای آنژینی و انفاركتوس حمله قلبی بروز می كند آنچه كه سبب بروز بیماری قلبی می شود, تشكیل تدریجی رسوب های چربی یا پلاك ها در لایه داخلی دیواره سرخرگ ها می باشد

● بیماری قلبی

بیماری كرونر قلبی به صورت مشكلاتی از قبیل دردهای آنژینی و انفاركتوس (حمله قلبی) بروز می‌كند. آنچه كه سبب بروز بیماری قلبی می‌شود، تشكیل تدریجی رسوب‌های چربی یا پلاك‌ها در لایه داخلی دیواره سرخرگ‌ها می‌باشد. این رسوب‌ها سبب محدودكردن عبور خون می‌شوند كه این پدیده را تصلب شرایین یا سخت شدن رگ‌ها (آترواسكلروز) می‌نامند.

در این بیماری هیچ علامت واضحی وجود ندارد‌‌، اما این تا هنگامی‌ است كه آسیب به سرخرگ‌ها آنقدر جدی شود كه جریان خون به قلب محدود شده و سبب بروز درد شود. مسدود شدن كامل یك سرخرگ خون‌رسان به قلب، منجر به حمله قلبی ناگهانی و كشنده می‌شود. روش‌های متداول جهت پیشگیری از تصلب شرایین شامل كاهش فشارخون، دریافت رژیم غذایی كم‌چربی، كاهش وزن اضافی و ترك سیگار می‌باشد. به برخی افراد نیز جهت كاهش كلسترول خون، دارو داده می‌شود.

تحقیقات نشان می‌دهند كه ارتباط مستقیمی‌‌ میان رژیم غذایی و بیماری قلبی وجود دارد و با دریافت یك رژیم غذایی سالم می‌توان سلامتی قلب و دستگاه گردش خون را حفظ كرد.

▪ چه غذاهایی برای قلب مفید هستند؟

كلم برگ، كلم قرمز، گل كلم، كلم بروكسل، بروكلی، ‌شلغم، چغندر، اسفناج، مارچوبه، لوبیا سبز، نخود سبز، لوبیا قرمز، لوبیا چشم بلبلی، نخود خشك و عصاره مخمر دارای ویتامین‌های گروه ب خصوصا اسیدفولیك هستند. تحقیقات متعددی نشان داده‌اند كه اسید فولیكی كه بطور طبیعی در مواد غذایی یافت می‌شود، می‌تواند سبب كاهش ماده‌ای در خون به نام هموسیستئین شود و به این ترتیب از ابتلا به تصلب شرایین پیشگیری كند. دانشمندان بر این باور هستند كه این ماده مستقیما به دیواره رگ‌ها آسیب می‌رساند و سبب تشكیل رسوب‌های چربی می‌شود. تخمین زده شده است كه افزایش دریافت روزانه اسید فولیك به میزان ۱۰۰ میكروگرم، سبب كاهش مرگ‌های مرتبط با بیماری كرونر قلبی به میزان ۷ درصد در مردان و ۵ درصد در زنان می‌شود.

در جوامعی كه مصرف كننده مقادیر فراوانی از ماهی‌های روغنی هستند، مشاهده شده است كه شیوع بیماری‌های كرونر قلبی كمتر از جوامعی است كه مقدار خیلی كمی‌ ماهی مصرف می‌كنند. ماهی‌های روغنی از قبیل ماهی آزاد و سایر ماهی‌ها از قبیل قباد، حلوا، شیر، كیلكا، و اوزون‌برون دارای اسیدهای چرب مفید می‌باشند. دانشمندان معتقد هستند كه این مواد باعث كاهش خطر انعقاد خون و همچنین ممانعت از افزایش چربی‌های مضر خون می‌شوند.

مصرف ماهی حداقل ۳ بار در هفته، برای افرادی كه دارای سابقه بیماری قلبی و همچنین افرادی كه مایل به پیشگیری از ابتلا به این بیماری هستند توصیه می‌شود.

جو دوسر، حبوبات، سیب و گلابی غنی از فیبر محلول هستند كه به كاهش سطوح كلسترول خون كمك می‌كنند. ‌سیر نیز اثر مشابهی دارد. افزایش كلسترول خون، به خصوص LDL (كلسترول بد)، یكی از عوامل خطر عمده در بروز تصلب شرایین است. مصرف منظم چنین غذاهایی به كاهش LDL كمك می‌كند.

روغن زیتون، ‌روغن كانولا، مغزها و دانه‌ها حاوی نوعی از اسیدهای چرب به نام MUFA هستند كه به كاهش سطوح LDL كمك می‌كنند.

میوه‌ها و سبزی‌ها حاوی ویتامین‌های آنتی اكسیدان (ضد سرطان)، مواد معدنی و مواد مغذی مفیدی هستند كه سبب متوقف‌كردن آسیب ناشی از عمل مواد سرطان‌زا به دیواره سرخرگ‌ها می‌شوند.

مصرف حداقل روزانه ۳ واحد از این غذاها توصیه می‌شود. سه چهارم لیوان آب میوه یا سبزی‌ها به عنوان یك واحد محسوب می‌شود كه معادل یك عدد میوه متوسط یا یك لیوان سبزی خرد شده خام یا نصف لیوان پخته است.

▪ از چه غذاهایی باید پرهیز كنیم؟

گوشت و فرآورده‌های آن، لبنیات پرچربی و كره، ‌غنی از نوعی چربی هستند كه باعث افزایش سطوح LDL در خون می‌شوند. مصرف این غذاها را باید به حداقل رساند.

همچنین مصرف كیك و بیسكویت به علت نوع چربی بكار رفته در آن‌ها سبب افزایش سطوحLDL می‌شود.

انواع غذاها و سوپ‌های آماده مصرف و یا كنسرو شده، ‌غذاهای بیرون از منزل، سوسیس و كالباس و گوشت‌های نمك سود شده و بطور كلی گوشت و فرآورده‌های آن و همچنین تنقلات شور، سرشار از نمك (سدیم كلراید) هستند. دریافت زیاد سدیم با فشارخون بالا ارتباط دارد كه از عوامل خطر جدی در بروز بیماری قلبی می‌باشد. كاهش مصرف این نوع غذاها و نمك طعام سر سفره به كاهش فشارخون كمك می‌كند.

چند نكته:

به سیگاری‌ها توصیه می‌شود كه به ترك سیگار مبادرت ورزند زیرا نیكوتین سبب افزایش ضربان قلب، افزایش فشارخون و افزایش نیاز بافت قلب به اكسیژن می‌شود. با مصرف سیگار توانایی خون در حمل اكسیژن كاهش می‌یابد. عوامل سرطان‌زای دود سیگار به دیواره سرخرگ‌ها آسیب می‌رسانند. استراحت و شل‌كردن عضلات، ‌جهت كاهش میزان استرس لازم است. استرس از طریق افزایش هورمون‌های استرس (از جمله آدرنالین) سبب تولید و افزایش كلسترول می‌شود.

● سرطان

زمانی تصور می‌شد كه رژیم‌های غذایی نقشی در مرگ‌های ناشی از سرطان ندارند. امروزه محققان ثابت كرده‌اند كه رژیم غذایی روزانه افراد نقش مهمی‌‌ در پیشگیری، بروز و درمان انواع سرطان‌ها ایفا می‌كند. با پذیرش این حقیقت كه انسان هر روزه ملزم به مصرف غذا می‌باشد و به دلیل تعداد و تنوع سرطان‌هایی كه بطور بالقوه با رژیم غذایی در ارتباط هستند، می‌توان گفت كه در حدود یك سوم سرطانهایی كه در نهایت منجر به مرگ می‌شوند با آنچه كه می‌خوریم در ارتباط هستند. تاثیر تحولاتی كه امروزه در نوع زندگی و عادات غذایی مردم صورت گرفته است را نمی‌توان در ایجاد چنین بیماری‌هایی نادیده گرفت.

بدون شك استعداد ابتلا به سرطان در افراد مختلف به دلیل تفاوت‌های زمینه‌ای و ذاتی با یكدیگر متفاوت است و علاوه بر ویژگی‌های وراثتی، ‌عوامل بیرونی نیز در ایجاد سرطان‌ها تاثیر بسزایی دارند. با وجود شیوع روزافزون سرطان در سراسر دنیا هر روزه خبرهای امیدوار كننده‌ای درباره این بیماری‌ها می‌شنویم. اگر نمی‌توانیم در عوامل محیطی خود تغییری ایجاد كرده و یا اگر نمی‌توانیم بر محیط زیست و عوامل تهدیدكننده موجود در آن غلبه كنیم، اما می‌توانیم با اصلاح و متعادل ساختن الگوهای غذایی خود در طول زندگی احتمال ابتلا به سرطان را در خود به میزان قابل ملاحظه‌ای كاهش دهیم.

مطالعه جمعیت‌هایی كه از یك منطقه به منطقه دیگر مهاجرت می‌كنند و در نتیجه مهاجرت، فرهنگ غذایی خود را نیز تغییر می‌دهند، ‌نشان داده است كه این مردم در اثر تغییر الگوی غذایی و پذیرش الگوی جدید، در معرض ابتلا به سرطان‌های شایع در منطقه قرار می‌گیرند.

بین تغذیه و رژیم غذایی با سرطان ارتباطی پیچیده وجود دارد. غذایی كه می‌خوریم به طور بالقوه می‌تواند حاوی مواد سرطان‌زا و پیش‌ساز سرطان و یا بالعكس دارای مواد ضدسرطانی باشد.

ماهیت سرطان و ارتباط آن با رژیم غذایی در مناطق مختلف متفاوت است. از این رو نمی‌توان دستورالعمل‌های یكسان را برای تمام مردم پیشنهاد كرد. به طور مثال در كشورهای صنعتی شمال آمریكا و اروپا مشكل بیش‌بود تغذیه‌ای (over nutrition) در بروز سرطان‌ها مطرح می‌باشد و بنظر می‌رسد كه رژیم‌های پرچربی و پركالری رایج در این كشورها با شیوع روزافزون انواع مختلف سرطانها در ارتباط باشد. در مقابل، ماهیت مشكل در كشورهای در حال توسعه اساساً متفاوت است. آنچه كه در این كشورها مساله‌ساز می‌باشد كمبودهای تغذیه‌ای (Under Nutrition) و محدودیت تنوع در الگوی غذایی است. در چنین الگویی میزان ویتامین‌ها و مواد مغذی كه برای سلامت افراد ضروری هستند ناكافی است. علاوه بر آن مشكلات مربوط به انبار و نگهداری غذا نیز كیفیت غذای مصرفی این مردم را به میزان قابل توجهی كاهش می‌دهد.

تفاوت در ماهیت رابطه سرطان و رژیم غذایی بین ملل مختلف ایجاب می‌كند كه دستورالعمل‌های اجرایی برای هر ملتی با توجه به خصوصیات آن جمعیت پیشنهاد شود. در ادامه خلاصه‌ای از دستورالعمل‌های توصیه شده توسط سازمان‌های حمایتی، ‌محققان، آژانس‌های دولتی و ارگان‌های بهداشتی كه قابل استفاده برای عموم مردم می‌باشد، آورده شده است.

۱ ) رژیمی‌متنوع داشته باشید. به خاطر داشته باشید كه مواد مغذی مورد نیاز شما تنها از یك یا دو منبع تامین نشود. در رژیم روزانه خود از تمام گروه‌های غذایی: میوه‌ها، سبزیها، غلات، گوشت، محصولات لبنی و… استفاده كنید.

۲ ) وزن خون را همواره در حد متعادل نگه‌دارید. چاقی عامل اصلی بوجود آورنده بسیاری از بیماری‌ها از قبیل بیماری‌های قلبی، ‌عروقی، فشارخون، دیابت و زمینه‌ساز بعضی از سرطان‌ها است.

۳ ) مصرف چربی زیاد، ‌غذاهای حاوی چربی اشباع شده و كلسترول را محدود كنید. رژیمی‌كه چربی آن بالاست می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های پستان، ‌پروستات، كولون و ركتوم را افزایش دهد.

۴) میزان غذاهای نشاسته‌ای و فیبری را در رژیم خود افزایش دهید. به آسانی می‌توان مقدار نشاسته و فیبر رژیم را با خوردن میوه‌ها، ‌سبزی‌ها، سیب‌زمینی، دانه‌ها، نان‌ها و غلات كامل افزایش داد. یك رژیم پرفیبر احتمال ابتلا به سرطان كولون و ركتوم را كاهش می‌دهد.

۵ ) مصرف شیرینی را محدود كنید. الگوهای غذایی حاوی شیرینی و غذاهای شیرین، اغلب پرچرب، با كالری زیاد و تهی از مواد مغذی و معدنی می‌باشند كه چنین رژیمی‌زمینه‌ساز بروز بعضی از سرطان‌ها است.

۶ ) نمك رژیم غذایی خود را تا حد ممكن كاهش دهید.

۷ ) مصرف نوشابه‌های الكلی را قطع كنید. مصرف الكل می‌تواند منجر به سرطان دهان، حلق، مری و كبد شود. میزان ابتلا به سرطان در الكلی‌هایی كه سیگار می‌كشند چندین برابر است.

▪ چه غذاهایی را انتخاب كنیم؟

با انتخاب و گنجاندن غذاهای زیر در الگوی غذایی روزانه خود می‌توانید احتمال ابتلا به سرطان را كاهش دهید.

ـ فیبر غذایی: فیبر قسمتی از ساختمان سلول گیاهی است كه دستگاه گوارش انسان قادر به هضم آن نمی‌باشد. فیبر به حركت غذا در لوله گوارش و دفع ضایعات آن از بدن و در نتیجه حفظ سلامت دستگاه گوارش كمك می‌كند. داشتن رژیمی‌كه میزان فیبر آن بالا و چربی آن پایین باشد، احتمال ابتلا به سرطان كولون و ركتوم را می‌كاهد. میزان مصرف فیبر در جوامع امریكایی ۱۱ گرم در روز می‌باشد كه به توصیه انستیتو بین‌المللی سرطان NCI این میزان باید به ۳۰ ـ ۲۰ گرم در روز افزایش یابد. NCI مصرف بیش از ۳۵ گرم فیبر در روز را توصیه نمی‌كند زیرا مصرف بیش از این میزان می‌تواند اثرات نامطلوبی به وجود آورد.

برای یافتن فیبر مورد نیاز، به جای مكمل‌های فیبری مصنوعی، از منابع غذایی غنی از فیبر استفاده كنید. به این منظور انواع نان ها، ماكارونی‌ها و غلات تصفیه نشده را در رژیم خود بگنجانید. سعی كنید مصرف محصولاتی كه از آردهای تصفیه شده ساخته می‌شوند را كم كنید.

سیب درختی، هلو، گلابی و حتی سیب‌زمینی را با پوست و محصولاتی كه از آردهای تصفیه شده ساخته می‌شوند را كم مصرف كنید. لوبیا و نخود پخته منابع بسیار خوبی از فیبر هستند. غذاهای پرفیبر معمولا چربی پایینی دارند.

ـ در رژیم غذایی روزانه خود تا حد امكان از گوشت‌های كم چرب استفاده كنید. قبل از این كه گوشت را بپزید تمام چربی‌های قابل رویت آن را جدا كنید و دور بریزید و اگر چربی باقی ماند، قبل از خوردن آن را جدا كنید. مصرف ماهی را افزایش دهید. گوشت سفید را به جای گوشت قرمز استفاده كرده و قبل از پخت، پوست و چربی آن را جدا كنید.

ـ میوه‌ها و سبزی‌ها را جایگزین تنقلات سرخ‌شده و پرچرب كنید.

ـ به جای مواد لبنی پرچرب (شیر كامل، ‌خامه، سرشیر و…) از محصولات لبنی كم‌چربی استفاده كنید. این گروه از مواد غذایی منابع خوبی از پروتئین، ویتامین‌ها و مینرال‌ها (مواد معدنی) به ویژه كلسیم هستند كه برای حفظ سلامت فرد مفید می‌باشند.

ـ مصرف غذاهای حاوی ویتامینA ، بتاكاروتن و ویتامینC احتمال ابتلا به سرطان‌ها را كاهش می‌دهند. میوه‌ها و سبزی‌های زیادی وجود دارند كه دارای مواد فوق می‌باشند. سعی كنید در رژیم غذایی روزانه خود از سبزی‌های برگی شكل سبز تیره، ‌زرد و نارنجی و میوه‌ها بویژه مركبات استفاده كنید.

ـ سبزی‌های خانواده كلم اغلب كاهش دهنده احتمال ابتلا به انواع سرطان‌ها هستند. این سبزی‌ها منابع خوبی از فیبر، ویتامین‌ها و مینرال‌ها می‌باشند. از این خانواده می‌توان به كلم چینی، كلم بروكلی، كلم بروكسل، كلم پیچ، گل‌كلم و كلم‌قمری اشاره كرد.

تغییر عادات غذایی

ـ لزومی‌ ندارد كه شما برای حفاظت خود در مقابل حمله سرطان، غذاهایی را كه دوست دارید كنار بگذارید. به جای آن سعی كنید در اغلب موارد غذاهایی را انتخاب كنید كه احتمال ابتلا به سرطان را كاهش می‌دهند و مصرف غذاهایی را كه احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهند محدود كنید.

ـ سعی نكنید كه عادات غذایی خود را یك شبه تغییر دهید. میوه‌ها و سبزی‌ها را به تدریج و در طول یك دوره چند هفته‌ای به رژیم خود اضافه كنید.

ـ سعی كنید هر بار كه به خرید می‌روید یكی از مواد غذایی پرچرب را با مشابه كم‌چرب آن جایگزین كنید.

---