۱۰ آذر ۱۳۳۱ ـ بهترین ضابطه مطبوعاتی ایران که تنها ۹ ماه عمر کرد!

دهم آذر ۱۳۳۱ جلسه نهایی بررسی لایحه قانونی مطبوعات در خانه دکتر مصدق رئیس دولت وقت و با حضور او تشکیل شد، سه ساعت طول کشید و ایرادهای وارده برطرف گردید.
این ضابطه پس از براندازی …

دهم آذر ۱۳۳۱ جلسه نهایی بررسی لایحه قانونی مطبوعات در خانه دکتر مصدق رئیس دولت وقت و با حضور او تشکیل شد، سه ساعت طول کشید و ایرادهای وارده برطرف گردید.

این ضابطه پس از براندازی ۲۸ مرداد ابطال و دو سال بعد از آن (سال ۱۳۳۴) یک قانون «محدود کننده» مطبوعات جایش را گرفت که این قانون هم در سال ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب لغو شد.

طبق ضابطه آذر ماه ۱۳۳۱ جامعه مطبوعات ایران موظف شده بود که با تشکیل انجمن، خود بر کار نشریات از نظر خروج از دایره حرفه، نزاکت، اخلاقیات و عفت قلم نظارت کند، اخطار دهد و در صورت بی اعتنایی به اخطار، طرد کند. این لایحه قانونی ۴۷ ماده ای که با امضای دکتر مصدق (که اختیار اجرای موقت لوایح خود را داشت) از ۱۲ آذر به اجرا در آمده بود چون با توجه به اصول آزادی فکر و بیان تنظیم شده بود در تاریخ ژورنالیسم ایران به عنوان بهترین ضابطه مطبوعاتی توصیف شده است. در این لایحه قانونی رسیدگی به اتهامات مطبوعاتی بدون حضور هیات منصفه منع، و «نشریه عمومی» تعریف شده بود و در آن، شرایط قبلی در مورد متقاضی پروانه، جز داشتن حداقل ۳۰ سال سن، سواد کافی (که به تفسیر کارشناسان معاصر، منظور: سواد روزنامه نگاری بود)، نداشتن محکومیت قطعی ارتکاب جرائم عمومی و داشتن بنیه مالی برای شش ماه انتشار نشریه حذف و امور مطبوعات از وزارت فرهنگ جدا و به وزارت کشور واگذار شده بود.

مورخان عموما شکوفایی ژورنالیسم ایران از آذر ماه ۱۳۳۱ تا ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را به حساب این لایحه قانونی گذارده اند. رسیدگی به اتهامات مطبوعاتی با حضور هیات منصفه در قوانین بعدی مطبوعات هم باقی مانده است. لایحه قانونی مطبوعات مصوب ۱۳۳۱ انتشار نشریاتی را که نخواهند منظما انتشار یابند، مانند کتاب و هرگونه مطلب چاپی دیگر، از دریافت پروانه معاف کرده بود که اینک انتشار کتاب هم نیاز به بررسی قبلی و صدور مجوز از جانب دولت (وزارت ارشاد) دارد.

پروانه انتشار نشریه از شهریور ۱۳۳۲ به این طرف در ایران، با قوانینی که جانشین لایحه دکتر مصدق شد محدود و هربار محدودتر شده و عملا به صورت انحصاری درآمده است که به اظهار برخی صاحبنظران، همین محدودیت از پیشرفت و تکامل مطبوعات در ایران جلوگیری کرده و در این زمینه ملت بدون دفاع مانده است.