چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
سندپردازی
این اصطلاح معادلی است که در این دایره المعارف برای واژه Documentation اختیار شده است و در زبان انگلیسی دست‌کم در سه معنی مرتبط با کتابداری و اطلاع‌رسانی به‌کار می‌رود:
۱) فرایند نظام‌مند گردآوری، سازماندهی، ذخیره، بازیابی، و اشاعه مدارک تخصصی ــ به‌ویژه مدارک علمی، فنی یا حقوقی ــ برای تسهیل پژوهش یا حفاظت از سوابق سازمانی؛
۲) مجموعه‌ای از مدارک مرتبط به یک موضوع، به‌ویژه هنگام استفاده از آن به‌عنوان جانشین واقعیت‌ها؛ و
۳) در انتشارات علمی، عمل استناد به منبع یک نقل قول مستقیم یا تکه برگرفته یا اندیشه‌ای که متعلق به نویسنده نیست، و یا اطلاعات معین برای تقویت و پشتیبانی از نظر یا استدلال خاص و یا اجتناب از دزدی ادبی یا نقض قانون حق‌مؤلف (۳: ذیل واژه).
سندپردازی یا دبیزش، به‌عنوان یک حرفه، متمایز از کتابداری است. پیدایش دبیزشکار ناشی از تبعات توسعه تحقیقات علمی قرن بیستم است. تا قرن نوزدهم هر دانشمندی می‌توانست نوشته‌های رشته خود را به‌دست آورد و مطالعه کند و حتی به موضوعات دیگر نیز بپردازد، لکن با افزایش رشته‌های دانش و گسترش نوشته‌های مربوط به آنها امکان دسترسی فردی به همه این منابع، به‌گونه‌ای که هم موضوع‌های مرتبط را شامل شود و هم نیاز صنعت و فناوری را که با سرعت فزاینده‌ای پیشرفت می‌کرد برآورد، محدود شد. تهیه چکیده‌نامه‌ها نخستین راه حل این مشکل بود و هنوز هم یکی از ابزارهای ارزشمند به حساب می‌آید، ولی به‌علت گسترش روزافزون دانش، چکیده‌نامه‌ها نیز نتوانستند همه نیازها را برطرف کنند. به‌تدریج، به کسانی نیاز افتاد که به‌طور تمام وقت آنچه را در رشته‌های مختلف نوشته می‌شود بیابند و در شکل‌ها و قالب‌های مختلف در اختیار دانشمندان اهل فن بگذارند. بدین ترتیب، سندپردازی به شکل فعلی به‌وجود آمد تا به نهادهای پژوهشی، به‌ویژه در حوزه علوم عملی کمک کنند. خدمات دبیزش اکنون به حوزه‌های دیگر نیز کشیده شده است و مورد استفاده صنایع و نهادهای مختلف در رشته‌هایی نظیر مدیریت، علوم اجتماعی، بازاریابی، مهندسی تولید، شهرسازی، و جز آن قرار گرفته است.
شاید بتوان گفت واژه دکومانتاسیون نخستین بار در ۱۹۳۰ در مجله اسناد جهانی (۱) به‌کار رفت، ولی مسلم است که با تغییر نام مؤسسه بین‌المللی کتابشناختی (آی.آی.بی.) (۲) به فدراسیون بین‌المللی سندپردازی (فید) این واژه مقبولیت عام یافت (۱: ذیل دبیزش).
اتله باب مطالعه رسمی درباره سندپردازی را در اروپا باز کرد، به‌طوری که این واژه رسمیت یافت. آنچه که او و سایر همکارانش انجام دادند در امریکا تأثیر زیادی بر جای گذاشت، از جمله باعث ایجاد مؤسسه امریکایی سندپردازی (۳) شد که اکنون به‌نام "انجمن امریکایی علوم و فناوری اطلاعات (۴) خوانده می‌شود (۲: ۶۴۲).
مسعود بهمن آبادی
سلطانی، پوری؛ راستین، فروردین. دانشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. ذیل دبیزش؛
مرضیه هدایت
۱) Documentation Universalis
۲) International Institute of Bibliography (IIB)
۳) American Documentation Institute
۴) American Society for Information Science and Technology
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست