زیر سقف تحجر

اگرچه چالش پیرامون پرسش های موهن درباره زندگی پیامبر اكرم ص در آزمون فرهنگیان فروكش كرده است اما از آنجا كه چنین اتفاق تاسف باری اسباب شرمندگی نظام اسلا می و شیعه را در جهان اسلا م فراهم آورد و این رخداد در دستگاه متولی رسمی تعلیم و تربیت كشور بوده است

اگرچه چالش پیرامون پرسش‌های موهن درباره زندگی پیامبر اكرم(ص) در آزمون فرهنگیان فروكش كرده است اما از آنجا كه چنین اتفاق تاسف‌باری اسباب شرمندگی نظام اسلا‌می و شیعه را در جهان اسلا‌م فراهم آورد و این رخداد در دستگاه متولی رسمی تعلیم و تربیت كشور بوده است و همچنین نمی‌تواند ناشی از یك سهل‌انگاری صرف و عادی و ساده‌دلی عامیانه باشد، بلكه ریشه در یك جریان و تفكر انحرافی و متحجرانه دارد، نمی‌توان به سادگی از كنار آن گذشت و به زودی آن را به بوته فراموشی سپرد.

چه بسا غفلت یا تغافل یا تجاهل عارفانه نسبت به این پدیده، موجبات بدآموزی‌های ایمان‌سوز و تشویه چهره نورانی دین و پیامبر را فراهم آورد و اسباب دین ناباوری و مذهب‌گریزی نسل كنجكاو و امروزین شود. نسلی كه همه چیز را از دریچه عقل، منطق و اقناع می‌پذیرد. می‌دانیم در باور ما مسلمانان، پیامبر اكرم(ص) كامل‌ترین انسان و برترین رسول الهی است كه با او كارنامه نبوت برای همیشه پایان یافته است. با این همه، سوگمندانه برخی تفسیرهای قشری، كژاندیشی‌های جاهلا‌نه، فرقه‌گرایی‌های كور و البته كینه‌توزی‌های معاندان بر چهره نورانی اسلا‌م و پیامبر چنگ انداخته و بسا نامنصفانه پاره‌ای از عقب‌ماندگی‌ها و توسعه‌نایافتگی‌های مسلمانان و جوامع اسلا‌می به اعتقادات آنها نسبت داده شود.

در ایران اسلا‌می از آغاز سال ۸۵ و متاثر از این فضای جهان اسلا‌م، در تدبیری حكیمانه رهبری انقلا‌ب اسلا‌می آن سال را با نام مبارك پیامبر اعظم(ص) مزین كردند تا اهتمام و توجه بیشتر كارگزاران نظام، حوزه‌های علمیه، نخبگان و دین‌پژوهان را به بازشناسی شخصیت پیامبر و بازبینی سیره نظری و عملی او و نمایاندن بن‌مایه‌های معرفتی و غنی حضرتش معطوف دارند. طبیعی می‌نمود دستگاه‌های تبلیغی، نهادهای دینی و وزارتخانههای فرهنگی و آموزشی كه بیشترین تكلیف متوجه آنها است با رویكردی نوین و ادبیاتی امروزین آموزه‌های گرانسنگ پیامبر(ص) را بازتولید و در قالب‌های نوین فرهنگی و هنری به دنیای امروز عرضه كنند اما سوگمندانه این فرصت‌ به‌سان فرصت‌های دیگر سوخت و امكانات و اعتباراتی را كه به این مهم تخصیص یافت مصروف فعالیت‌های سطحی و كلیشه‌ای گردید. به یقین یكی از منابع شناخت و الهام مسلمانان سیره پیامبر است. <لقد كان لكم فی رسول‌ا... اسوه حسنه( >قرآن‌كریم) وجود پیامبر كانونی نورانی است كه ما از آن باید روش درست زندگی دینی را استخراج كنیم ولی صرف ورود سخنان، تفسیر و توجیه عمل پیامبر مهم است. در فلا‌ن جا پیامبر اینطور رفتار كرد، چرا اینطور رفتار كرد؟ چه منظوری داشت؟ پس همین‌طور كه گفتار پیغمبر نیاز به تعمیق و تفسیر دارد رفتار پیغمبر هم نیاز به تعمیق و تفسیر دارد. (سیره نبوی- ص۴۲ و ۴۳)

استناد به <روایات نبوی> با عنایت به كثرت جعلیات نسبت به آن حضرت، به تبحر و تخصص حدیث‌شناسی- علم‌الروایه- نیاز دارد تا سخنان درست از نادرست و سره از ناسره معلوم آید و به صرف وجود احادیثی در مجموعه‌های بزرگی كه با هدف جمع‌آوری همه سخنان معصومان نگاشته گردید از جمله بحارالا‌نوار و سنن‌النبی و ... نباید به آن گفته‌ها استناد كرد و به حساب گفتار و رفتار واقعی پیامبر معرفی و تبلیغ كرد. از سویی و فارغ از چند و چون‌های درستی یا نادرستی برخی احادیث و سخنان و سیره منسوب به پیامبر(ص) باید پرسید امروز چه نیازی به طرح چنین سخنانی از پیامبر هست؟ آیا باید بنیادهای فكری- معرفتی پیامبر را كاوید و نسخه‌ای شفابخش و راهگشا برای عبور بشر امروز از گرداب‌های عمیق اعتقادی و معنوی به دست داد یا اینكه به رفتارهای كاملا‌ شخصی پیامبر در زندگی خصوصی او پرداخت؟

چرا از جهاد مستمر علمی، سیاسی و اجتماعی پیامبر برای زدودن آثار جاهلیت و رسوم خرافی در جامعه آن روز نباید گفت و در عوض به زوایای ناپیدای رفتار و سلوك فردی او روی آورد؟ آیا از اخلا‌ق قرآنی، كریمانه، رویكرد رحمانی دین و رافت و عطوفت بی‌نظیر پیامبر در جلب و جذب انسانیت باید نوشت، گفت و پرسید آیا شذورات و نذوراتی كه دردی از جهان امروز را درمان نخواهد كرد و گرهی را از مشكلا‌ت روحی، معنوی نخواهد گشود برجسته گردد؟ چرا باید سیره عملی و نظری و كرامت‌های پیامبر كه مخالفان را شیفته خود كرده است فراموش شود و به معرفی آن قسمت از گوشت گوسفند كه در ذائقه پیامبر شیرین‌تر است، پرداخت؟ شرم باد از مسائل و سوالی كه وقیحانه گوید، آیا پیامبر در حالت مجامعت با زنان دیده شده است؟ مگر كدام مسلمان عادی در ملاءعام به چنین عملی مبادرت می‌كند؟

بگذاریم و بگذریم. سخن تنها درباره زشتی اهانت در یك كشور مسلمان به پیامبر اكرم(ص) نیست بلكه نوع نگاه، اندیشه و برداشتی متحجرانه كه در زیر سقف آن، حقیقت دین و آموزه‌های مترقی و غرورآفرین آن، هدف گرفته شده است، مهم است و باید نقد جدی و اساسی گردد. اگرچه این جسارت نسبت به ساحت مقدس پیامبر اكرم(ص) واقعا زشت و نابخشودنی است و به تعبیر مورخ دلسوز آقای جعفریان، اگر امام خمینی زنده بود و چنین اقدام زشتی از یك دستگاه رسمی صورت می‌گرفت، اینچنین سكوت نمی‌كرد ولی به اعتقاد این حقیر آنچه مهمتر و نگران‌كننده‌تر است، خاستگاه طرح چنین پرسش‌هایی است چراكه این پدیده شوم در عرصه فرهنگ فراتر از یك وزارتخانه است.

ولی‌ا... شجاع‌پوریان