وابستگی های متقابل صنعت و فناوری اطلاعات

صنعت و فناوری اطلاعات ۲ مقوله مهم در توسعه همه جانبه اقتصادی به شمار می رود که رشد هر دو در کنار هم لازم و ملزوم یکدیگر است

صنعت و فناوری اطلاعات ۲ مقوله مهم در توسعه همه‌‌جانبه اقتصادی به شمار می‌رود که رشد هر دو در کنار هم لازم و ملزوم یکدیگر است. هر چند در ۲ دهه گذشته در کشور فعالیت‌های مختلفی در این حوزه صورت گرفته، اما به دلیل عدم بهره‌گیری از یک الگوی مشخص برای توسعه صنایع مرتبط با فناوری اطلاعات و همین‌طور نبود یک الگوی مشخص برای توسعه فناوری اطلاعات در صنایع کشور نتوانستیم به جایگاهی که شایستگی آن را داریم برسیم.

براساس آمار منتشره هم‌اکنون در دنیا ۵۳ کشور در زمینه تولید محصولات آی‌ـ ‌تی فعال هستند؛ این در حالی است که ایران روی پله ۵۳ از نظر رتبه‌بندی قرار گرفته و در ۱۳ کشور منطقه نیز جایگاه ۱۳ را داریم که این مساله قابل قبول نیست و باید به دنبال ارتقای این صنعت باشیم.

به گفته مانوئل کاستلز، نویسنده کتاب درباره عصر اطلاعات اگر در گذشته از طریق بازوی کار و کار مکانیکی در کارخانه‌ها و... موتورها حرکت داشتند، امروز از طریق اطلاعاتی که به وسیله اینترنت مبادله می‌شود این کارها انجام می‌شود و دنیای امروز از راه اطلاعات می‌تواند پیشرفت کند.

در حال حاضر در دنیای امروز با چند دقیقه محدود می‌توان با کل دنیا در زمینه‌های گوناگون از جمله خرید و فروش کالا، صادرات، استفاده از تسهیلات بانکی و... ارتباط برقرار کرد و آی‌ـ ‌تی و فناوری‌های نوین در دنیای امروز بویژه بخش صنعت و بازرگانی و دیگر حوزه‌های اقتصادی نقش کلیدی دارد و ما نمی‌توانیم با دانش و یافته‌های دوران گذشته پیشرفت کنیم و باید با تکنولوژی روز و فناوری‌های نوین به جایگاه قابل توجهی برسیم.

قرار نگرفتن صنعت و آی‌ـ ‌تی در کنار هم در حال حاضر از مشکلات کشور ماست. چراکه بسیاری از صنایع پیشرفته بدون بهره‌گیری از سیستم‌ها و نرم‌افزارهای پیچیده و پیشرفته غیر قابل اداره است. کشور ما با بهره‌مندی از منابع انسانی قوی و متخصص در حوزه فناوری اطلاعات و صنایع مرتبط در صورت عزم دولت برای توسعه این صنعت با توجه به پیشرفت بیشتر کشورها در این حوزه و همچنین با استفاده از تقویت خطوط مخابراتی به منظور استفاده آسان از اینترنت می‌تواند این امکان را برای کاربران فراهم کند تا با آسایش خاطر از طریق الکترونیک کارهایشان را انجام دهند.

● لزوم وجود الگوی مشخص

به گفته کارشناسان در کشور ما بسیاری از توانمندی‌ها و ابعاد واقعی فناوری اطلاعات در کل و اینترنت به عنوان نماد مشخص آن به درستی شناخته نشده است و همه توجه ما در کشور به بخش‌های غیراقتصادی اینترنت معطوف شده است. این در حالی است که از این طریق می‌توان علاوه بر ایجاد اشتغال، هزینه تمام شده را کاهش و ارزش افزوده ایجاد کرد. البته وجود دغدغه‌های امنیتی و فرهنگی در مدیریت کشور نیز باعث کندی سرعت و توسعه اینترنت در کشور شده است و امید می‌رود با نوید وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برای ایجاد یک شبکه ملی اطلاعات با پهنای باند بسیار وسیع برای همه کاربردهای الکترونیکی در آینده‌ای نزدیک این مشکلات حل شود. در حال حاضر کندی سرعت اینترنت و قطع آن یکی از مشکلات فعالان اقتصادی است که حل آن نیازمند ایجاد زیرساخت‌های مناسب و رفع دغدغه‌های امنیتی از سوی دولت است.

از سوی دیگر، بسیاری از صنایع پیشرفته بدون بهره‌گیری از سیستم‌های نرم‌افزار پیچیده و پیشرفته گوناگون در زمینه طراحی، شبیه‌سازی‌های فنی، مدیریتی و... نمی‌توانند به حیات خود ادامه دهند هر چند به گفته مسوولان اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده، اما وضعیت کنونی مطلوب وضعیت صنایع پیشرفته ایران نیست و ما در این زمینه نیازمند بازنگری و رجوع به یک مدل مشخص در توسعه ‌آی‌ـ‌تی در صنایع کشور هستیم.

کارشناسان بر این باورند که عنصر اصلی پیشرفته محسوب شدن یک کشور بخش صنعت آن کشور است و در مسیر توسعه صنعتی هر کشوری طبیعی است که ابتدا به زیرساخت‌ها و صنایع مادر آن توجه شود و در استراتژی توسعه صنعت هر کشوری می‌بایست ابتدا به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بازار صنعتی کشور و دوم الزامات توسعه صنعتی براساس فناوری اطلاعات روز دنیا توجه شود.

با توجه به ظرفیت‌های ایجاد شده در صنایع زیربنایی امروز وقت آن است که صنایع فناوری اطلاعات بیش از هر زمان دیگری افزایش یابد. در این راستا نیز در سند چشم‌انداز و سند استراتژیک در توسعه صنعتی به صنایع نوین توجه خاص و ویژه‌ای شده است به طوری که پیش‌بینی شده حداقل سهم صنایع نوین از ارزش افزوده بخش صنعت به ۲۰ درصد ارتقا پیدا کند و حداقل ۲۰ درصد صادرات کشور به موضوع صنایع نوین و در راس آن فناوری اطلاعات اختصاص یابد. محرابیان وزیر صنایع و معادن معتقد است: اگر بتوانیم سرمایه‌گذاری خوبی هم در بخش علمی و هم زیربنایی انجام دهیم، حاصل آن اشتغال فراوان، ارزش افزوده بالا و افزایش سهم صادرات ایران در عرصه بین‌الملل خواهد بود. وی می‌افزاید: اگر ما صنایع و رشد صنعتی خودمان را با استراتژی تعریف شده هماهنگ نکنیم، نمی‌توانیم شاهد رشد و بالندگی در این بخش باشیم.

یکی از ویژگی‌های صنعت فناوری اطلاعات تغییرات روزانه این صنعت در جهان است و قدر مسلم بازار محصولات صنایع نوین و فناوری اطلاعات در اختیار مصرف‌کنندگان و کاربران در این صنایع است و اگر در کشور استراتژی مدون و مشخصی در این بخش وجود نداشته باشد و ما تقاضای خودمان را مرتبا با فناوری‌های نوین تغییر بدهیم در صنعت نمی‌توانیم شاهد رشد و استقلال نسبی در این بخش باشیم. موضوعی که شاید اغلب در اکثر دستگاه‌ها و بخش خصوصی ملاحظه می‌شود، تغییرات فراوان در مقوله انتخاب فناوری است.

کشورهایی که تولیدکننده و سرآمد در فناوری‌های اطلاعات هستند هر روز تکنولوژی‌های جدیدی را به بازار عرضه می‌کنند و اگر تدبیری اندیشیده نشود سرمایه‌گذاری در این بخش بی‌ثمر بوده و از نظر اقتصادی صرفه ندارد.

شایسته نیست که ما هر روز فناوری‌های خودمان را با هر تغییری تغییر دهیم و استراتژی خاصی نداشته باشیم باید یک سند جامعی در این بخش مشخص شود تا پایه شکل‌گیری و رشد این صنعت باشد. هرچند استفاده از آخرین نسخه فناوری در یک علم برای برخی به عنوان یک مزیت محسوب می‌شود، اما بدون توجه به این‌که این فناوری با دیگر نیازهای ما تطبیق دارد یک سرمایه‌گذاری سنگین خواهد بود.

به هر حال موضوع آی‌ـ ‌تی مزایای فراوانی برای صنعت دارد. آی‌ـ‌تی هم خود صنعت است و هم موتور محرکه برای کل صنعت محسوب می‌شود. هرچند اقدامات خوبی در بخش آی‌ـ‌تی انجام شده ولی این اقدامات پاسخگوی نیاز کشور نیست و با توجه به بازار خوب داخل و منطقه باید با سرمایه‌گذاری علمی و مطالعه شده شاهد رشد و ارتقای این بخش باشیم.

سیما رادمنش