اما و اگرهای رانندگی در فصل سرما

رانندگی در شرایط غیرعادی مانند فصل سرما قواعد مربوط به خود را دارد که نیازمند احتیاط و به همراه داشتن تجهیزات ایمنی و رعایت شرایط خاص فنی در اتومبیل است

رانندگی در شرایط غیرعادی مانند فصل سرما قواعد مربوط به خود را دارد که نیازمند احتیاط و به همراه داشتن تجهیزات ایمنی و رعایت شرایط خاص فنی در اتومبیل است.

بنابراین شاهدیم که معمولا با آغاز فصل سرما توصیه‌هایی مبنی بر اطمینان از عملکرد صحیح ترمز، استفاده از لاستیک مناسب و رعایت برخی پارامتر‌های فنی و بازرسی‌های فصلی زیاد به گوش می‌رسد.

با توجه به این که در آغاز فصل سرما به سر می‌بریم، لزوم دانستن برخی از این نکات لازم، گروه دانش روزنامه جام‌جم را متقاعد کرد تا گفت‌وگویی را با فریبرز حیدری ، دکترای مهندسی مکانیک و از کارشناسان خودرو به انجام رساند. در این گفت‌وگو پاره‌ای از نکات و توصیه‌های ایمنی فصل سرما بیان شده است.

در آغاز فصل سرما قرار داریم و برف پاییزی این روزها هم اخطار داد که گویا زمستان سختی در پیش است. شما به عنوان یک کارشناس خودرو چه توصیه‌ای برای رانندگان دارید و کلا رانندگان باید چه نکات فنی‌ را برای موتور خودروی خود در پاییز و زمستان رعایت کنند؟

در این خصوص چهار توصیه مهم برای رانندگان وجود دارد؛ اول این که تمامی روانکاران مرتبط با موتور و نیروی محرک شامل روغن موتور، ضدیخ و روغن گیربکس در اول فصل پاییز برای یک دوره شش ماهه تا آخر زمستان حتما مورد بازدید و تعویض قرار گیرند.

همچنین اکیدا توصیه می‌شود از روغن‌هایی با سطح کیفی بالا مانند SG و SM که مخصوص فصل زمستان است، استفاده شود، دوم بازدید و تعویض فیلتر‌های موجود در موتور شامل فیلتر هواکش، فیلتر روغن، فیلتر بنزین وگاهی فیلتر مرتبط با سیستم تهویه مطبوع مورد بازدید قرار گیرند، سوم این که رانندگان محترم حتما با دستگاه عیب‌یاب و بررسی رفتار موتور که در اصطلاحا تون‌آپ گفته می‌شود، عملکرد موتور خودروی خود را مورد بررسی قرار دهند تا در صورت لزوم، قطعات مصرفی موتورها شامل شمع‌ها و وایرها تعویض شوند و چهارم، سیستم برق‌رسانی خودرو است که شامل دینام، کویل‌ها، سیستم جرقه‌زنی، ایی‌سی‌یو و اتصالات کانکشن و می‌شود و باید حتما مورد بازدید فنی قرار بگیرند.

با توجه به سرمای هوا و افت عملکرد باتری خودرو، رانندگان عزیز حتما باید از صحت عملکرد دینام مطمئن شوند و باتری خودرو را نیز آزمایش کنند تا در یک صبح سرد زمستانی با خودرویی که روشن نمی‌شود، مواجه نشوند.

این بازدید زمستانه علاوه بر کمک به افزایش طول عمر خودرو و آسایش خانواده، موجب می‌شود تا رانندگان به رسالت اجتماعی خود نیز عمل کنند.

هم‌اکنون رسالت هر راننده نه تنها توجه به خودروی خود است بلکه توجه به مسائل زیست محیطی و محیط اطراف نیز از اهمیت برخوردار است.

مهم‌ترین عوامل عبارتند از: اول، خودروهای دودزا که اصطلاحا می‌گویند خودرو تنظیم نیست. این خودروها باعث آلودگی هوا می‌شوند که می‌دانیم مخصوصا در فصل سرما شدت پیدا می‌کند و در این صورت باید حتما موتور تحت تعمیر قرار بگیرد و بر همین اساس خوب است که هر سه سال یک‌بار کاتالیز کانورتور که نقش اساسی در کاهش آلودگی خودرو دارد، تعویض شود.

دوم، نشتی روغن موتور علاوه بر نشان از خرابی که باید بررسی و تعمیر شود، محیط زیست را نیز با مواد شیمیایی آلوده می‌کند. اکیدا توصیه می‌شود رانندگان به محض دیدن هرگونه نشتی روغن به نزدیک‌ترین نمایندگی مراجعه کنند و نسبت به رفع عیب اقدام نمایند.

سوم، بویژه در فصل زمستان موقعی که خودرو استارت زده می‌شود، آلودگی گازهای خروجی اگزوز (مونوکسیدکربن و هیدروکربن‌های سوخته نشده) به میزان زیادی نسبت به فصل گرم بیشتر است و برای کسانی که مشکل قلبی یا سوابق بیماری‌های تنفسی دارند، اکیدا توصیه می‌شود در روزهای سرد در محیط‌های بسته پارکینگ به مدت زیاد توقف نکنند، چون موجب تشدید یا ایجاد بیماری‌های تنفسی و عروقی برای رانندگان خواهد داشت.

از باتری خودرو و اهمیت بررسی‌های فنی بخش برق اتومبیل در آغاز فصل سرما گفتید. اگر نیاز شد باتری خودرو را تعویض کنیم آیا شرایط خاصی باید در خرید باتری جدید مدنظر قرار بدهیم؟

بله حتما. معمولا برای هر خودرویی یک باتری خاص در نظر می‌گیرند که مشخصه‌اش هم میزان آمپر ساعت است. در دفترچه راهنمای مشتری این میزان و استاندارد برای هر خودرو تعیین شده است مثلا میزان استاندارد خودروهای سواری کوچک معمولا محدوده بین ۵۰ تا ۶۰ آمپر ساعت است، اما گاهی دیده می‌شود که در تعمیرگاه‌های بیرون و باتری‌سازها، باتری‌هایی با محدوده‌های مختلف نصب می‌شود. برخی موارد ۷۰ تا ۸۰ یا حتی ۹۰ آمپر هم وصل می‌کنند.

در وهله اول این اختلاف آمپر در کوتاه‌مدت روی خودروها مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در بلندمدت استفاده از نوع باتری غیراستاندارد موجب آسیب به سیستم برق‌رسانی خودرو شامل دینام، کویل و سری قطعات حساس می‌شود. بنابراین استفاده از آمپراژهای بالا کار درستی نیست و اکیدا به رانندگان توصیه می‌شود به آنچه در دفترچه راهنما خودرو ذکر شده است، توجه کنند و باتری در محدوده مجاز خریداری کنند.

همچنین از فصل پاییز به بعد بویژه در زمستان باتری‌ها زودتر دچار توقف عملکرد مناسب می‌شوند چراکه هوای سرد موجب می‌شود فعل و انفعالات شیمیایی باتری ضعیف‌تر و کندتر انجام شود بنابراین رانندگانی که کمتر از خودرو استفاده می‌کنند، مثلا هفته‌ای یک یا دو بار باید حداقل یک روز در میان اتومبیل را چند دقیقه بدون استفاده از لامپ خودرو یا هر مصرف‌کننده برقی دیگری روشن کنند تا باتری بتواند شارژ بشود زیرا عمر باتری خودروهایی که خواب زیاد دارند، بشدت کاهش می‌یابد.

معمولا چند نوع باتری در بازار وجود دارد و چگونه باید از سالم بودن باتری‌ها مطمئن شویم؟

از نظر کلی دو یا سه نوع باتری در بازار وجود دارد که عبارتند از باتری‌های تر، باتری‌های خشک یا سیل. رانندگانی که خودروی آنها مجهز به نوع باتری‌تر است، باید به میزان آب مقطر باتری توجه دائمی داشته باشند بنابراین باید در تعمیرگاه مجاز، باتری مورد بازدید قرار گیرد و هر سلول باز شود تا در صورت نیاز آب مقطر اضافه گردد حتی توصیه می‌شود یک بطری آب مقطر در خودرو باشد تا در صورت عدم مراجعه، خود راننده بتواند هر دو ماه یک بار سلول‌ها را با آب‌مقطر پر کند.

در مورد باتری‌های خشک هم غالبا باتری‌ها، چراغ نشان‌دهنده زمان عمرخودرو را دارند که معمولا با چراغ قرمز یا سبز مشخص می‌شود. نشان سبز حاکی از سلامت و عملکرد مناسب باتری است و اگر رنگش تغییر کند و به قرمز تبدیل شود، حتما باتری باید شارژ یا تعویض شود.

در پاییز و زمستان یکی از مواردی که معمولا رانندگان با آن مواجه می‌شوند، امکان سرخوردن تایر ماشین است، به نظر شما استفاده از لاستیک با کیفیت بالا و مناسب چقدر در کاهش این عامل تاثیرگذار است و اصولا آیا در فصل سرما باید حتما تایر مخصوصی استفاده شود؟

حیدری: به دلیل این که در فصل زمستان لغزندگی زیاد است توصیه می‌شود رانندگان از لاستیک‌های مخصوص زمستان استفاده کنند تا خطر تصادف را به حداقل ممکن برسانند و بتوانند کنترل بهتری روی خودروی خود داشته باشند

در حال حاضر در کنار محصولات متنوع سازندگان ایرانی که تایرخودرو تولید می‌کنند، بخشی از بازار نیز در دست تایرهای خارجی است. یکی از عوامل تاثیرگذار در انتخاب تایر بحث قیمت است که با کیفیت، ارتباط مستقیم دارد یعنی هرچه قیمت افزایش داشته باشد برکیفیت لاستیک و به تبع آن، مشخصات فنی مثل عمر لاستیک و راحتی خودرو افزوده می‌شود.

معمولا راننده‌هایی که راحتی خودرو مانند میزان تکان و ارتعاشات برایشان مهم‌تر است، از لاستیک‌هایی با کیفیت بالا استفاده می‌کنند و رانندگانی که بیشتر بحث کاری و درآمدزایی خودرو برایشان مهم است و کمتر هزینه کردن مد نظرشان است، بیشتر از لاستیک‌هایی با کیفیت سطح متوسط استفاده می‌کنند.

در آپاراتی‌ها یا لاستیک‌فروشی‌ها طیف متفاوتی از لاستیک با کیفیت متفاوت وجود دارد که بسته به نظر مشتری عرضه می‌شود. بنابراین به دلیل این که در فصل زمستان لغزندگی زیاد است و امکان لیز خوردن به خاطر شرایط سرد و بارنندگی زیاد است توصیه می‌شود رانندگان از لاستیک‌های مخصوص زمستان و با کیفیت خوب استفاده کنند تا خطر تصادف را به حداقل ممکن برسانند و بتوانند کنترل بهتری روی خودروی خود داشته باشند.

همچنین در برخی مواقع خرید و فروش لاستیک‌های دست دوم و مستعمل هم دیده می‌شود. اکیدا توصیه می‌کنیم که رانندگان در فصل زمستان از لاستیک‌های دست دوم استفاده نکنند.

مشخصات ظاهری لاستیک مخصوصا در فصل سرما خیلی مهم است. راننده‌ها باید هر ماه یک بار نگاهی به لاستیک بیندازند و اگر آثاری از پاره شدن سطحی، ترک یا طبله شدن (برآمدگی نامتعارف قسمت‌هایی از تایر) در لاستیک دیدند، حتما در اولین فرصت آن را تعویض کنند.

آیا انجام بالانس در تعمیرگاه‌های مجاز و آپاراتی‌ها تاثیری در بهبود وضعیت رانندگی دارد؟

دستگاه بالانسینگ به دو نوع «جدا» یا استاتینگ و بالانسینگ «درجا» یا دینامیکی تقسیم می‌شود. توصیه می‌شود معمولا هر ۶ ماه یک بار خودروها بالانس جدا شوند یعنی تایر از خودرو جدا شده و با دستگاه بالانس شود. در شرایط بهتر نوع دوم بالانس کردن درجا یا دینامیکی انجام می‌شود، یعنی مجموعه تایر و رینگ روی خودرو تست می‌شوند.

پیشنهاد می‌شود در آغاز فصل سرما، هنگام تعویض تایرها به تایر زمستانی، هر چهار چرخ خودرو بالانس شوند. همچنین دیده می‌شود که تایر زاپاس برخی از خودروها شرایط کیفی مطلوبی ندارد یا مدت زیادی است که استفاده نشده‌اند. بنابراین رانندگان باید بازدید تایر زاپاس را بخصوص هنگام سفر مد نظر داشته باشند.

آیا با بازدید لاستیک خودرو می‌توان مطمئن بود که از خطر لیز خوردن یا انحراف خودرو در شرایط بارندگی یا یخبندان در امان خواهیم بود یا باید کار دیگری هم کرد؟

توجه داشته باشید که رانندگی در شرایط لغزنده به سه عامل لاستیک خودرو، سیستم تعلیق و ترمزها ربط دارد. البته در کنار آن باید به مهارت راننده که عامل مهمی است هم اشاره کرد. توصیه می‌شود حتما سیستم تعلیق خودرو را بررسی فنی کنید و با توجه به لغزنده بودن یا یخ بستن بعضی جاده‌ها به‌خصوص جاده‌های بین شهری، در این فصل از عملکرد صحیح ترمز اطمینان حاصل کنید.

در این رابطه توصیه می‌شود سه پارامتر فنی در ترمز، توسط راننده مد نظر قرار گیرد و در تعمیرگاه مجاز مورد بازدید فنی قرار گیرد:

۱) داشتن لنت مناسب و اطمینان از این‌که عمر لنت ترمزهای جلو و عقب به پایان نرسیده است. این موضوع باید توسط راننده بعد از بازدید و تعویض لنت چند بار مورد تست قرار بگیرد و جای شکی برای راننده از لحاظ عملکرد صحیح لنت ترمز باقی نماند.

۲) داشتن میزان مناسب روغن ترمز است. گاهی به دلیل گرمی و سردی هوا، اتصالات سیستم ترمز شل می‌شود یا ترکی ایجاد می‌شود که منجر به مشکل نشتی روغن ترمز بویژه در پایه مخزن پمپ ترمز می‌گردد.

راننده باید با بازدید سطح مخزن روغن ترمز به صورت فصلی، اطمینان حاصل کند که مخزن ترمز تا محل مشخص شده، روغن داشته باشد. در صورتی که روغن از حد مجاز خود پایین‌تر بیاید باید به تعمیرگاه مجاز مراجعه و نسبت به شارژ مخزن و عیب‌یابی و جلوگیری از نشتی روغن و هواگیری سیستم ترمز اقدام شود.

۳) اما در این میان ایراد بزرگ‌تر می‌تواند در بوستر ترمز ایجاد شود. مشکلاتی که عمدتا برای بوستر به وجود می‌آید، می‌تواند مثل پاره شدن لاستیک دیافراگم بوستر و در برخی موارد خلا «مانیفولد» موتور است که تاثیر مستقیمی بر خرابی بوستر می‌گذارد و باعث عملکرد نامناسب بوستر می‌شود. در این وضعیت راننده متوجه می‌شود که ترمز ضعیف است و خودرو بدرستی متوقف نمی‌شود. در این حالت راننده باید به نزدیک‌ترین نمایندگی مراجعه و نسبت به بازدید و تعویض بوستر اقدام کند.

در کل با توجه به لغزنده بودن معابر در فصل سرما توصیه می‌شود از ترمزهای ناگهانی پرهیز گردد.

در سرمای زمستان هیچ چیزی به اندازه یک بخاری خوب، خودرو را دلچسب و دوست داشتنی نمی‌کند. درباره بازدید سیستم گرمایشی در این فصل به رانندگان چه توصیه‌هایی دارید؟

معمولا مشکلات اساسی که برای بخاری اتومبیل به وجود می‌آید، شامل سوراخ شدن رادیاتور بخاری و عدم گرمادهی مناسب است که این مورد بویژه رادیاتور بخاری باید در ابتدای فصل مورد بازدید قرار بگیرد.

راننده باتجربه‌ می‌داند که مثلا اگر موقعی که بارندگی است، بخار بیش از حد شیشه‌ها را می‌گیرد یا نشتی در محفظه موتور زیر ماشین دیده می‌شود، دال بر سوراخ شدن رادیاتور بخاری است که منجر به ناکارآمدی و سیستم گرمایشی خودرو می‌شود.

همچنین معمولا هنگام بارش برف، شیشه‌ها مرتب بخار کرده و دید راننده را مختل می‌کند که این موضوع موجب تصادف خواهد شد. در چنین مواردی راننده باید دریچه ورودی هوا که دو حالت ورود هوا از بیرون و گردش هوای داخلی دارد را روی ورود هوا از بیرون قرار دهد تا بخار داخل ماشین به حداقل برسد.

در کل رانندگان باید سیستم گرمایشی شامل رادیاتور بخاری، لوله‌های ارتباطی و فن بخاری را در آغاز فصل سرما حتما بررسی کنند.

فرزانه صدقی