بخش زیارتی از سیاحتی جدا نیست

امروزه ما ناظر تحولا تی در بخش گردشگری هستیم, که خود نقطه عطفی در رونق صنعت توریسم کشور به شمار می آید هرچند این حرکت دیر شروع شد, ولی آهنگ آغاز آن, با شعار عدالت محوری دولت نهم امید بخش خواهد بود

امروزه ما ناظر تحولا‌تی در بخش گردشگری هستیم، که خود نقطه عطفی در رونق صنعت توریسم کشور به شمار می‌آید. هرچند این حرکت دیر شروع شد، ولی آهنگ آغاز آن، با شعار عدالت محوری دولت نهم امید بخش خواهد بود.

علت این امر چیزی نیست جز دولتمردان گردشگری کشور که با دیدی باز به توصیف و توضیح و توجیه پرداخته و برنامه‌هایی هدف‌دار، در خصوص پویایی صنعت گردشگری کشور ارائه می‌دهند. هرچند لا‌زمه این پویایی، عمل کردن به اهداف دولتمردان باقدرت و درایت که دارای دیدی واقع بینانه، سیاست‌های کلا‌ن گردشگری را شکل داده و تحولا‌ت اقتصادی توریسم را ملموس‌تر از گذشته درک می‌کنند، است. ‌رسیدن به این امر، همت و قدرت خارق‌العاده ای را می‌طلبد که خوشبختانه امروز سازمان میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی وگردشگری در قالب معاونت ریاست جمهوری باعملکردی قوی و مثبت توانسته یکی از پویاترین دستگاه‌های دولتی در بخش گردشگری باشد که برای همه فعالا‌ن این بخش مایه مباهات و امیدواری است.‌

‌ اما باتوجه به رخدادهای مهمی که دراین بخش به وقوع پیوسته، روند توسعه صنعت گردشگری کشور نیازمند تحول اساسی در قوانین و رهایی صنعت گردشگری از دوگانگی است. سالهاست قسمتی از فعالیت گردشگری در قالب زیارتی با قوانین و مقررات خاص خود، از این بخش جدا شده و سیاست‌هایی اعمال می‌شود که بیشتر مواقع با قوانین و خواسته‌های صنعت گردشگری مغایرت دارد.‌

باتوجه به قرار داشتن اماکن متبرکه، بناهای تاریخی ومعماری دوران اسلا‌می ضمن اینکه کشورمان وجه مذهبی برای مسلمانان دارد وجزء آثار تاریخی و ارزشمند کشور محسوب می‌شود، مورد توجه خاص و عام نیز می‌باشد.‌

‌ از آنجایی که اعتقادات دینی و مذهبی مردم کشورمان و سایر کشورهای اسلا‌می، تمایل به سفرهای زیارتی به داخل وخارج از کشور راایجاب کرده، این امر باعث شده تا بخش زیارتی از رونق بسزایی برخوردار باشد،این رونق سود کلا‌نی رابرای فعالا‌ن این بخش به همراه داشته و منجر به ایجاد انحصار در بخش زیارتی برای افراد یا گروه‌های خاص گردیده است.‌اگر در این زمینه تحقیق و بررسی عمیق صورت پذیرد بدون هیچگونه ملا‌حظات کاری به واقعیتی دست خواهیم یافت که حاکی از قدرتی است که سود سرشاری را متوجه افرادی خاص نموده و موجب گردیده دایره فعالیت‌زیارتی به صورت انحصاری در‌آید. ‌می‌توان با نگاهی سطحی به شرکت‌های تابع این بخش که تعداد آنها نیز محدود و با نام‌های مختلف عربی خوانده می‌شود، به این واقعیت پی برد که این شرکت‌ها با ضوابط و شرایط انحصاری خود چگونه توانسته‌اند، فعالیت‌های زیارتی سراسر کشور را به خود اختصاص دهند.‌

‌ چه کسانی این فعالیت‌‌ها را سازمان داده و برای آن قانون تصویب می‌کنند و ادعا دارند هرگونه فعالیت‌های زیارتی را باید باهماهنگی و مجوز شرکت‌های فوق انجام داد و حق فعالیت را ازشرکت‌ها و اشخاص دیگر سلب کرد، و اگر چنانچه فعالیتی صورت گیرد بلا‌فاصله از طریق ضابطین قانون از فعالیت‌های آنان جلوگیری به عمل‌می‌‌آید؟اگر از دید صنعت توریسم و گردشگری به این فعالیت‌ها بنگریم، هیچگاه بخش زیارتی جدا از بخش گردشگری نبوده و نخواهد بود.‌‌ بخش زیارتی و سیاحتی مکمل هم درسفرهای داخل و خارج از کشور می‌باشد. همان‌طور که اشخاص نیاز به امکانات برای فراهم کردن اسباب سفر جهت زیارت دارند چگونه می‌توانیم افرادی را که درقالب سفرهای سیاحتی عازم این اماکن متبرکه می‌باشند از زیارت محروم سازیم، تنها به این بهانه که کار سیاحتی انجام می‌دهیم و مجوز زیارتی نداریم؟کشورسوریه یکی از مواردی است که هم دارای اماکن متبرکه و مذهبی و زیارتی است و هم تاریخی و سیاحتی، که عملا‌ کشوری زیارتی اعلا‌م شده وما نمی‌توانیم سفر سیاحتی به آن داشته باشیم.‌

‌ هر چند برای متقاضیان بخش گردشگری و سیاحتی که می‌خواهند فعالیت زیارتی داشته باشند راهکارهایی را ارائه کرده‌اند که ملزم به رعایت قوانین و مقررات و شرایطی است که از سوی بخش زیارتی مطرح و قابل اجرا در قالب دریافت سهمیه به دفاتر گردشگری می‌باشد. ‌این تنها پاسخی است که از سوی بخش زیارتی به خواسته‌های افرادی که دارای شرایط در این بخش هستند، داده می‌شود. این درحالی است که اینان جوابگوی بخش گردشگری نیستند.

‌هرچند مقبولیت ارزش‌های معنوی و توسل جستن به امامان و معصومین در میان مردم کشورمان جایگاه مقدسی دارد و باید حرمت و قداست آن حفظ شود و نظارت برعملکرد سفرهای زیارتی توسط کارشناسان مذهبی ارزیابی و رهنمود شود تا قواعد آداب زیارت اماکن خاص به درستی انجام گیرد، ولی این به آن معنا نیست که بخش گردشگری نتواند این شرایط را اعمال کند، بلکه باید درادغام بخش زیارتی با گردشگری، اهتمام ورزد و با توجه به اهداف بلند مدتی که برای بخش گردشگری در جهت توسعه این صنعت تعریف شده است،باید زمینه رشد و پویایی این صنعت دربستر‌های مناسب فراهم و ترتیبی اتخاذ گردد تا دست‌اندرکاران بخش گردشگری و زیارتی کشور با ایجاد رقابت سالم و ارائه خدمات ارزنده‌از سوی دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی و زیارتی و با توانمند بودن امکانات و اندوخته‌ها، گردشگر یا زائر بدون هیچ‌گونه اجباری، مجری برتر را انتخاب نماید.‌

‌ دراین صورت بخش زیارتی از حالت انحصاری درآمده و باراهبردهای گردشگری توام خواهند بود. از طرف دیگر دفاتر یا شرکت‌های گردشگری مخصوصا در شهرستآنها که بیشتر متقاضی سفرهای زیارتی هستند تا سیاحتی از حالت رکود در آمده و ضمن اشتغالزایی، رونق صنعت توریسم را نیز به همراه خواهد داشت. اگر نگاهی اجمالی به دفاتر زیارتی سراسر کشور ومدیران اداره کننده این دفاتر بیندازیم اغلب، بازاریان،کسبه و قشرهای متفاوتی هستند که به نحوی جدی بخش زیارتی را احاطه کرده و فقط در ساعات فراغت از کارهای روزمره به صورت پاتوق در محل یا مکانی که فاقد ضوابط و قوانین گردشگری است بدون به‌کارگیری فنون و ابزار علمی گردشگری فعالیت می‌کنند، آن‌هم با دریافت سود کلا‌ن به صورت استفاده از فرصت‌های پیش آمده انتظار می‌رود ریاست و مدیران بخش‌های میراث‌فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی با افق‌های روشن و دیدگاه‌های علمی و مدیریتی خود، بانگرش به این مهم که صنایع دستی را در تشکیلا‌ت میراث‌فرهنگی وگردشگری لا‌زم به ادغام دانستند و روزی ما هم نظاره‌گر باشیم، بعضی از قوانین و مقررات و مصوبات بخش زیارتی که باعث بن‌بست در بخشی از فعالیت‌های گردشگری شده و حالت انحصاری را به وجود آورده، از سر راه برداشته و با ادغام بخش زیارتی به بخش گردشگری تحول اساسی دردوگانگی این بخش‌ها صورت گیرد و با رفع چالش‌های اشاره شده و تابعیت از شرایط قوانین یکسان و یکسویه، با شفاف‌سازی وظایف و با نظارت کامل برخاسته‌های صنعت توریسم، بتوان جاذبه‌های گردشگری راهمراه با ارزش‌های دینی و اعتقادی و زیارتی به دور از هرگونه دغدغه و بن‌بست موجود، رونق بخشید‌.

سیدحجت موسوی‌‌