دستانی كه دیگر مجسمه نمی سازند

پیرمرد مجسمه ساز ایران پس از آن كه سال ها با سنگ و خاك و گچ, پیكره ها را خلق كرد در سیزدهمین روز از سال ۸۵ و همزمان با روز طبیعت با دنیای ما وداع كرد تا برای همیشه با طبیعت یكی شود

پیرمرد مجسمه ساز ایران پس از آن كه سال ها با سنگ و خاك و گچ، پیكره ها را خلق كرد در سیزدهمین روز از سال ۸۵ و همزمان با روز طبیعت با دنیای ما وداع كرد تا برای همیشه با طبیعت یكی شود.این هنرمند برجسته كشور ما از حدود یك سال پیش به دلیل عارضه مغزی، قدرت حركت و سخن گفتن خود را از دست داده بود و روزهای آخر سال گذشته را نیز در بیمارستان به سر می برد.

صنعتی از همان دوران كودكی با سختی و تنهایی آشنا شد و به دلیل از دست دادن پدرش در شش ماهگی و فقر مادرش، مجبور شد دوران كودكی را در پرورشگاه حاج علی اكبر صنعتی زاده در شهر كرمان سپری كند.

اما این فقر و تنهایی مانع از آن نشد كه صنعتی با تلاش و كوشش به یكی از بنیانگذاران مجسمه سازی معاصر ایران تبدیل نشود. علی اكبر صنعتی در سال ۱۲۹۵ در شهر كرمان متولد شد و خیلی زود امكان حضور در میان جمع خانواده را از دست داد و به یتیم خانه و كارگاه قالی بافی آن راه پیدا كرد.

اما با همت حاج علی اكبر صنعتی زاده، كودكان این پرورشگاه به مدرسه رفتند و به همین دلیل بود كه برای تمام كودكان نام فامیل خود را ثبت كرد تا بتوانند با نام و نام خانوادگی در كلاس های درس حاضر شوند.

صنعتی از همان دوران به نقاشی علاقه داشت و با نقاشی های ناپخته كودكی كه هیچ معلمی ندارد، تلاش می كرد تا رؤیاها و تشویش های خود را تصویر كند، غافل از آنكه برای هنری كه او در پیش گرفته بود چهره های دیگر نیز وجود دارد آن هم در زمانی كه هنوز استاد كمال الملك زنده بود.

در آن زمان كمال الملك، مدرسه صنایع مستظرفه را بنا نهاده بود و همراه با چند تن از شاگردان خود به آموزش نقاشی به هنرمندان جوان می پرداخت.

علی اكبر زمانی كه حدود ۱۱ سال سن داشت پرتره ای از حاج علی اكبر صنعتی زاده را نقاشی می كند تا شاید به این ترتیب شوق خود برای یادگیری هنر نقاشی را نشان دهد و راهی برای رسیدن به تهران و حضور در كلاس استادان نقاشی پیدا كند البته در این كار هم موفق می شود و حاج علی اكبر پس از تحصیلات ابتدایی او را نزد پسرش به تهران می فرستد و او نیز ۱۲ سال در مدرسه كمال الملك تحصیل می كند.

اما آنچه در ابتدا به او آموزش می دادند، نقاشی مینیاتور بود و علی اكبر گرایش چندانی به این هنر در خود احساس نمی كرد پس از مدتی تلاش و نشان دادن علایق خود بالاخره برای یادگیری مجسمه سازی به كلاس های استاد ابوالحسن خان صدیقی راه یافت.

این هنرمند در سال ۱۳۱۹ توانست مدرك لیسانس نقاشی را دریافت كند اما در این مدت علاوه بر كلاس های درس استادان خود از تجربه هنرمندان خارجی نیز بهره گرفت.آلبرت هونمان، هنرمندی آلمانی بود كه صنعتی پس از دیدن تابلوهای آبرنگ او در سفارت آلمان به مدت شش ماه بعد از تعطیل شدن كلاس های مدرسه به خانه او می رفت و درس های نقاشی آبرنگ را فرامی گرفت.

علی اكبر صنعتی پس از پایان تحصیلات خود در تهران به شهر زادگاهش بازگشت و تصمیم گرفت همان كاری را تكرار كند كه حاج علی اكبر صنعتی زاده برای او انجام داده بود. او ۴۰ نفر از كودكان پرورشگاه را انتخاب كرد و به آموزش نقاشی به آنان پرداخت.

این هنرمند در سال ۱۳۲۴ به تهران بازگشت و برپایی نمایشگاه هایی از مجسمه های خود را آغاز كرد. پس از آن با كمك عبدالحسین صنعتی زاده، موزه ای با آثار خود در میدان توپخانه به راه انداخت و آن را به هلال احمر اهدا كرد. این موزه یك سال بعد به عنوان نخستین موزه مردمی كار خود را آغاز كرد. اما آثار صنعتی در این موزه سرنوشت تلخی پیدا كردند، چرا كه حدود هفت سال بعد و در جریان كودتای ۲۸ مرداد سال ،۱۳۳۲ این آثار در حمله اراذل و اوباش، شكسته شده و نابود شدند. بازسازی آثاری از این مجموعه كه قابل مرمت بودند دو سال وقت گرفت كه خود صنعتی آن سال ها را «دوباره از نو» نامیده بود.

پس از جریان حمله به موزه هلال احمر، آثار علی اكبر صنعتی به محلی در حوالی میدان راه آهن كه ملك شخصی عبدالحسین صنعتی زاده بود، منتقل شدند. اما این آثار نیز از جفای زمانه دور نماندند و پس از مرگ عبدالحسین صنعتی زاده، دست استاد از آثار خود كوتاه ماند. تا اینكه در سال ۵۷ میوه فروشان مقابل نمایشگاه برای دومین بار به آثار او حمله كردند و هر آنچه را دم دست دیدند شكستند.

استاد صنعتی بعد از آن حادثه به تعلیم پسرهای خود محمود، احمد و محمد پرداخت تا حاصل سال ها تجربه و فعالیت هنریش را به نزدیكترین افرادی كه در كنار داشت منتقل كند.

استاد علی اكبر صنعتی در طول سالیان، نزدیك به هزار تابلو نقاشی و ۴۰۰ مجسمه خلق كرد كه بسیاری از آنها به چهره های مشهور ایران و جهان مربوط می شود.آثار این هنرمند هم اكنون در موزه هلال احمر و موزه صنعتی كرمان نگهداری می شود. آخرین نمایشگاهی كه به آثار این چهره برجسته هنرایران اختصاص یافت، سال گذشته و در حاشیه چهارمین دو سالانه مجسمه سازی تهران بود.

محمد قبادی