جهان پهلوانان خارج از گود سینما

فیلم‌های بیوگرافیک و زندگینامه‌ای همواره یکی از گونه‌های جذاب سینمایی بوده و فیلمسازان جهان هر از گاهی زندگی چهره‌های سرشناس فرهنگی، سیاسی، ورزشی و زمینه‌های دیگر اجتماعی کشور خود را دستمایه آثارشان قرار می‌دهند.

فیلم‌های بیوگرافیک و زندگینامه‌ای همواره یکی از گونه‌های جذاب سینمایی بوده و فیلمسازان جهان هر از گاهی زندگی چهره‌های سرشناس فرهنگی، سیاسی، ورزشی و زمینه‌های دیگر اجتماعی کشور خود را دستمایه آثارشان قرار می‌دهند.

سینما، تئاتر و تلویزیون کشور ما متاسفانه جز مواردی معدود و انگشت شمار، آنچنان که باید به قهرمانان و اسطوره های خود نپرداخته است؛ در حالی که هنرهای نمایشی موقعیت بسیار خوب و بستر مناسبی برای معرفی هرچه بیشتر و بهتر چهره های ملی است و به واسطه آن می توان به زوایای کمتر گفته و دیده شده نام آوران پرداخت.

امکان بالقوه ای که سینمای ما از خودش دریغ می کند افسوس برانگیز است، آن هم در شرایطی که برخی کارگردانان از نبود سوژه ها و فیلمنامه های پرمایه و جذاب گلایه می کنند.

زندگی این قهرمانان و چهره ها به خودی خود جذاب و پرفراز و نشیب است و قابلیت تبدیل شدن به آثاری دراماتیک را دارد، اما از آن جذاب تر زندگی اشخاص نام آور و مشهوری است که علاوه بر حیات پرقصه شان مرگ ابهام آمیز و رازآلودی هم داشته اند.

تاریخ سیاست و سینما و ورزش و دیگر قشرها و رشته ها پر از نمونه های جذاب در این زمینه است که کشورهای صاحب سینما و فیلمسازان کاربلد بسادگی از آن نمی گذرند و آن را به فیلم هایی شاخص بدل می کنند.

جان لنون، پیرپائولو پازولینی، مریلین مونرو، ناتالی وود و بروس لی تنها مشت نمونه خرواری از چهره های موسیقی، سینمایی و ورزشی هستند که مرگ های جنجالی و بحث انگیزشان حتی هنوز و پس از سال ها نیز ذهن جهانیان را به خود مشغول کرده است و جواب واضح و روشنی برای آن وجود ندارد.

جهان پهلوان غلامرضا تختی، کشتی گیر نامدار و محبوب شاید مشهورترین چهره ایرانی است که با حدود نیم قرن از فقدانش، حرف و حدیث ها درباره چگونگی مرگ او ادامه دارد. درباره مرگ او بسیار گفته و نوشته شده است، اما قطعی نبودن هیچ کدام از اظهارنظرها، به رازآلودگی و جاودانگی زندگی این مرد بزرگ افزوده است.

زنده یاد علی حاتمی همیشه دوست داشت فیلمی براساس زندگی تختی بسازد، اما اجل به او مهلت نداد تا فیلم ماندگارش را به پایان برساند. البته بعدها بهروز افخمی با استفاده از نماهای باقیمانده از حاتمی، مسئولیت اتمام پروژه را به عهده گرفت و فیلمی یکسره متفاوت با آنچه خالق «هزاردستان» در سر داشت، ساخت.

شیوه روایتی که افخمی برای «جهان پهلوان تختی» پیش گرفت اتفاقا با طرح سوالات همیشگی مردم درباره مرگ پهلوان همراه بود، اما احتمالا به دلیل ملاحظات، به پاسخ شفاف و روشنی منجر نشد.

سینمای ایران هنوز وظیفه اش را در قبال جهان پهلوان ها و سایر چهره های مهم تاریخی و معاصر خود انجام نداده، هر چند هنوز برای جبران این قصور و کوتاهی دیر نشده است.

علی رستگار