آرژانتین دستاوردها و ایده هایش

اله خاندرو سابه یا, سرمربی جدید تیم ملی فوتبال آرژانتین با چالش لژیونرهای پر مشغله روبه رو شده است

تیم ملی فوتبال آرژانتین یک بار دیگر تغییر مربی داده و بیش از ۲ ماه است که با کنارگذاشتن سرخیو باتیستای میانسال به اله‌خاندرو سابه‌یا روی آورده که در ۵۶ سالگی بیشتر به نسل مربیان پیر تعلق دارد تا نسل دیه‌گو مارادونا و باتیستا که هنوز هم در سایه دستاوردهای خود در جام‌های جهانی ۱۹۸۶ و ۹۰، خود را جوان می‌انگارند.

به سابه‌یا هرگونه که نگاه کنیم، ماموریت و شغل تازه و خطیر او را می‌توان بزرگ‌ترین چالش عمر ورزشی وی توصیف کرد. یک ویژگی و حسن اختصاصی سابه‌‌یا این است که به رغم دستاوردهای قابل توجه او در امر مربیگری تا قبل از انتصاب به سمت فعلی‌اش توانسته بود دور از جنجال‌ها و فارغ از توجه مفرط رسانه‌ها کار کند و اصلا مشهور و خبرساز نباشد و طبعا راحت‌تر و موثرتر فعالیت کند. این را هم ناگفته نگذاریم که این فقط دومین بار در عمر طولانی سابه‌یا است که وی سرمربی یک تیم شده و در ۲ دهه قبلی اکثر زمان‌های او با پست‌هایی چون کمک مربی، مدیر فنی و استعدادیاب سپری شده است.

با این حال وقتی او سرانجام سرمربی «استودیانت» شد و در روند احیای این باشگاه بعد از سال‌ها نزول آن نقشی مهم را ایفا کرد و باعث قهرمانی این تیم در لیگ آرژانتین و جام باشگاه‌های آمریکای جنوبی و نایب قهرمانی در جام باشگاه‌های جهان شد، صلاحیت خود را برای احراز پست‌های بالاتر نیز نشان داد. این که برکناری سرخیو باتیستا بعد از کارنامه قابل قبول وی در حد فاصل ماه‌های سپتامبر۲۰۱۰ تا آگوست ۲۰۱۱ فقط به سبب ناکامی تیم ملی آرژانتین در جام ملت‌های آمریکای جنوبی ۲۰۱۱ در خاک این کشور کاری صحیح بوده یا خیر، هنوز هم مبهم می‌نماید و بحث‌برانگیز است و در این زمینه اختلاف‌نظر وجود دارد، اما این نیز کار سابه‌یا را برای این که نشان بدهد بهتر از این مدافع و هافبک بلندبالای سابق تیم ملی آرژانتین و یار مارادونا در ۲ دوره جام جهانی در این حرفه عمل می‌کند، سخت‌تر می‌سازد.

● روشن و صریح

وظیفه سابه‌‌یا بسیار روشن و صریح و بی‌واسطه است؛ او باید آرژانتین را در مرحله مقدماتی جام‌جهانی ۲۰۱۴ در منطقه آمریکای جنوبی که به زودی شروع می‌شود، به مرحله نهایی این جام رهنمون کند. از آنجا که برزیل به سبب میزبانی این جام مستقیما در این مرحله حاضر و از شرکت در دور مقدماتی معاف است و سهمیه آمریکای جنوبی نیز ۴ تیم به طور قطعی و یک سهمیه به طور مشروط است، کار سابه‌‌یا و آرژانتین دشوار نمی‌نماید، اما وقایع رقابت‌های چندی پیش کوپا آمه‌ریکا نشان داد که تیم‌های ظاهرا درجه دوم آمریکای جنوبی اوج گرفته‌اند و دیگر حاضر به پذیرش حکومت برزیل و آرژانتین نیستند. همچنان که در دوره اخیر کوپا نیز هر دو قدرت سنتی فوق در یک‌چهارم نهایی حذف شدند و فینال را اروگوئه و پاراگوئه برگزار کردند.

از روز نخستی که تیم ملی آرژانتین با نام و اوصافی که می‌شناسیم شکل گرفت، سابه‌یا سی و سومین فردی است که به سرمربیگری این تیم منصوب می‌شود. او در شروع پاییز ۲۰۱۱ می‌گوید: «حقیقت‌اش را بخواهید هرگز فکر نمی‌کردم روزی سرمربی تیم ملی آرژانتین شوم، اما این پست به قدری مهم است که وقتی امکان کسب و تصدی آن پیش می‌آید، نمی‌توان نه گفت. این بزرگ‌ترین پست و مقام ممکن در دنیای ورزش است و از همان زمانی که وارد این حرفه می‌شوید، همیشه تصور می‌کنید که آیا امکان دارد روزی این موقعیت به شما واگذار شود.»

● استاد و شاگرد

سابه‌یا از ارادتمندان هموطن معروفش مارچلو بیلسا است که یک دوره ناآرام ۶ ساله را در سمت سرمربی تیم ملی آرژانتین سپری کرد و به خاطر رفتارهای غریبش در کنار زمین مرد دیوانه لقب گرفت ولی آرژانتین را نایب قهرمان کوپا آمه‌ریکا و برای اولین بار صاحب مدال طلای فوتبال المپیک ۲۰۰۴ کرد و سپس در پست سرمربی تیم ملی شیلی منشأ تحول آشکاری شد. با این حال روش کار سابه‌‌یا متضاد با شیوه‌های مرد دیوانه و مبتنی بر ارتباط نزدیک بین استاد و شاگرد و چیزی همانند پدر و پسر است. به ندرت می‌توان صدای فریاد او یا حرف‌هایی تند را از وی شنید. خوان سباستین ورون، هافبک فناناپذیر و سر تراشیده فوتبال آرژانتین در استودیانت ۲ سال با سابه‌یا کار کرد و اینک در ۳۷ سالگی نیز توسط او به بازی‌های تیم ملی آرژانتین دعوت شده است. در توصیف این مربی می‌گوید: «سابه‌یا بسیار پرکار و دقیق است و در مورد جزئیات با وسعت تحقیق می‌کند. او با مسن‌ترها و جوان‌ترهای حاضر در اردوی ملی به یک اندازه می‌جوشد زیرا زبان گفت‌وگو با تمامی آنها را بلد است و در هر موقعیت متفاوتی می‌داند که چه باید بگوید و قضایا از چه قرار است. همین حالا می‌توانید آنچه را که او در استودیانت ساخت و یک سنگ‌بنای محکم برای کار تشکیلاتی است، ببینید و به ارزش آن واقف شوید».

● حرکات فریبنده

اله‌خاندرو سابه‌یا متولد ۵ نوامبر ۱۹۵۴ در شهر بوئنوس‌آیرس پایتخت آرژانتین است و ابتدا به عنوان یک هافبک تهاجمی در تیم جوانان باشگاه ریورپلات یکی از قدرت‌های سنتی فوتبال آرژانتین (که البته اخیرا به دسته دوم لیگ این کشور سقوط کرده است)‌ جلب‌نظر نمود و در ۲۰ سالگی اولین بازی‌هایش را در تیم اصلی بزرگسالان باشگاه هم انجام داد. شاید او به لحاظ فیزیکی و سرعت در درجات بالایی نبوده باشد، اما هوش در بازیسازی و یک پای چپ هنرمند باعث می‌شد که ضعف‌های فوق چهره نشان ندهد. او می‌توانست به دفعات با حرکات فریبنده‌اش مدافعان حریف را جا بگذارد و با صدور یک پاس دقیق یارانش را در موقعیت‌های گلزنی قرار بدهد. او از زمانی که مربی شد کوشیده است بسیاری از این خصوصیات و بینش مرتبط با آن را به هافبک‌های تحت امر خود آموزش بدهد. با این همه در آن سال‌های بازیگری سابه‌یا بارها تحت‌الشعاع دیگر هافبک مشهور وقت ریورپلات که بازیکنی به نام نوربرتو آلونسو بود، قرار گرفت. آلونسو هم مثل سابه‌یا یک بازیکن چپ‌پا بود و شاید بازی‌اش چشمگیرتر از روش‌های قانونمدارانه سابه‌یا بوده باشد. سابه‌یا سال‌ها بعد از آن رقابت داخلی در ریورپلات و در آستانه پاییز ۲۰۱۱ می‌گوید: «هر ورزشکاری دوست دارد همیشه در میدان حاضر باشد و فیکس بازی کند، اما در مواردی که رقیبش بر او می‌چربد باید به این امر اعتراف و برای رفع ضعف‌هایش اهتمام کند».

● سابه یا لژیونر هم شد

در این راستا وقتی فرصت مناسب پیش آمد، سابه‌یا از ریسک و رفتن به سوی ناشناخته‌ها پرهیز نکرد و در ۱۹۷۸ به اروپا رفت و به اصطلاح لژیونر شد و در تیم‌های انگلیسی شفیلدیونایتد و لیذر بازی کرد. در ۱۹۸۱ کارلوس بیلاردو که در اواسط تابستان امسال از موافقان درجه اول با طرح انتصاب سابه‌یا به سمت سرمربیگری آرژانتین بود، وی را متقاعد به بازگشت به لیگ آرژانتین کرد و این چنین بود که او به مردان ال‌پینچا پیوست و با آن تیم صاحب ۲ عنوان قهرمانی دیگر در این کشور شد و برای تیم ملی آرژانتین هم که هدایتش به بیلارد سپرده شده بود به میدان رفت، اما او راهی به تیم اعزامی آرژانتین به جام جهانی ۱۹۸۶ که با هدایت بیلاردو و درخشش مافوق تصور مارادونا فاتح آن رقابت‌ها شد، نیافت.

● بازگشتی مشتاقانه

ارتباط سابه‌یا با استودیانت به قدری قوی بود که وقتی هم در سال ۱۹۸۹ به عنوان یک بازیکن بازنشسته شد، به شهر لاپلاتا محل استقرار این باشگاه بازگشت و نزد باشگاهی باقی‌ماند که در نهایت او را به درجه و شغل کنونی‌اش (سرمربیگری آرژانتین)‌ ارتقا بخشید. زمانی که در سال ۱۹۹۰ دانی‌یل پاسارلا از سابه‌یا خواست به او در کادر فنی ریورپلات بپیوندد و در کنار او و آمه‌ریکو گایه‌گو دیگر عضو تیم فاتح جام جهانی ۱۹۸۶ کار کند، وی با اشتیاق و با سر به باشگاه سابقش شتافت و این تیم کاری تا سال ۹۴ ریورپلات را هدایت می‌کرد و در این تاریخ، همین تیم هدایت تیم ملی آرژانتین را عهده‌دار شد و تا ۹۸ در آن تیم ماند و با هدایت پاسارلا و دستیاری سابه‌یا بود که البی‌سلسته در جام جهانی ۹۸ به مرحله یک‌چهارم نهایی رسید. وقتی گایه‌گو از این تیم کاری جدا شد، سابه‌یا دستیار اول پاسارلا شد که کاپیتان تیم فاتح جام جهانی ۱۹۷۸ بود و بعد از پیوستن به سلک مربیگری مجری روش‌های سفت و سخت انضباطی در تیم ملی شد و هر گونه فرد نفی‌کننده قواعد را از اردوی ملی بیرون می‌راند. سابه‌یا از طریق فوق پاسارلا را در سمت‌های متنوعی که در سال‌های بعد از جدایی‌اش از تیم ملی آرژانتین گرفت نیز همراهی کرد و تیم ملی اروگوئه در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱، باشگاه پارما ایتالیا در ۲۰۰۱، مونته‌ری مکزیک در ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴، کوریناتیانس برزیل در ۲۰۰۵ و ریورپلات برای یک مقطع دوم در ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ از آن قبیل تیم‌ها بودند. سابه‌یا در یادآوری آن سال‌ها می‌گوید: «پاسارلا در نهایت به من گفت تلاش‌ خود را متمرکز بر کسب پست ریاست ریورپلات کرده و در نتیجه من از آن پس کوششم را مصروف تصدی شغل سرمربیگری این تیم کردم.»

● از ششم تا اول

آنچه سابه‌یا می‌خواست سرانجام در مارس ۲۰۰۹ نصیب وی شد و پست سرمربیگری استودیانت را به سابه‌یا سپردند. روزی که این تیم را به او واگذار کردند، در لیگ آرژانتین فقط در رده ششم جدول قرار داشت و در مراحل نخست جام باشگاه‌های آمریکای جنوبی (لیبرتادورس کاپ)‌ نیز مشکلاتی داشت، ولی با هدایت سابه‌یا که در جوانی به خاطر کمبود سرعتش در زمین لقب پاچورا (به معنای دلیجان کند و آرام)‌ را کسب کرده بود و همان لقب را اینک نیز دارد، استودیانت در همان فصل در این جام اول شد و در فصل بعدی لیگ آرژانتین را هم فتح کرد. سابه‌یا در شرایطی به این موفقیت‌ها رسید که یک تاکتیک ثابت و همیشگی را اختیار نکرده بود و به دفعات روش‌های بازی تیمش را تغییر می‌داد. با این حال او طی ۲ سال سرمربیگری استودیانت در بیشتر از ۶۰ بازی رسمی این تیم را هدایت و همراهی نکرد و در آن تعداد دیدار ۳۷ بار به پیروزی رسید و تنها ۹ مرتبه شکست خورد و در قبال ۹۱ گل زده بیشتر از ۳۶ بار دروازه‌اش گشوده نشد و با همین آمار و ارقام بود که کار سابه‌یا از هر سو و چه در داخل و چه در خارج تحسین و از آن تجلیل شد.

● اتهام ماندگار مسی

شاید چنان دستور کاری سبب شود، مسی هم از این اتهام تند و نه‌چندان ناصحیح مبرا شود که هر چه نیرو دارد صرف تیم باشگاهی‌اش ـ بارسلونا ـ می‌کند و به تیم ملی کشورش بی‌اعتناست. این امر خاص در دوره مربیگری دیه‌گو مارادونا هم میسر نشد و اسلاف او یعنی الفیو باسیله و خوزه پکرمن هم نتوانسته بودند تیم ملی را سرشار از مهره‌هایی کنند که با تمامی جان و دلشان برای سفید و آبی‌ها بازی می‌کنند. سابه‌یا بزودی خواهد فهمید که این چالش رفتاری و مشغله فراوان لژیونرهایی که برخلاف ادعاهایشان تمایلات ملی خود را بر سلایق باشگاهی خویش رجحان نمی‌بخشند، بزرگ‌ترین مشکل او و فراتر از ایرادات فنی است؛ چیزی که سبب می‌شود برآورد کار فعلی او به عنوان بزرگ‌ترین چالش عمر سابه‌یا صحت فزون‌تری بیابد.

سایت گل

مترجم: وصال روحانی