شعر جوان به دنبال کنگره‌ها

برای شعر جوان ما طی سال‌های اخیر ۲‌‌ اتفاق عمده افتاده است: رشد کمی و افت کیفی.
برپایی جشنواره‌ها و کنگره‌های متعدد شعر از سوی ارگان‌ها و نهاد‌های ریز و درشت از وزارت ارشاد و …

برای شعر جوان ما طی سال‌های اخیر ۲‌‌ اتفاق عمده افتاده است: رشد کمی و افت کیفی.

برپایی جشنواره‌ها و کنگره‌های متعدد شعر از سوی ارگان‌ها و نهاد‌های ریز و درشت از وزارت ارشاد و حوزه هنری و شهرداری گرفته تا وزارت نیرو و سازمان انتقال خون و دانشگاه آزاد اسلامی و بسیج و ستاد اقامه نماز و حوزه علمیه و احتمالا به زودی وزارت اقتصاد و دارایی!

نشان‌دهنده این است که چقدر شعر جوان غمخوار و دلسوز دارد که البته اهدای جوایز گاهی پر و پیمان از سوی برپاکنندگان، باعث شده بسیاری از جوانان به زور هم که شده شاعر شوند و در این جشنواره‌ها شرکت کنند و همین روز به روز، به تعداد کمی شاعران جوان کشور افزوده است.

به یاد دارم در یکی از این جشنواره‌ها، دبیر جشنواره که مدیرکل هم بود این گونه سخن راند: همین که جوانان ما به جای روی آوردن به مواد مخدر و قرص‌های روان گردان به سمت شعر روی آورده‌اند برای ما کافی است!

بیشتر جشنواره‌ها و کنگره‌های ادبی دارای یک موضوع از پیش تعیین شده است و آیا می‌توان برای ذوق و طبع و احساس شاعرانه موضوع و دستور کار نوشت؟ که البته این مساله باعث شده شعر که یک اتفاق ناخودآگاهانه است به اتفاقی خودآگاهانه تبدیل شود و روز به روز از جوهر و کشف و شهودهای اصیل دور بماند که در این میان باید حساب شاعران غیرجشنواره‌ای و غیرکنگره‌ای را از این مقوله جدا کرد.

با یک حساب سر انگشتی می‌توان این را اثبات کرد که اگر یک شاعر جوان به طور متوسط در طول سال در ۱۰ جشنواره شرکت کند و در همه آنها هم پذیرفته شود در نهایت به ۱۰ تا ۱۵ سکه دست خواهد یافت. هزینه ایاب و ذهاب و اسکان و خطرات راه و غیره و ذلک را هم به این مبلغ بیفزایید.

اگر متولیان فرهنگی همین مبلغ را یکجا به چهره‌های موفق و آینده دار شعر جوان بپردازند و تعداد این جشنواره‌ها را هم کاهش دهند و در پایان سال از شاعران جوان یک کارنامه ادبی قابل قبول دریافت کنند، آیا کمک شایسته‌تری به شعر جوان کشور نشده است؟

موضوع این است که طی چند دهه اخیر بیشتر روی تولید و کشف شاعر سرمایه‌گذاری شده است تا تولید منتقد و شعرشناس. اینقدر که در کشور شاعر جوان کشف شده‌اند، به پرورش منتقد و شعرشناس همت گمارده نشده است.

حجم زیاد شرکت‌کنندگان در جشنواره‌های شعر کشور که اتفاقی مبارک و باب دندان برای آمار و گزارش دادن مدیران است، موضوعی نیست که بتوان به آن دل خوش کرد. در میان این حجم فراوان باید دید چند اثر ماندگار عرضه شده‌اند که بتوانند در حافظه ادبیات ما نقش ببندند.

مطلب از این قرار است که این جشنواره‌ها و کنگره‌ها هستند که شعر جوان ما را به دنبال خود می‌کشند، در صورتی که باید قضیه عکس این باشد. علاقه‌مندان به شعر و ادبیات و منتقدان و شعرشناسان اگر ساعت‌ها به ذهن خود فشار بیاورند به نظر شما چند نام چند شعر و چند کتاب از شاعران جوان را می‌توانند در ذهن خود مرور کنند؟

سعید بیابانکی