نوشابه ستیزی در نیویورک

برای اولین بار یک ماده غذایی خاص صرفا به علت کم ارزش بودنش از برنامه فدرال کمک به نیازمندان حذف خواهد شد

احتمالا بعدها مورخان فاصله زمانی بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۰ را دوره چاق شدن آمریکا خواهند نامید. تعداد افراد چاق در آمریکا در این دوره از ۴۵ درصد به ۶۶ درصد رسیده است. البته نمی‌توان تنها یک علت را برای این مشکل برشمرد اما مطمئنا یکی از این علت‌ها، استفاده زیاد از نوشابه‌ها و نوشیدنی‌ها است...

نوشیدنی‌های غیرالکلی مورد توجه میلیون‌ها آمریکایی هستند. آنها صبح، ظهر، عصر، شب، بین روز و خلاصه هر لحظه می‌نوشند. این نوشابه‌ها خوشمزه، ارزان، در دسترس و همچنین منشا کالری‌های اضافه هستند. یک بطری نوشابه حاوی قند، حدود ۱۵۰ کیلوکالری (معادل ۱۰ قاشق چای‌خوری شکر) انرژی دارد؛ یعنی اگر فردی روزی یک بطری نوشابه بخورد در پایان سال حدود ۸ کیلوگرم اضافه‌وزن خواهد داشت! از این نوشیدنی‌ها در گذشته به‌عنوان رفع‌کننده خستگی استفاده می‌شد و آنها را در مقایسه با نوشابه‌های الکلی کاملا بی‌خطر می‌دانستند. اما امروزه مشخص شده که چندان هم بی‌خطر نیستند و یکی از عوامل موثر در بروز چاقی، دیابت نوع۲ و بیماری‌های قلبی‌-عروقی به حساب می‌آیند. کارخانه‌های نوشابه‌سازی در آمریکا، هر سال حدود ۱۱ میلیارد گالن نوشابه‌های غیرالکلی تولید می‌کنند که با این مقدار می‌توان به هر آمریکایی در هر روز سال یک قوطی نوشابه داد!

● چاقی؛ مشکل همیشگی

مشکل اضافه‌وزن و چاقی در آمریکا چنان شدتی یافته که قانون‌گذاران به فکر وضع قوانین سفت و سختی برای مقابله با آن هستند. به‌تازگی مایکل‌بلومبرگ، شهردار نیویورک، اعلام کرده که به دنبال مجوزی از وزارت کشاورزی است تا نوشابه‌های حاوی قند را از کوپن‌های غذایی افراد کم‌درآمد خارج کند. به این ترتیب، افراد مستمند دیگر نمی‌توانند برای خرید نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی‌های انرژی‌زای ورزشی، یخ‌‌چا‌ی‌ها و آبمیوه‌های پرقند از کوپن‌های غذایی خود استفاده کنند.

شهردار نیویورک در برنامه خود اعلام کرده که صرف پول دولت برای غذاها و خوراکی‌های بی‌ارزش، نه فقط اهداف اجرای این برنامه را مختل می‌کند بلکه سبب بروز مشکلات سلامت در عموم افراد خواهد شد. چنین برنامه‌ای در گذشته هم برای ممنوعیت خرید خوراکی‌های به درد نخور مانند شکلات، چیپس، بستنی و... توسط کوپن ارزاق پیشنهاد شده بود که در آن زمان رای نیاورد و اجرایی نشد. در آن زمان مخالفان گفتند که چنین کاری بی‌انصافی در حق افراد مستمند است و نمی‌توان افراد را مجبور کرد چه ماده غذایی بخورند و چه چیز را نخورند. مسوول سلامت شهر نیویورک گفته که چون این ممنوعیت فقط در مورد نوشیدنی‌های حاوی قند است، امیدواریم رأی بیاورد. البته قرار شده که این برنامه فعلا در یک مدت‌زمان کوتاه ۲ ساله به‌طور آزمایشی اجرا شود تا از میزان تاثیر آن اطمینان حاصل شود و اگر موثر بود، آن را در شهرهای دیگر هم اجرا کنند.

● کوپن ارزاق

برنامه تحویل کوپن‌های ارزاق به افراد کم‌درآمد از دهه ۶۰ میلادی در آمریکا آغاز شد و طی آن هر ماهه افراد مستمند که درآمد پایینی دارند، کوپن‌هایی را دریافت می‌کنند که با آنها می‌توانند مواد غذایی موردنظر خود را خریداری کنند. ۴۰ میلیون آمریکایی تحت پوشش این برنامه هستند. در حال حاضر دریافت‌کنندگان این کوپن‌ها می‌توانند هر نوع ماده غذایی را با آن بخرند. البته محدویت‌های کمی برای آنها وجود دارد. به عنوان نمونه از این کوپن‌ها برای خرید الکل، سیگار، ویتامین‌ها، غذای حیوانات و غذاهای آماده گرم نمی‌توان استفاده کرد. اگر این ممنوعیت تصویب شود، نوشیدنی‌های پرکالری (به جز محصولات لبنی، شیر سویا و آبمیوه‌های بدون قند) شامل قانون جدید خواهند شد. در این مرحله قرار است این برنامه فقط در شهر نیویورک اجرا شود. در این شهر حدود ۷/۱ میلیون نفر تحت پوشش این کوپن‌ها هستند. در سال ۲۰۰۹ نیویورکی‌ها حدود ۷/۲ میلیارد دلار کوپن ارزاق دریافت کردند که حدود ۱۰۰ میلیون دلار آن صرف خریدن نوشیدنی‌های حاوی قند شد.

● مخالفان چه می‌گویند؟

البته این طرح مخالفان زیادی دارد. عده زیادی معتقدند نباید فکر کنیم که افراد کم‌درآمد نمی‌توانند از خود و خانواده‌شان حمایت کنند. آنها باید خودشان در مورد زندگی و خوراک خودشان تصمیم بگیرند. علاوه بر آنها، کارخانجات تولیدکننده نوشابه‌ها هم از مخالفان جدی این طرح هستند. مسوولان اعلام کرده‌اند که فروشگاه‌هایی که در برنامه کوپن‌های ارزاق شرکت‌ می‌کنند، باید مسوول اجرای این ممنوعیت باشند. اما این احتمال هم وجود دارد که استفاده‌کنندگان از این کوپن‌ها، به شهری دیگر بروند و از این نوع نوشیدنی‌ها بخرند و نمی‌توان چنین طرحی را صددرصد کامل اجرا کرد. شهردار نیویورک می‌گوید: «بیش از نصف جمعیت نیویورک اضافه‌وزن دارند و حدود ۴۰ درصد کودکان مدرسه‌ای هم چاق به حساب می‌آیند. متاسفانه شهروندان کم درآمد بیشتر از دیگران، از نوشیدنی‌های حاوی قند استفاده می‌کنند و بروز دیابت هم در آنها ۲ برابر حد معمول است. البته هنوز هم می‌توان با کوپن غذا خوراکی‌های به درد نخوری مانند چیپس و شکلات خرید. اما ما فعلا گروه نوشابه‌های حاوی قند را انتخاب کرده‌ایم چون آنها بزرگ‌ترین عوامل چاق‌کننده هستند.»

● برنامه‌های پیشین

مایکل بلومبرگ، چندی پیش هم برنامه دیگری را در نیویورک اجرا کرد که طی آن سیگار کشیدن در رستوران‌ها و مکان‌های عمومی ممنوع شد و علاوه بر آن، استفاده از روغن‌های ترانس در رستوران‌ها غیرقانونی اعلام شد و رستوران‌های زنجیره‌ای مجبور شدند کالری غذاهای موجود در فهرست غذایی خود را اعلام کنند. وی طرح دیگری هم داشت که طی آن روی هر گرم از نوشابه‌های حاوی قند، یک سنت مالیات گرفته شود که البته رای لازم را نیاورد. او گفته بود که در گذشته، مالیات سنگین، مصرف سیگار را در جامعه کاهش داد. پس می‌توان در مورد نوشابه‌ها هم با وضع مالیات بیشتر مصرف آنها را کم کرد. این نوشیدنی‌‌ها سبب بروز چاقی در کودکان و بزرگسالان می‌شوند و همین چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن باعث می‌‌شود بار اقتصادی زیادی بر دوش دولت گذاشته شود.

● خلاصه اینکه...

یک بررسی اجمالی نشان می‌دهد در دهه ۷۰، آمریکایی‌ها در هر روز حدود ۷۰ کالری انرژی از نوشیدنی‌های قندی می‌گرفتند. اما این میزان در سال ۲۰۰۰ به ۱۹۰ کالری در روز رسید و می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال ۲۰۱۰ این رقم به چه عددی خواهد رسید. برخی دست‌اندرکاران پیشنهاد کرده‌اند که جدا از وضع مالیات و چنین ممنوعیت‌هایی، باید به افراد آگاهی داده شود که مواظب کالری‌های اضافه باشند.

به جای آبمیوه و نوشابه‌های گازدار، از میوه و سبزیجات تازه استفاده کنند و از همه مهم‌تر اینکه سعی کنند به جای نوشیدن انواع نوشابه‌های پرکالری حاوی قند، آب بنوشند. اما از آنجایی که ترک عادت سخت است، می‌توان در ابتدا به جای نوشابه‌های قندی، از انواع رژیمی آنها استفاده کرد و به تدریج مصرف آنها را کاهش داد و بعد نوشیدن آنها را کاملا کنار گذاشت. البته نوشیدنی‌های رژیمی هم که با تبلیغات فراوان به بازار می‌آیند، چندان فرقی با سایر نوشابه‌ها و نوشیدنی‌ها ندارند و باعث چاقی می‌شوند. یکی از مشکلات این است که مایعات مانند غذاهای جامد نیستند. یعنی افراد همان حس سیری یا رضایت را بعد از نوشیدن حس نمی‌کنند و همین امر باعث می‌شود بیشتر آنها را بنوشند.

طرفداران طرح جدید که عده زیادی از مردم و مسوولان برنامه‌های بهداشتی را شامل می‌شوند معتقدند که چنین ممنوعیتی باعث می‌شود خانواده‌های کم‌درآمد که کوپن ارزاق دریافت می‌کنند، هزینه بیشتری را صرف مواد با ارزش غذایی کنند. اگر این طرح رأی لازم را کسب کند، اولین باری خواهد بود که یک ماده غذایی خاص صرفا به علت ارزش غذایی کم، از برنامه فدرال کمک به نیازمندان حذف خواهد شد.

منبع: A.P

ترجمه: دکتر آیدا روشن‌ضمیر