۱۰ تأثیر دیابت بر بدن

آثار و عوارض دیابت بر بدن ما یکی دوتا نیست از فرق سر مغز و چشم تا نوک پای مان زخم های پوستی کف پا ممکن است با این بیماری درگیر شود

آثار و عوارض دیابت بر بدن ما یکی دوتا نیست؛ از فرق سر (مغز و چشم) تا نوک پای‌مان (زخم‌های پوستی کف پا) ممکن است با این بیماری درگیر شود. اما مسئله این است که اگر با این آثار و عوارض آشنا باشیم، دست‌مان برای پیشگیری از آنها باز خواهد بود. «پوستر» این هفته قرار است زمینه‌ساز همین آشنایی باشد...

● مراقبت‌های کلی در افراد دیابتی

۱) کنترل قندخون:

الف) کنترل هموگلوبین ای‌وان‌سی هر ۳ تا ۴ ماه

ب) کنترل قندخون با گلوکومتر که در مورد دیابت نوع ۱، ۳ تا ۴ بار در روز و در مورد دیابت نوع ۲، حداقل ۲ بار در روز توصیه می‌شود.

به‌طور کلی قند ناشتا در بیماران دیابتی باید بین ۸۰ تا ۱۳۰ و ۲ ساعت پس از صرف غذا، کمتر از ۱۸۰ باشد.

۲) کنترل فشارخون که میزان آن باید همواره کمتر از ۱۳ روی ۸ باشد.

۳) کنترل منظم میزان چربی‌خون

۴) ترک سیگار: مصرف سیگار یکی از عوامل عمده آرترواسکلروز است به طوری که عوارض قلبی در مردان مبتلا ۲ و در زنان دیابتی ۴ برابر افراد عادی است و در صورتی که این افراد سیگاری باشند این میزان ۱۳ برابر خواهد شد.

۱) قلب

▪ عـوارض

سکته‌های قلبی، حدود ۲ تا ۴ برابر در افراد دیابتی شایع‌تر است. این عارضه در مورد بیماران مبتلا به دیابت غالبا بدون علایم هشداردهنده اتفاق می‌افتد. آرترواسکلروز (تصلب شرایین) در عروق قلب این بیماران بسیار شایع است. فشارخون بالا یکی از عوارضی است که بسیاری از افراد مبتلا به دیابت با آن دست به گریان هستند.

▪ مـراقبت‌ها

توصیه می‌شود افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که ۱۰ سال از تشخیص بیماری آنها می‌گذرد برای انجام تست ورزش به پزشک متخصص مراجعه کنند. بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ نیز که ۱۵ سال از تشخیص بیماری آنها می‌گذرد باید تست ورزش را انجام دهند.

همچنین انجام تست ورزش زیر نظر پزشک متخصص به بیماران دیابتی که سن آنها بیش از ۳۵ سال است توصیه می‌شود. به جز این موارد، تست ورزش برای مبتلایان به دیابت که دچار عوارضی مانند عوارض چشمی، کلیوی، عروق محیطی، چربی خون بالا و فشارخون هستند نیز لازم است.

۲) کلیه

▪ عـوارض

دفع پروتئین (پروتئینوری) صدمه دیدن کلیه‌ها در ادامه نارسایی کلیه، دیالیز و در نهایت پیوند کلیه مشکلاتی است که در صورت عدم کنترل مناسب قندخون برای افراد مبتلا به دیابت به وجود می‌آید.

▪ مـراقبت‌ها

یکی از آزمایش‌های ضروری برای کنترل عملکرد کلیه در بیماران مبتلا به دیابت انجام تست ادرار ۱۲ یا ۲۴ ساعته برای کنترل میکروآلبومین است. این آزمایش در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ باید بلافاصله پس از تشخیص بیماری و در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱، ۳ سال پس از تشخیص بیماری انجام شود. تست ادرار ۲۴ ساعته در بیماران دیابتی به صورت منظم و سالانه توصیه شده است.

۳) دستگاه رفع ادرار

آستانه جذب قند در ادرار ۱۸۰ است. یعنی اگر قند خون در افراد بالاتر از این مقدار باشد، مقداری از قند وارد ادرار شده و می‌تواند محیط مناسبی را برای رشد باکتری‌ها فراهم آورد.

۴) دستگاه تناسلی

۵) پا

▪ عـوارض

۱۵ درصد بیماران دیابتی بر اثر عوارض این بیماری دچار زخم پا و ۱۵ درصد از این تعداد نیز به همین دلیل دچار قطع عضو می‌شوند. یعنی در هر ۳۰ ثانیه یک پا در دنیا به دلیل ابتلا به دیابت قطع می‌شود. این در حالی است که ۸۰ درصد از این موارد به راحتی قابل پیشگیری است. به‌طور کلی بعد از تصادفات و تروما، دیابت بیشترین دلیل قطع عضو در دنیا را به خود اختصاص داده است.

▪ مـراقبت‌ها

بیماران مبتلا به دیابت باید به اصول مراقبت از پاها توجه خاص داشته باشند. پاها باید در ویزیت به وسیله پزشک مورد معاینه قرار بگیرد.

پاها باید به‌طور منظم با آب ولرم شسته و خشک شوند. (خشک کردن پاها به خصوص میان انگشتان در جلوگیری از بروز عفونت‌های قارچی بسیار موثر است).

این اندام باید روزانه توسط خود بیمار مورد بررسی قرارگیرد تا در صورت بروز زخم، اقدامات بعدی در مورد آن انجام شود. افراد دیابتی باید در مورد انتخاب کفش خود نیز دقت داشته باشند. کفش این بیماران حتی‌المقدور باید از انواع طبی باشد تا مورد آسیب نبیند.

۶) مغز

یکی از بخش‌هایی بر اثر ابتلا به دیابت و عدم کنترل آن می‌تواند دچار آسیب جدی شود، عروق مغزی است. البته انسداد عروق در بیماران دیابتی تقریبا در تمام نقاط بدن دیده می‌شود ولی این موضوع در عروق مغز به دلیل حساسیت بالای این عضو می‌تواند موجب بروز سکته‌های مغزی و صدمات جبران‌ناپذیر در فرد شود.

۷) چشم

▪ عـوارض

عدم توجه به عوارض چشمی دیابت می‌تواند مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد کند. آب‌مروارید یا کدورت عدسی چشم، یکی از بیماری‌هایی است که در افراد مبتلا به دیابت بسیار شایع‌تر از افراد عادی است. پرده پشت چشم (شبکیه) نیز از قسمت‌هایی است که در معرض آسیب‌های چشمی بیماری دیابت قرار دارد. شبکیه در صورت عدم توجه به کنترل به موقع قندخون می‌تواند دچار خون‌ریزی شود.

▪ مـراقبت‌ها

فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ از زمان تشخیص بیماری باید به شکل سالانه به متخصص چشم‌پزشک مراجعه کند. افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ نیز ۳ سال پس از زمان تشخیص بیماری باید به صورت سالانه این معاینه‌ها را انجام دهند.

۸) دستگاه گوارش

▪ گاستروپارزی: در بیماران مبتلا به گاستروپارزی، تخلیه معده به تاخیر می‌افتد و بیماران احساس پیری زودرس دارند. این مشکل موجب ایجاد حالت تهوع و استفراغ در بیمار دیابتی می‌شود. در صورت درگیری روده‌ها، این بیماری می‌تواند موجب اسهال مزمن در بیماران شود.

۹) پوست

عدم کنترل قندخون، می‌تواند موجب بیماری‌هایی نظیر ریزش موهای ساق پا، خارش، نازک شدن پوست پا، عفونت‌های قارچی و پیگمانته شدن پوست و تغییر رنگ آن شود. دیابت از یک سو موجب کاهش تعریق بدن می‌شود که این نقص موجب کم شدن رطوبت بدن و ترک خوردن پوست و ایجاد عفونت می‌شود. از سوی دیگر تعریق در اندام‌های خاصی مانند کف دست را افزایش می‌دهد. تعریق زیاد در دست‌ها موردی است که بسیاری از بیماران از آن شکایت دارند.

۱۰) افسردگی و مشکلات روانی

▪ عـوارض

بیش از ۴۰ تا ۵۰ درصد بیماران دیابتی دچار آزردگی روانی، ۲۰ تا ۲۵ درصد دچار مراحل شدید افسردگی و ۴۰ تا ۵۰ درصد آنها دچار حالات اضطرابی هستند. از علایم هشداردهنده این حالات تغییر در خواب، تغییر در عادت غذایی، ‌خستگی مداوم، بی‌قراری، تغییر حافظه، کم شدن اعتماد به نفس، احساس گناه و... است.

▪ مـراقبت‌ها

در این مورد باید به بیمار کمک شود تا مهارت سازگاری با شرایط جدید خود را کسب کند. ۳ عامل موثر در این مورد عشق، ایمان و شوخ‌طبعی است و اطرافیان در برقراری شرایط مطلوب آن برای بیمار نقش عمده‌ای ایفا می‌کنند.