احتمال بروز رکود تورمی جدی است

● با وجود کسادی‌ها باید نگران تورم باشیم
من کمتر موردی در تاریخ را سراغ دارم که اقتصاددانان این چنین نسبت به تورم خوش‌بین باشند. متاسفانه، به نظر من به زودی این خوش‌بینی به …

با وجود کسادی‌ها باید نگران تورم باشیم

من کمتر موردی در تاریخ را سراغ دارم که اقتصاددانان این چنین نسبت به تورم خوش‌بین باشند. متاسفانه، به نظر من به زودی این خوش‌بینی به بدبینی تبدیل خواهد شد.

معدودی از اقتصاددانان وال‌استریت معتقدند که ریسک افزایش شدید قیمت‌ها در یک سال آینده جدی است. با این حال افکار عمومی نگران بروز تورم است. برای مثال، چینی‌ها به شدت نگران این هستند که میلیاردها دلار اوراق قرضه‌ای که ذخیره کرده‌اند، چندان امن نباشد. ارزش مبادله کاهنده دلار نیز باعث ایجاد هراس از تورم بیشتر در ایالات‌متحده شده است.

دلیل اصلی این نگرانی‌ها این است که فدرال رزرو در سال ۲۰۰۸ و اوایل سال ۲۰۰۹ نقدینگی زیادی را به بازار تزریق کرد. اغلب اقتصاددانان، حتی نیوکینزی‌ها این ایده مانیتاریستی که مقدار پول سطح قیمت‌ها در بلندمدت را تعیین می‌کند، پذیرفته‌اند. افزایش معنی‌دار در مقدار پول نسبت به تولید کالاها و خدمات الزاما به افزایش قیمت‌ها می‌انجامد. حال این نکته را در نظر بگیرید که در جریان بحران اخیر فدرال رزرو برای بهبود بازارهای اعتبار سیاست انبساطی شدیدی را اجرا کرد.

این عرضه پول جدید هنوز قیمت‌ها را تحت تاثیر قرار نداده است. دلیل این امر کاهش بی‌سابقه سرعت گردش پول (تعداد دفعاتی که یک دلار در هر سال دست به دست می‌شود) و کاهش ضریب فزاینده پول است. ضریب فزاینده پول تعیین می‌کند که زمانی که فدرال رزرو به پایه پولی اضافه می‌کند نقدینگی چه قدر افزایش یابد.

در واقع کاهش سرعت گردش پول و ضریب فزاینده دلیل اصلی موثر بودن سیاست‌های فدرال رزرو در سال گذشته است. با این حال هیچ کس فکر نمی‌کند که این کاهش‌ها دائمی باشد. زمانی که سرعت گردش پول و ضریب فزاینده افزایش پیدا کند، ذخایری که فدرال رزرو ایجاد کرده به افزایش شدید قیمت‌ها منجر خواهد شد.

خوش‌بینی فعلی نسبت به چشم‌انداز تورمی به خاطر وجود دو پیش فرض است؛ یکی از این دو پیش فرض کاملا غلط است و دیگری نامحتمل. اولین پیش فرض، این مفهوم کینزی است که زمانی که ظرفیت اضافی در اقتصاد وجود دارد قیمت‌ها نمی‌توانند سریعا افزایش یابند. به همین دلیل هم هست که فدرال رزرو و وال‌استریت لغت رکود تورمی را کاملا از یاد برده‌اند. این در حالی است که ما در دهه ۷۰ با رکود تورمی مواجه شدیم و این اتفاق باز هم ممکن است رخ دهد.

دومین فرض این است که زمانی که سرعت گردش و ضریب فزاینده پول افزایش پیدا کنند، فدرال رزرو تمام نقدینگی اضافی را از سیستم خارج می‌کند. تاریخ و پویایی سیاسی جاری این امر را غیر محتمل می‌کند. آیا فدرال رزرو این شجاعت و روحیه سیاسی را دارد که ریسک کرده و بهبود ضعیف اقتصادی را به خاطر این که ممکن است تورم به بار بیاید نیمه تمام بگذارد؟ این نهاد در طول تورم بزرگ نیمه دهه ۶۰ و دهه ۷۰ می‌خواست همین کار را کند، اما نتوانست. آلن ملتزر استاد اقتصاد سیاسی دانشگاه کارنگی ملون و نویسنده تاریخ فدرال رزرو می‌گوید: «هر سیاستی که برای تورم اتخاذ شد به بیکاری انجامید و قاطعیت فدرال رزرو از بین رفت».

درست است که پل ولکر در اوایل دهه ۸۰ توانست قاطعانه برخورد کرده و تورم را شکست دهد، اما وی مجبور شد در مقابل کنگره که در حمایت از توقف این سیاست‌ها و مقابله با بیکاری ده درصدی پافشاری می‌کرد، مقاومت کند. حال که نرخ بیکاری به ده درصد رسیده و کسری بودجه سه رقمی شده بسیاری از نمایندگان کنگره بر سیاست‌های پولی انبساطی پافشاری می‌کنند و با توجه به انتخابات میان دوره‌ای که در نوامبر آینده برگزار خواهد شد به نظر نمی‌رسد که برنانکه بتواند شجاعت ولکر را به نمایش بگذارد یا باراک اوباما از وی حمایت لازم را به عمل آورد.

من فکر می‌کنم که در سال آتی فدرال رزرو به بیکاری توجه بیشتری نشان دهد، اما زمانی که مردم از تورم بالا خسته شدند این نهاد دوباره سیاست‌های ضد تورمی را در پیش خواهد گرفت. بار آخر تا تورم به سیزده درصد نرسید فدرال رزرو به فکر کاهش سطح قیمت‌ها نیفتاد.

نویسنده: آل اهربار

مترجم: فیاض خاک

منبع: مکینزی