درهای بسته سینما به روی بچه ها

سال های سال است که دیگر پرده های سینما میانه خوبی با آثار سینمای کودک ندارند و معدود آثاری مربوط به کودکان و نوجوانان شانس اکران عمومی را می یابند و در حال حاضر هم تعدادی زیادی از تولیدات سینمای کودک هنوز موفق به نمایش عمومی نشده اند مشکلی که چرخه این بخش از سینما را از کار انداخته است

سال‌های سال است که دیگر پرده‌های سینما میانه خوبی با آثار سینمای کودک ندارند و معدود آثاری مربوط به کودکان و نوجوانان شانس اکران عمومی را می‌یابند و در حال حاضر هم تعدادی زیادی از تولیدات سینمای کودک هنوز موفق به نمایش عمومی نشده‌اند؛ مشکلی که چرخه این بخش از سینما را از کار انداخته است. ازجمله مشکلات سینمای کودک غیر از دردسرهای جذب حمایت برای تولید و مسائلی درباره فیلمنامه و دیگر مراحل ساخت، اکران این فیلم‌ها است و خیلی از این تولیدات رنگ اکران را به خود نمی‌بینند و تنها در جشنواره‌های مختلف با نمایش‌های محدود با مخاطبان غیر کودک روی پرده می‌روند یا اگر اکران هم می‌شوند اکرانی محدود در برخی از شهرها و سینماهای خاص به آنها تعلق می‌گیرد.طبق بررسی‌های انجام شده و آمار به دست آمده با همکاری بنیاد سینمایی فارابی به عنوان یکی از متولیان اصلی سینما در ایران، در دو سال گذشته معدود فیلم‌هایی از ۳۰ فیلم تولید شده در عرصه سینمای کودک به اکران درآمده است.بر همین اساس فیلم‌های تولیدی چند سال اخیر در سینمای کودک؛ چه آنهایی که فرصت اکران یافتند و چه آنهایی که نیافتند در این گزارش آمده است. «باد و مه» از ساخته‌های محمدعلی طالبی به تهیه‌کنندگی ناصر دهقان از فیلم‌های اکران نشده سینمای کودک است.

این فیلم که با نام «دوباره پرواز کن» مجوز ساخت گرفته بود داستان کودکی را روایت می‌کند که در دوران جنگ تحمیلی بر اثر بمباران مادر خود را از دست داده و بر اثر این انفجار کر و لال شده است.فیلم پاریس تا پاریس به کارگردانی محمدحسین لطیفی در اسفندماه سال ۱۳۹۰ اکران شد. این فیلم داستان اسماعیل حقیقت است. اسماعیل دانشجوی رشته پزشکی یکی از دانشگاه های پاریس بوده که با آغاز جنگ تحمیلی به ایران برگشته و در جبهه جنگیده و از جانبازان شیمیایی است. این رزمنده تحصیل کرده برای درمان خود به فرانسه سفر می‌کند. اما در این سفر یلدا دختر خود را می‌برد و این‌بار خاطرات خود را با یلدا در میان می‌گذارد.فیلم ننه نقلی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی پرویز صبری از دیگر فیلم‌های سینمای کودک است که هنوز رنگ اکران ندیده است. ننه نقلی اقتباس آزاد از قصه معروف کدو قلقله زن است و داستان پیرزنی است که برای دیدن دخترش باید از جنگل با خطرات و حیوانات وحشی موجود در آن گذر کند.فیلم فیتیله و ماه‌پیشونی به کارگردانی آرش معیریان و تهیه‌کنندگی احمد نجفی اسفند سال ۱۳۹۰ اکران شد. در این فیلم عموهای فیتیله‌ای شامل حمید گلی، محمد مسلمی و علی فروتن بازی کرده اند.

داستان این فیلم درباره ماه‌پیشونی است که توسط آدم‌هایی ربوده می‌شود و بچه‌های مهد کودک از گروه فیتیله‌ها می‌خواهند که ماه‌پیشونی را پیدا کرده و به قصه‌ها برگردانند. فیلم سینمایی یک فراری از بگبو به کارگردانی هاتف علیمردانی و تهیه‌کنندگی داریوش باباییان از دیگر فیلم‌هایی است که براساس آمار فارابی در سال ۱۳۹۰ اکران شد. این فیلم داستان یک موجود فضایی است که طی اتفاقی ناخواسته به زمین می‌آید.فیلم سینمایی آقای مدیر به کارگردانی حسن آقاکریمی از محصولات کانون پرورش فکری کودک و نوجوان است. این فیلم سینمایی در آبان ماه سال ۱۳۹۰ در روستای سربیشه خرم آباد کلید خورد و در ۲۶ آذر همان سال ساخت آن به پایان رسید. این فیلم سینمایی هنوز به اکران عمومی در نیامده است.داستان این فیلم سینمایی درباره آموزگار یک مدرسه است که به دلیل سفری که به مشهد دارد از دانش‌آموزان خود می‌خواهد تا هر کدام نامه‌ای برای امام رضا (ع) بنویسند تا او این نامه‌ها را به مشهد ببرد اما به دلیل مشکلی که برای این مدیر پیش می‌آید از سفر مشهد بازماند و تمامی نامه‌ها را به بچه‌ها بازگرداند به جز نامه‌ای که روی آن نام کسی نوشته نشده بود.فیلم سینمایی بازگشت به آینده به کارگردانی علی عبدالعلی‌زاده در سال ۸۹ فیلمبرداری شد و در جشنواره بیست و ششم فیلم کودک به نمایش درآمد. این فیلم تنها نمایش جشنواره فیلم کودک بود و این فیلم سینمایی هنوز به اکران عمومی درنیامده است. فیلم سینمایی بازگشت به آینده، سفری تخیلی و فانتزی به گذشته است که با توجه به مضمون آن تنها جنبه سرگرمی را برای کودکان و نوجوانان دارد.فیلم بالابان به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سیدرضا صافی است که از تولیدات سیمای مرکز بوشهر است که از این فیلم تلویزیونی یک نسخه سینمایی تهیه شده و قرار بود پاییز سال گذشته اکران شود اما تاکنون روی پرده سینماها نرفته است.

داستان این فیلم درباره پسر نوجوانی به نام شاهین است که سال‌ها پیش پدر محیط‌بانش را در رویارویی با قاچاقچیان پرنده از دست داده است. او اکنون ۱۸ سال دارد و دست روزگار او را در موقعیتی قرار داده که باید میان وفاداری به پدر یا پا نهادن در مسیر قاتلان پدرش یکی را انتخاب کند.فیلم سینمایی بچگیتو فراموش نکن به کارگردانی جلال فاطمی و تهیه‌کنندگی محمدحسن نجم از آذر سال ۱۳۹۰ وارد مرحله تولید شد. این فیلم سینمایی در حالی در انتظار اکران به سر می‌برد که به گفته محمدحسن نجم از سال ۹۰ تاکنون هنوز منتظر اعلام نظر نهایی مسئولان فارابی برای به‌نمایش درآمدن است. بچگیتو فراموش نکن درباره ارتباط متقابل کودکان و بزرگترها و آرزوهای آن‌ها است؛ کودکان می‌خواهند بزرگ شوند و بزرگتر‌ها دلشان می‌خواهد کودک باشند، ولی گاهی آرزوها در صورت تحقق با مشکلاتی همراهند.فیلم بهشت اینجاست به کارگردانی حمید سلیمان و تهیه‌کنندگی محمدصادق آذین در سال ۱۳۹۰ ساخته شده است.

این فیلم هنوز به اکران عمومی درنیامده است.در خلاصه داستان فیلم چنین آمده است که این فیلم داستان علی پسر بچه هفت ساله است اما او در جست‌وجوی حرف‌های تازه است و جنگل که همه را می‌ترساند برای او دوست داشتنی‌ترین پناهگاه است.پرواز بادبادکها به کارگردانی و تهیه‌کنندگی علی قوی تن از دیگر فیلم‌های اکران نشده سینمای کودک است. این فیلم در سال ۱۳۹۰ در سی امین جشنواره فیلم فجر نمایش داده شد و هنوز به اکران عمومی درنیامده است.پرواز بادبادکها درباره زندگی دشوار دانش‌آموزان است که معلم این مدرسه با سختی‌هایی قصد دارد با بچه‌های مدرسه همراه شود و مشکلات‌شان را برطرف کند. چتر سبز به کارگردانی و تهیه‌کنندگی ناصر رفایی از دیگر فیلم‌هایی است که در سال ۱۳۹۰ ساخته شده ولی هنوز به اکران عمومی درنیامده است.

این فیلم داستان مهران پسر بچه ۱۰ ساله است که پدر و مادرش قصد جدایی از هم را دارند و به همراه مادر ناگزیر به رفتن به سفری می‌گردد.ناصر رفایی کارگردان این فیلم سینمایی پیش از این درباره اکران این فیلم سینمایی به مهر گفته بود تاکنون چندان موفق نبوده‌ام اما پیگیر هستم. من تلاش خود را برای اکران این فیلم حتی به صورت کوتاه‌مدت یا در سینماهای محدود انجام می‌دهم تا بتوانم بخشی از سینماها را برای آن مصادره کنم. می‌گویم مصادره چون اجازه ورود این سینما را به چرخه اکران نمی‌دهند.فیلم راه نجات به تهیه‌کنندگی سعید سعدی و کارگردانی راما قویدل از دیگر فیلم‌هایی است که طبق اخبار و اطلاعات به دست آمده نیمه مرداد سال ۱۳۹۰ آماده نمایش بوده اما هنوز رنگ پرده را ندیده است. این فیلم در منطقه صور در جنوب لبنان ساخته شده و داستان پرورشگاهی به نام بهشت در غزه است و توسط بازیگران کودک فلسطینی ساخته شده است. زبان اصلی این فیلم عربی اما دوبله فارسی و زیرنویس شده است.فیلم شیر تو شیر به تهیه‌کنندگی و کارگردانی ابراهیم فروزش که در سال ۱۳۹۰ ساخته شده و هنوز به اکران در نیامده است. این فیلم داستان امیرعلی است. او در بدو تولد، مادرش را از دست می‌دهد و پدرش برای بزرگ کردن او مجبور شده دست به دامن زنان روستا شود تا او را شیر بدهند.مهرداد خوشبخت کارگردانی که نخستین تجربه سینمایی بلند خود را با فیلم صدای پای من به تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی پشت سر گذاشته و تولید این فیلم را در سال ۱۳۹۰ به پایان رساند. این فیلم سینمایی هنوز به اکران عمومی در نیامده است.

داستان این فیلم درباره دانیال قهرمان دو و میدانی در یکی از روستاهای مرزی کشور است که بر اثر برخورد با مین، پای خود را از دست می دهد. او با کمک معلم و خانواده‌اش و یک پای مصنوعی که حرف می‌زند، دوران افسردگی را طی می‌کند. پای مصنوعی آرزو دارد که واقعی شود و در کفش بو بگیرد! فرشته مهربان به او قول می‌دهد که اگر پای خوبی برای یک بچه باشد، او را واقعی کند. شب مسابقه پای مصنوعی گم می‌شود که رقیب دانیال آن را دزدیده است.مادر پاییزی به تهیه‌کنندگی و کارگردانی سیروس رنجبر در سال ۱۳۹۰ ساخته شده اما این فیلم هنوز به اکران عمومی در نیامده است.این فیلم داستان کودک ۱۲ ساله‌ای است که به بیماری اوتیسم مبتلاست و با پدر و پرستارش زندگی می‌کند. او می‌فهمد که مادرش زنده‌ است و در تهران زندگی می‌کند و برای جست‌وجوی او راهی تهران می‌شود.اما تعداد فیلم‌های اکران شده و اکران نشده در سال ۱۳۹۱ چهارده فیلم بوده و در این میان فیلم کلاه‌قرمزی و بچه ننه ازجمله فیلم‌های پرفروش سال ۱۳۹۱ بوده است. همچنین دو فیلم فرزند خوانده به کارگردانی وحید نیکخواه آزاد و فیلم بزرگ مرد کوچک به کارگردانی صادق صادق دقیقی ازجمله فیلم‌هایی است که مجوز اکران گرفته اما هنوز به پرده سینماها راه نیافته اند.فیلم آدم آهنی به کارگردانی رحیم بهبودی‌فر و تهیه‌کنندگی مقصود جباری ازجمله فیلم‌هایی است که در ۱۲ بهمن سال ۱۳۹۱ همزمان با سی و یکمین جشنواره فیلم فجر در گروه سینماهای آزاد اکران شد. آدم آهنی داستان پسر نوجوانی به نام سینا را روایت می‌کند. سینا به دلیل زیاده‌روی در بازی‌های کامپیوتری دچار توهماتی شده و والدین این پسرک توجهی به موضوع ندارند.

سلام بر فرشتگان به تهیه‌کنندگی حسن علیمردانی و ساخته فرزاد اژدری است. این فیلم درباره دختر بچه‌ای به نام شادی است که برای زنده نگه داشتن مادربزرگ بیمار خود دست به کارهای عجیبی می‌زند.این فیلم آذرماه سال ۱۳۹۱ اکران شد.فیلم اختاپوس به کارگردانی سید جواد هاشمی و تهیه‌کنندگی سیدمسعود اطیابی است که آبان ماه سال ۱۳۹۱ اکران شد. این فیلم داستانی فانتزی دارد و به گونه‌ای طراحی شده که در آن شخصیت‌های فولکلور، قدیمی و معروف ایرانی ازجمله خاله سوسکه و آقا موشه، آهوی پیشونی سفید، عفریته، عجوزه، سالار، گرگ، روباه و خرس پلیس حضور دارند. کلاه‌قرمزی و بچه ننه به کارگردانی ایرج طهماسب و تهیه‌کنندگی مجید مدرسی از دیگر فیلم‌های سینمای کودک است. این فیلم سومین فیلم سینمایی است که براساس شخصیت کلاه قرمزی پس از فیلم‌های کلاه قرمزی و پسرخاله و کلاه قرمزی و سروناز ساخته شد. این فیلم سال ۱۳۹۱ در اکران عید فطر روی پرده رفت و به عنوان پرفروش‌ترین فیلم سینمای کودک در دو سال اخیر شناخته شد.فرزند خوانده هم یکی دیگر از فیلم‌های تولیدی در سینمای کودک است که هنوز شانس اکران نداشته است. وحید نیکخواه آزاد کارگردان فیلم سینمایی فرزندخوانده پیش از این درباره اکران این فیلم گفته بود که زمان اکران به‌عهده فارابی است و هنوز زمان نهایی آن مشخص نشده اما قاعدتا تا قبل از پاییز اکران نخواهد شد.

داستان این فیلم درباره چند خانواده است که موضوعات مشترکی را در رابطه با فرزند خواندگی و روابط فرزند با پدر و مادر دنبال می‌کند.بزرگ‌مرد کوچک نخستین تجربه کارگردانی صادق دقیقی در ژانر سینمای کودک است که تهیه‌کنندگی آن برعهده پروانه مرزبان بود.قرار بود این فیلم که شرح رشادت‌های بهنام محمدی شهید ۱۳ ساله است، سال گذشته به مناسبت آزادسازی خرمشهر در خرداد سال ۱۳۹۱ اکران شود اما اکران این فیلم به تعویق افتاد و حال قرار است این فیلم ۲۰ مهرماه سال ۹۲ اکران شود.بچه‌های جسور به کارگردانی و تهیه‌کنندگی حجت ا... سیفی از دیگر فیلم‌های ژانر سینمای کودک است که در سال ۱۳۹۱ ساخته شده و هنوز به اکران عمومی درنیامده است.این فیلم درباره دانیال و خواهرش است که در یک جست‌وجوی ذهنی وارد شهر قدیمی زیرزمینی می‌شوند که آدم‌های این شهر توسط جادوگری طلسم شده‌اند و آدم‌ها به شکل حیوان و مردان کوتوله درآمده‌اند.فیلم دامنه‌های سفید به کارگردانی محمد ابراهیم معیری و تهیه‌کنندگی بهروز رشاد برای نمایش در جشنواره سی و یکم آماده بوده است و به گفته این تهیه کننده قرار بود اوایل سال جاری روی پرده برود اما هنوز اکران نشده است.

این فیلم عشق به حیوانات و احترام به طبیعت را به کودکان آموزش می‌دهد و داستان یک عقاب باستانی را روایت می‌کند که در دام سارقان اسیر می‌شود و خانواده‌ای در تکاپوی نجات این عقاب برمی‌آیند. روییدن در باد نام فیلمی به کارگردانی رهبر قنبری و حسن امجد مقدم است. ساخت این فیلم آبان ماه سال ۱۳۹۰ به پایان رسیده است و در جشنواره سی ام فجر به نمایش در آمد اما هنوز اکران عمومی نشده و رهبر قنبری تیرماه امسال خبر از اکران این فیلم در پاییز داده است.این فیلم داستان پسر ۱۴ ساله‌ای را روایت می‌کند که مجبور است امتحانات سراسری‌اش را در مسیر کوچ ایل از قشلاق به ییلاق بگذراند که با سختی‌ها و مشقات فراوانی مواجه می‌شود. رویای سینما به کارگردانی و تهیه‌کنندگی علی شاه حاتمی است. این فیلم در جشنواره بیست و پنجم فیلم کودک پروانه زرین بهترین کارگردانی را دریافت کرد. این فیلم قرار بود مهرماه سال گذشته اکران شود اما این اتفاق نیفتاد و شاه حاتمی کارگردان این فیلم سینمایی در گفت‌وگویی تیرماه سال جاری انجام داده بود با گلایه از فارابی گفته بود که اینقدر پیگیر موضوع اکران این فیلم بوده که خسته شده است.این فیلم داستان کاظم است. او عاشق سینماست و این عشق برای او دردسرهایی به وجود می‌آورد.فیلم قبیله من به کارگردانی فریال بهزاد و تهیه‌کنندگی غلامرضا آزادی سال ۱۳۹۱ آماده اکران بوده اما روی پرده نرفته است.

غلامرضا آزادی درباره اکران این فیلم سینمایی گفت که در بلاتکلیفی مانده‌ام و شرایط بسیار نگران‌کننده است و نمی‌دانم چگونه می‌توان آن را به نمایش عمومی در آورد.داستان این فیلم درباره ۵۰سال زندگی یک فیلمساز است که در سه مقطع سال‌های ۱۳۳۵، ۱۳۵۰ و زمان معاصر در اصفهان اتفاق می‌افتد که با یک خاطره آغاز و به صورت فیلم در فیلم روایت می‌شود.فیلم سینمایی گورداله و عمه غولی ساخته و تولید نادره ترکمان سال گذشته در جشنواره فیلم کودک و نوجوان پروانه زرین فیلم بلند را کسب کرد اما هنوز به اکران عمومی درنیامده است. این فیلم درباره پسر بچه شیطانی است که دیگران را آزار و اذیت می‌کند اما در شرایط خاص به کمک خانواده خود می‌آید و آنها را از مشکل نجات می‌دهد.مروارید عنوان فیلمی از ساخته‌های سیروس حسن‌پور و به کارگردانی جواد نوروزبیگی است که در سال ۱۳۹۱ ساخته شده و هنوز به اکران عمومی درنیامده است.

داستان این فیلم درباره صالح (منوچهر وثوق) است که پس از مرگ پدرش تأمین معاش خاله و مادرش (کارمن) را به عهده دارد.فیلم مصائب چارلی به کارگردانی علیرضا سعادت نیا و تهیه‌کنندگی علیرضا سبط احمدی است. این فیلم هم در انتظار اکران عمومی است که به گفته کارگردان قرار است در ۶ ماه دوم سال جاری اکران شود.این فیلم درباره کاکازاد فروشنده دوره‌گرد نفت و بنزین است که در منطقه اربیل کردستان زندگی می‌کند. او که عاشق فیلم و سینماست به طور اتفاقی روزی در بازار کهنه فروشی یک آپارات سینما را دیده و خریداری می‌کند. آنچه از آمار تولیدات سینمای کودک برمی‌آید نشان از این دارد که آمار فیلم‌های تولید شده بسیار قابل دفاع‌تر از آمار آثار اکران شده است. بسیاری از فیلم‌های کودک هنوز رنگ اکران را ندیده‌اند و کارگردان و تهیه‌کننده آنها دیگر از پیگیری‌های مداوم خسته شده‌اند. خوابیدن سرمایه تهیه‌کنندگان که فیلم‌هایشان یا اکران نمی‌شوند یا خیلی دیر اکران می‌شوند باعث می‌شود که چرخه تولید این حوزه هم از کار بیفتد.به نظر می‌رسد نهادهای سینمایی باید هرچه سریعتر فکری به حال مشکل اکران سینمای کودک بکنند تا بزرگترین مشکل این حوزه حل شود.

پریسا ساسانی