صحنه روشن‌کن Stage Lighting

در یونان و روم باستان، نمایش تآترها و نمایش‌ها در جاهای بدون سقف در روشنائی روز، معمولاً در دامنه یک تپه برگزار و اجرا می‌شد. این شیوه سنتی در خلال قرون وسطی تا سده ۱۵۰۰ ادامه …

در یونان و روم باستان، نمایش تآترها و نمایش‌ها در جاهای بدون سقف در روشنائی روز، معمولاً در دامنه یک تپه برگزار و اجرا می‌شد. این شیوه سنتی در خلال قرون وسطی تا سده ۱۵۰۰ ادامه یافت. هنگامی‌که نخستین اجرای نمایش در یک محل سقف دار اجرا شد. همواره از نور مصنوعی از قبیل شمع‌ها و چراغ‌های روغنی برای روشن کردن صحنه استفاده شد و برای اولین بار صحنه تآتر در زیر سقف چراغانی شد هرچند روشنائی سوسر می‌زد و فاقد رنگ و نور قابل توجه بود. در قرن شانزدهم به‌طور سیستماتیک در ایتالیا صحنه‌های تآتر روشن شد. روشنائی در رنگ آبی و کهربائی نیز در تآتر بکار می‌رفت. به این ترتیب دویست سال تآترها در زیر سقف با روشنائی کم و رنگ‌های محدود به‌کار خود ادامه دادند.

در اوایل سده۱۸۰۰ چراغ و روشنائی گاز عرضه و یک پیشرفت مهم در امر روشنائی حاصل شد. از شعله‌های گاز بهتر و بیشتر از شمع در روشنائی بخشیدن به صحنه‌های تآتر بهره جسته شد. بدبختانه این منابع داغ و سبب آتش‌سوزی در تآتر می‌شد. در ۱۸۱۶ یک مورد روشنائی گاز در تآتر بکار برده شد و هنر پیشه‌ها به‌سرعت توانستند از نور متمرکز با گاز برای نخستین بار استفاده کنند. حتی در ۱۸۴۶ در اوپرای پارس از این گونه روشنائی سود جسته شد. همچنین برای پدید آوردن نور متمرکز از چراغ کمانی استفاده کردند و تأثیراتی شبیه رنگین کمان و فواره پدید آوردند. کاربرد این رنگ‌های روشن کنترل شده به‌طور طبیعی تغییراتی در تآترها و کنسرت‌ها و نمایش‌ها پدید آورد. در دهه ۱۸۶۰ چراغانی صحنه انجام شد.

در محل جدید صحنه تآتر روشنائی با اختراع لامپ نور سفید در اواخر سده ۱۸۰۰ به‌کار رفت. رفته رفته چراغ لامپ‌های نور سفید جای روشنائی چراغ گازی را گرفت و حتی کمان روشنائی متمرکز نیز کنار گذاشته شد. در ۱۸۸۲ در ساوی تآتر لندن از لامپ‌های برقی استفاده شد هرچند با استاندارد لازم چندان همخوانی نداشت. با رسیدن قرن بیستم استفاده فراوان از لامپ‌های برق در تآتر استفاده گشت.

در قرن بیستم طراحی صحنه و تنظیم نور آن، یک هنر شناخته شد و با استفاده از نور افکن‌های برقی با رنگ‌های بدیع گوناگون بر رونق و تأثیر بیش از پیش افزوده شد.

تنظیم نور و استفاده از نورافکن‌ها و پروژکتورها و روشنائی دادن به صحنه و متمرکز کردن نور روی هنر پیشه‌ها در اروپا و آمریکا روز بروز گسترش و پیشرفت یافت. از جمله این تکنیک‌ها کاربرد مخصوص از لنزها، رفلکتورها، پروژکتورها و مواد پلاستیکی برای فیلترهای رنگین بود. در ۱۹۴۸ سویچ‌های مکانیکی مورد استفاده قرار گرفت. امروزه طراحان و صحنه آرایان در تظنیم نور تآتر می‌کوشند و بیش از پیش به تآتر رونق و جذابیت می‌بخشند.