دیوارهای شهر به مثابه رسانه

دیوار صرفا حائل میان شهر و ساختمان و مرز بین خیابان و اداره و فروشگاه نیست. این سطحی ترین کاری است که دیوار انجام می دهد. چرا که دیوار صرفا برای فصل کردن نیامده است برای وصل کردن …

دیوار صرفا حائل میان شهر و ساختمان و مرز بین خیابان و اداره و فروشگاه نیست. این سطحی ترین کاری است که دیوار انجام می دهد. چرا که دیوار صرفا برای فصل کردن نیامده است برای وصل کردن نیز آمده است. در اینجاست که می بینیم دیوار فی نفسه موضوعیت پیدا می کند.

شبه قاره ای جدید که در عصر مدرن کشف شده است و با ظهور شهرها هرچه که خیابانها توسعه یافته اند براهمیت آن افزوده شده است. سرزمینی وسوسه انگیز که عرصه تاخت و تاز انواع شرکتهای تبلیغاتی و قدرتهای سیاسی قرار گرفته است. این همه اهمیت دیوار در زمانه ما برای چیست؟ آیا جز این است که در اختیار داشتن دیوار به معنای در اختیار داشتن مردم است. آیا درست است که بگوییم حکمرانی از طریق دیوار بخشی از نظام گسترده تر قدرت است! اکنون این پرسش مطرح می شود که آیا دیوار صرفا رسانه قدرت است؟

همان طور که می دانیم دیوار همیشه متنی چندصدایی بوده است . اگرچه حجم بیشتر فضای آن را ثروتمندان و قدرتمندان تصاحب کرده باشند، همیشه چیزهایی در حاشیه وجود دارد. وجود پیامهای مختلف و نوشتارهای گوناگون بر این امر صحه می گذارد. این چندصدایی بودن در واقع تک صدایی بودن نوشتارهای مطبوعاتی یا پیامهای تلویزیونی را به سخره می گیرد. آری دیوار حقیقتا « رسانه ای ملی» است! هم رسانه ای است برای قدرتمندان خصوصا ایام انتخابات که تصاویرشان همراه با وعده های بزرگ کلیه سطوح دیوارهای شهر را پر می کند. اموری که از پیش باید تحقق میافتند درایام انتخابات در شکل وعده هایی به ظاهر تازه سرباز می کنند. بی خبر انکه آن وعده ها هرساله تکرار می شوند بدون آنکه تحقق یابند. در عوض آنکه بگوییم انتخابات پدید آمده است تا وعده ها بجا آورده شوند باید بگوییم آن وعده ها باقی می مانند تا انتخابات وجود داشته باشد.

دیوار همچنین رسانه ای است برای ثروتمندان تا کالاهایی خود را با انواع لطایف الحیل ترویج کنند. انواع تبلیغات مرتبط و نامرتبط یکی در کنار دیگری چیده شده اند و شهر را اینجا و آنجا به بیلبورد تبلیغاتی بزرگی بدل کرده اند. همین طور رسانه ای است برای جوانان جویای کار، برگزاری کلاسهای کنکور(این نماد بلاهت علم در ایران) و هم برای نوشتارهای عاشقانه جوانانی که دفتری برای نوشتن ندارند یا جونانی که مایل اند به نشانه اعتراض خاطراتی خصوصی برای همه بنویسند. برای مجید، علی ، شقایق و مریم. اعتراض برای اینکه عشق ورزیدن این انسانی ترین وجه باقی مانده در تمدن مدرن حرام دانسته شده است و خشونت این حیوانی ترین خصلت بشری حلال.

دیوار عرصه کارناول نیز هست. رکیک ترین فحشهای جنسی، رادیکال ترین سخنان سیاسی و هرچیزی دیگر در آن یافت می شود. دیوار برای نوشته شدن محدودیتی قائل نیست. کارشناسانی نوشته های آن را پیش از انتشار از فیلترممیزی عبور نمی دهند. اینگونه است که می گویم دیوار همزمان هم رسانه فرادستان و هم رسانه فرودستان است.

دیوار بلندگوست، سخنگوست! دیوار افشاگر و برملا کننده است. دیوار رسانه است.

دیوارهای شهر امروزه دیگر سر رقیب را که از کوچه معشوقه می گذرند نمی شکنند بلکه همزمان به عشق و نفرت؛ خشم و محبت، وعده و وسوسه و... دعوت می کنند.

عباس کاظمی

http://kazemia.persianblog.ir