چرا شب ها نمی ذاری بخوابم

خروپف, خواب ناآرام, سردردهای صبحگاهی و خواب آلودگی بیش از حد در طول روز از نشانه های اختلال تنفسی هنگام خواب در كودكان است

● پیامدهای بی خوابی كودكان برای خودشان و بزرگترهایشان

اینجا اتاق خواب كودك شماست، اتاقی پر از عروسك و ماشین‌های قد و نیم‌قد با یك تختخواب كه عزیزترین موجود زندگی‌تان در آن به خوابی آرام فرو رفته است ولی صداهایی از این اتاق به گوش می‌رسد. حس نگرانی و كنجكاوی شما برانگیخته می‌شود. شروع می‌كنید به جست و جو در گوشه و كنار اتاق تا منشا صدا را پیدا كنید. پس از مدتی وارسی متوجه می‌شوید كودك دلبند شماست كه سمفونی شبانه‌اش را می‌نوازد.

به گفته محققان آمریكایی، فشار خون بالا با مشكلات تنفسی كودكان هنگام خواب در ارتباط است. به گزارش پایگاه اینترنتی "هلث دی نیوز" این مطالعه روی ۲۰ كودك ۴ تا ۱۸ ساله انجام شده كه نشان می‌دهد ۶۰ درصد این كودكان به اختلال تنفسی هنگام خواب مبتلا بودند. این اختلال تنفسی شامل آپنه انسدادی و كاهش هوا در ریه است كه در این وضعیت، تنفس قادر به تامین هوای مورد نیاز بدن نیست.

دكتر آلیسا ای آكوستا، نویسنده این مطالعه و عضو انجمن بیماری‌های كلیه و فشار خون اطفال در دانشكده پزشكی تگزاس می‌گوید: <اختلا‌ل تنفسی هنگام خواب حائز اهمیت است، زیرا می‌تواند به خواب‌آلودگی كودك در طول روز، محدودیت دامنه توجه، عملكرد ضعیف در مدرسه، بیش‌فعالی، رشد كم و بالا رفتن فشار خون در ریه‌ها منجر شود.>

او می‌گوید وجود ارتباط میان آپنه انسدادی خواب -‌كه شایع‌ترین نوع اختلال تنفسی هنگام خواب است‌- با فشار خون بالا در بزرگسالی ثابت شده است اما در مطالعه جدید، این ارتباط درباره كودكان مورد مطالعه قرار گرفت. چاقی و بزرگ شدن لوزه‌ها از عوامل شناخته شده خطرساز برای اختلال تنفسی هنگام خواب در میان كودكان است. این مطالعه نشان داد فشار خون بالا نیز یك عامل خطرساز برای ابتلای كودكان به این بیماری است.

خروپف، خواب ناآرام، سردردهای صبحگاهی و خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز از نشانه‌های اختلال تنفسی هنگام خواب در كودكان است.

● سمفونی شبانه

برخی كودكان با خرخرهای شبانه خود حسابی پدر و مادرشان را نگران می‌كنند. اگر به دنبال علت خرخر فرزندتان در خواب هستید، باید به علت‌های اصلی توجه كنید.

دسته اول این دلایل به وجود اختلالی ساختاری در مسیر تنفسی كودك مربوط است مثل دهان كوچك یا مجرای تنفسی كوچك. بسیاری از كودكان به دلیل مشكلات عضلانی یا عصبی در طول شب خرخر می‌كنند.

اگر كودك شما مبتلا به نشانگان داون است و شكاف كام دارد كه در دوران كودكی جراحی و مسدود شده، توان عضلات ناحیه مجاری تنفسی به‌خصوص ناحیه گلو و حلق، برای به اندازه باز نگه داشتن مجاری تنفسی فوقانی كافی نیست.

همچنین ممكن است اعصابی كه عضلات مزبور را عصب‌دهی می‌كنند، كار خود را به درستی انجام ندهند یا دچار نقص و آسیب شده باشند.

چاقی، التهاب و تورم لوزه‌های انتهای زبان و لوزه سوم و حساسیت شایع‌ترین علت‌های بروز موزیك متن شبانه در اتاق خواب كودك هستند. این عوامل قطر مجاری تنفسی را كم می‌كنند و در نفس كشیدن كودك مشكل ایجاد می‌كنند.

اگر كودك شما همراه خرخر كردن در خواب خس‌خس می‌كند یا خرخر كردن موجب بی‌قراری او می‌شود و یا دچار سردردهای مكرر در حین بیدار شدن از خواب می‌شود، باید با پزشك مشورت كنید.

● شب‌ادراری

شب‌ادراری مشكلی دیگر است كه برخی كودكان و پدران و مادرانشان با آن دست به گریبانند. روزنامه الاهرام مصر می‌نویسد، ۱۰ درصد كل كودكان تا ۱۵ سالگی به مشكل شب‌ادراری دچار هستند.

محققان علت آن را مشكلات روحی و نداشتن احساس امنیت به علت مرگ پدر یا مادر و یا جدا شدن والدین و تولد فرزندی دیگر می‌دانند. گاهی ممكن است كودك از بدو تولد قادر به كنترل ادرار نباشد و در سنی كه سایر كودكان یاد می‌گیرند بر ادرار خود كنترل داشته باشند، كودك قادر به یاد گرفتن این توانایی نباشد ولی گاهی التهاب مجاری ادراری و ناتوانی مثانه در حفظ آن باعث شب‌ادراری می‌شود.

متخصصان سفارش می‌كنند مادرانی كه كودكانشان با این مشكل مواجه هستند، باید از دادن مایعات زیاد قبل از خواب به كودك پرهیز كنند و پیش از رفتن كودك به رختخواب او را به دستشویی ببرند. یك ساعت‌ونیم بعد از خوابیدن، كودك را بیدار كنند و دوباره او را به دستشویی ببرند. تشویق كردن كودكان شب‌ادرار به ویژه هنگامی كه ادرار نكرده‌اند در مداوای آنها موِثر است.

● خواب را جدی بگیرید

خواب در زندگی كودكان اهمیت به‌سزایی دارد و یك وضعیت آرامش نسبی برای كودك است كه به صورت منظم و تكراری در طول شبانه‌روز صورت می‌گیرد.

در طول خواب، عكس‌العمل كودك شما به محرك‌های بیرونی و محیطی كاهش می‌یابد. با خوابیدن، انرژی كودك شما كه در حین بازی و فعالیت‌های روزمره از دست رفته، جبران می‌شود. همچنین موجب تعامل و تنظیم درجه حرارت بدن و حفظ نیروی كودك شما خواهد شد.

در گذشته تصور می‌شد كه خواب فقط از دست رفتن سطح بیداری انسان به دلیل كاهش تحریكات مغزی است اما اخیرا به مراكزی در مغز پی برده‌اند كه در ایجاد خواب نقش دارند؛ مثلا مراكزی به نام ساعت بیولوژیك (زیستی) در مغز، تنظیم سیكل ۲۴ ساعته خواب و بیداری را بر عهده دارند.

مراكز بیداری و هوشیاری و مراكز خواب در مغز كودك شما، تعادل و تنظیم چرخه بیداری و خواب را برعهده دارند. برای شروع خواب فعالیت سیستم بیداری تدریجا كم می‌شود و در عوض، مراكز ایجاد خواب فعالیت بیشتری از خود نشان می دهند و سبب به خواب رفتن كودك می‌شوند.

فراهم كردن شرایط خواب مناسب در طول شبانه‌روز برای كودكان ضروری است. تماشای تلویزیون تا پاسی از شب یا مشاهده صحنه‌های خشن در فیلم‌های تلویزیونی می‌تواند موجب اختلال خواب كودكان، بی‌خوابی یا وحشت آنها از تنها خوابیدن در اتاق شود.

به‌علاوه، بازی‌های خشن كامپیوتری و ساعات طولانی چشم دوختن به صفحه نمایش رایانه، می‌تواند آرامش كودكان را در حین خواب مختل كند.‌

دكتر گلرخ ثریا