عرصه گسترده صنعت بانکداری خرد در دهه پیش رو

در سال ۲۰۱۵ در ظاهر صنعت بانکداری خرد چندان تفاوتی با امروز نخواهد داشت «در آن زمان نیز ادغام ها و تصاحب ها باعث کاهش تعداد بانک ها می شود, از تکنولوژی جدید بیش تر استفاده خواهد شد و بانک ها در توسعه اقتصادها نقش بزرگ تری خواهند داشت اما از دید متخصصان طی هشت سال آینده رویکرد بانک ها به کارآیی, رقابت و نوع نقشی که در اقتصاد دارند متحول خواهد شد

طی هشت سال آینده یعنی تا سال ۲۰۱۵ بسیاری از تحولات بین‌المللی به وقوع پیوسته و پایان خواهد یافت اما تردیدی وجود ندارد که تقاضا برای خدمات بانکداری خرد همچنان افزایش می‌یابد و در این میان تنها بانک‌هایی پیروز خواهند بود که به این تقاضای روزافزون به بهترین وجه پاسخ دهند. کارشناسان صنعت بانکداری البته معتقدند که شیوه‌های سنتی بانکداری خرد تا سال ۲۰۱۵ همچنان ادامه خواهد یافت اما تحولات بزرگ و انقلاب‌گونه مالی که مدتی است آغاز شده به همراه پیشرفت‌های تکنولوژیک، جریان سریع و کارآمد اطلاعات و رشد سطح آگاهی مصرف‌کنندگان باعث خواهند شد تا در فضای جدید شکل گرفته در سال‌های اخیر و طی دهه آتی، بانک‌هایی موفق باشند که توان انجام عملیات دارند و خود را با محیط نو سازگار می‌کنند.

در سال ۲۰۱۵ در ظاهر صنعت بانکداری خرد چندان تفاوتی با امروز نخواهد داشت: «در آن زمان نیز ادغام‌ها و تصاحب‌ها باعث کاهش تعداد بانک‌ها می‌شود، از تکنولوژی جدید بیش‌تر استفاده خواهد شد و بانک‌ها در توسعه اقتصادها نقش بزرگ‌تری خواهند داشت. اما از دید متخصصان طی هشت سال آینده رویکرد بانک‌ها به کارآیی، رقابت و نوع نقشی که در اقتصاد دارند متحول خواهد شد. به‌طور خلاصه بانک‌های پیروز و برنده در سال ۲۰۱۵ آن‌هایی خواهند بود که نه تنها کارآیی بالاتری دارند و رقابت‌پذیر هستند بلکه غیر از ایجاد ارزش از طریق رشد کارآیی، به روش‌های جدید سود کسب می‌کنند و نقش خود را در پیشرفت اقتصادهای ملی عمق می‌بخشند. سال گذشته سوددهی کلی هزار بانک برتر جهان ۷/۲۲ درصد بود و آمارها نشان می‌دهد بخش بزرگی از این سود حاصل عملیات خرد بانکی بود اما دو روند در بانکداری جهان مشاهده می‌شود که کمک می‌کند چشم‌انداز صنعت بانکداری جهان را بهتر درک کنیم؛روند اول کاهش سرعت رشد سوددهی بانک‌ها و روند دوم سهم روبه‌رشد ۲۵ بانک بزرگ جهان در این سود است.

سال پیش این ۲۵ بانک ۵/۴۰ درصد کل سود ۱۰۰۰ بانک موفق جهان را به خود اختصاص دادند. به این ترتیب طی سال‌های آینده در حالی‌که بانک‌های بزرگ به افزایش سهم خود در بازار ادامه می‌دهند بانک‌های متوسط که توانایی بزرگ شدن را ندارند عمدتا از طریق ادغام و تصاحب از بازار خارج می‌شوند. اما تحقیقات نشان می‌دهد با آن‌که این روندها مشاهده خواهند شد برای بانک‌های تخصصی، خدمات و عملیات نو فرصت کسب سود وجود خواهد داشت.

بانک‌های کوچک و متوسط طی سال‌های آینده تنها در صورتی می‌توانند به شکل موفق به حیات خود ادامه دهند که بازار و مشتری‌های خود را خوب بشناسند. این شناخت مزیتی بسیار بزرگ برای آن‌ها محسوب می‌شود اما تمام بانک‌ها چه کوچک و متوسط و چه بزرگ باید با چالش‌هایی که حاصل تکنولوژی پیشرفته است مقابله کنند.طی سال‌های آینده نیز مثل قبل مسایلی نظیر سرقت هویت صاحبان حساب و دیگر انواع تقلب‌ها مشاهده خواهد شد و در این موارد نیز بانک‌های بزرگ که توانایی مالی بیش‌تری برای مبارزه با این فعالیت‌ها دارند، موفق‌تر خواهند بود.

در طول تاریخ معاصر بانکداری و نیز در آینده قابل پیش‌بینی بزرگ‌ترین مزیت یک بانک درک بهتر نیازهای مشتری‌هاست. قبلا مشتری‌ها برای مدتی طولانی به یک بانک پایبند باقی می‌ماندند اما امروزه به سبب افزایش آگاهی، مشتری‌ها بانکی را انتخاب می‌کنند که خدماتی متناسب با نیاز آن‌ها ارایه می‌کند بنابراین مبنای وفاداری مشتری تغییر کرده است. آن‌ها به دنبال تجربه بهتر و خدمات مناسب‌تر هستند اما واقعیت این است که بانک‌ها برخلاف سوپرمارکت‌ها و خطوط هواپیمایی در تغییر رویه خود برای حفظ مشتری بسیار کند بوده‌اند و خلاقیت و تغییر روش در آن‌ها به ندرت مشاهده می‌شود. به این ترتیب در آینده هر بانکی که متناسب با نیاز مشتری خدمات ارایه دهد گزینه مورد انتخاب مشتری‌ها خواهد بود. مدیران بانک‌ها باید بدانند توقعات مشتری‌ها هر روز بیش‌تر می‌شود، تنها بانک‌هایی موفق هستند که خدماتی کاملا اختصاصی مخصوص هر مشتری ارایه دهند. با آن‌که بانک‌ها بسیار بیش از دیگر نهادهای خرده‌فروش از مشتری‌ها اطلاعات جمع‌آوری می‌کنند، اما از این اطلاعات جهت ارایه خدمات هدفمند بهره نمی‌برند. برای مثال در آمریکا بین‌ سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ تعداد کارگران ۲۵ تا ۳۴ ساله هشت درصد رشد می‌کند در حالی که گروه ۳۵ تا ۴۴ ساله ۱۰ درصد کاهش می‌یابد و تعداد کارگران ۵۵ تا ۶۴ ساله ۵۲ درصد افزایش می‌یابد.

بانک‌ها برای ارایه خدمات متناسب با خواست و نیاز مشتری باید تغییرات جمعیت‌شناختی را در نظر بگیرند.اما مهم‌ترین تحول طی سال‌های آینده استفاده روزافزون از تکنولوژی پیشرفته است که هم روش‌ها و هم بازارها را دگرگون می‌کند. استفاده از اینترنت و تغییر روش‌های پرداخت از پیش آغاز شده در آینده نیز هر روز پراستفاده‌تر خواهد شد. در حقیقت پرداخت‌ها در حال ورود به دورانی جدید هستند. تلفن‌های همراه در حال تغییر شکل پرداخت‌ها و مبادلات مالی خود هستند. انجام خدمات بانکی از طریق تلفن همراه نه تنها روش جدیدی به روش‌های پیشین انجام عملیات بانکی اضافه می‌کند، بلکه در اقتصاد‌های نوظهور به میلیون‌ها نفر اجازه می‌دهد وارد دنیای مالی جدیدی شوند که قبلا در دسترس‌شان نبود. تحلیل‌گران و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که تا سال ۲۰۱۵ غیر از کارت‌های اعتباری و دیگر روش‌های موجود پرداخت، ده‌ها روش و ابزار جدید برای انجام مبادلات خرد مالی و بانکی پدید خواهد آمد. اما این پرسش مهم مطرح است که آیا روش‌های جدید مبادلات مالی نظیر پرداخت و دریافت دیجیتال و ... نیاز به روش‌های پیشین را از میان خواهد برد؟ کارشناسان معتقدند طی سال‌های آینده شعب بانک‌ها همچنان بخش مهمی از فعالیت‌های بانکی خواهند بود، اما نقش آن‌ها بیش‌تر هدایت و فروش خدمات خواهد بود تا ابزاری برای مبادلات مالی. چند سال پیش تصور می‌شد در آینده به شعبه‌های بانک‌ها نیاز نخواهد بود اما این دیدگاه عوض شده است و اکنون این اعتقاد وجود دارد که بانک‌ها برای ارایه خدمات ویژه شخصی و انعقاد قراردادهای تخصصی همواره به وجود شعبه نیاز خواهند داشت. به این ترتیب در سال ۲۰۱۵ مشتری‌ها متقاضی طیفی گسترده‌تر از خدمات مالی از طریق طیفی گسترده‌تر از ابزارها و روش‌ها خواهند بود. تکنولوژی پیشرفته از جمله اینترنت و تلفن همراه امکان ارایه خدمات مالی با هزینه کم‌تر و سرعت بالاتر را مهیا خواهد کرد. از سوی دیگر طی سال‌های آینده بانک‌ها همچنان در هم ادغام می‌شوند یا یکدیگر را تملک درمی‌آورند. در سال ۲۰۱۵ موفقیت بانک‌ها حاصل داشتن مزیت از لحاظ کارآیی و خلاقیت و نیز تمرکز بر نیازها و خواست مشتری‌هاست.

محمدعلی آذری‌نیا

منبع: WWW.TheBanker.com