علائم خطر در پستان

روزی نیست که در مورد یکی از نزدیکان و آشنایان خبر ابتلا به سرطان پستان یا پیدا شدن توده‌ای در پستان را نشنویم. البته مهم‌ترین علت این اخبار پیشرفت روش‌های تشخیصی، در دسترس‌ …

روزی نیست که در مورد یکی از نزدیکان و آشنایان خبر ابتلا به سرطان پستان یا پیدا شدن توده‌ای در پستان را نشنویم. البته مهم‌ترین علت این اخبار پیشرفت روش‌های تشخیصی، در دسترس‌ بودن این روش‌ها و همین‌طور بالا رفتن سطح اطلاعات عمومی است.

در کنار این موارد باید دانست به هر حال سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در زنان پس از سرطان ریه است و در ۵۰ سال اخیر شیوع آن بشدت افزایش یافته است، به طوری که از هر هفت زن یکی در طول زندگی‌اش دچار سرطان سینه می‌شود.

اما علت این افزایش چیست؟ مسلما مهم‌ترین عامل این مساله کشف روش‌های معاینه پستان و کشف روش بررسی رادیولوژی پستان با ماموگرافی است، اما علل دیگری هم در بروز این بیماری نقش دارند.

از مهم‌ترین عوامل موثر در پیدا شدن بیماری ارث است. وجود بیماری در مادر، خواهر و مادربزرگ (بستگان درجه یک)، خاله و عمه (بستگان درجه ۲) و حتی در بستگان دورتری مثل دختر خاله و دختر عمه علامت خطر مهمی است که باید به آن توجه کرد. به طوری که توصیه می‌شود کسانی که یکی از بستگانشان بخصوص بستگان درجه یک دچار این بیماری شده باشند باید ده سال زودتر از سن فرد مبتلا، اقدام به معاینات و بررسی‌های دوره‌ای کنند، مثلا اگر فرد بیمار در چهل سالگی دچار سرطان پستان شده، وابستگان مونث وی از سی سالگی اقدام به بررسی کنند.

از دیگر عواملی که در بروز بیماری نقش دارد، رژیم غذایی و بخصوص افزایش چربی‌های بدن و چاقی است. مصرف هورمون‌ها هم در افزایش احتمال سرطان پستان نقش کوچکی دارد. بویژه در زنانی که سال‌های طولانی و به صورت مداوم از قرص‌های جلوگیری استفاده می‌کرده‌اند این خطر بیشتر است، اما با قطع قرص، پس از چند سال این اثر مخرب کاهش می‌یابد. نکته جالب این که بارداری از عوامل کاهنده احتمال سرطان پستان است.

اما علائم خطر چیست؟ مهم‌ترین علامت، احساس وجود توده‌ای در پستان است بخصوص توده‌ای که قوام سفت و سنگی داشته باشد و با لمس براحتی حرکت نکند و همچنین شایع‌ترین محل این توده در ناحیه فوقانی خارجی پستان است. سرطان‌های پستان بندرت دردناک است و درد از علائم این سرطان نیست.

از علائم مهم دیگر تغییرات پوست سینه به صورت چین‌خوردگی و شبکه شبکه شدن پوست سینه مثل پوست پرتقال است. از علائم مهم دیگر فرورفتن نوک پستان به سمت داخل است. هرچند در بیشتر موارد ترشحات نوک پستان علامت بیماری خوش‌خیم پستان است، ولی ترشحات نوک پستان هم می‌توانند از علائم خطر باشد، بخصوص اگر ترشحات خونی باشد. هرچه سن بالاتر باشد احتمال این‌که توده پستانی بدخیم باشد بیشتر است.

خوشبختانه ماموگرافی روش تشخیصی بی‌ضرری است که به کشف بیماری کمک می‌کند و برخلاف تصور عمومی میزان اشعه‌ای که از این روش به بدن می‌رسد، زیاد نیست و در هر سنی قابل استفاده است. مهم‌تر از ماموگرافی معاینه ماهانه پستان توسط خود فرد و معاینه سالانه توسط پزشک ماهر در معاینه است که بسیار کمک‌کننده محسوب می‌شود.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان