تمركز, عدم تمركز

كمتر پیش می آید كه در جمع دانش آموزان دبیرستان و داوطلبان كنكور باشیم و مشكل عدم تمركز مطرح نشود دانش آموزانی كه دقت و تمركز خوبی دارند با یك دوره مطالعه عمیق و مرور درسها به نتیجه دلخواه می رسند

تعداد قابل توجهی از كودكان مبتلا به اختلالات پرتحركی، كم توجهی و جنبش های ناگهانی علیرغم داشتن بهره هوشی طبیعی و حتی بالاتر از حد نرمال مشكلاتی در كلاس و محیط خانواده بوجود می آورند كه اگر به موقع شناسایی و درمان انجام نشود عوارض جبران نشدنی در محیط خانواده و مدرسه و نهایتا اجتماع فراهم می سازد.

كمتر پیش می آید كه در جمع دانش آموزان دبیرستان و داوطلبان كنكور باشیم و مشكل عدم تمركز مطرح نشود. دانش آموزانی كه دقت و تمركز خوبی دارند با یك دوره مطالعه عمیق و مرور درسها به نتیجه دلخواه می رسند. دانش آموزانی كه از عدم تمركز صحبت می كنند با وجودی كه ساعتها كتاب جلوی آنها باز است یادگیری ضعیفی دارند در بررسی هوشی چنین دانش آموزانی، اكثرا نتیجه طبیعی و خوب است ولی در حین انجام تست مساله عدم تمركز دانش آموز جلوه می كند.

چنانچه عدم تمركز در سالهای دبیرستان یا در زمان آمادگی كنكور شروع شود ممكن است جنبه اضطرابی داشته باشد، ولی براساس تجربه خودم (در بخش مشاوره و روانشناسی) بیشتر اوقات بی دقتی و عدم تمركز مربوط به برخی مسائل است كه در اینجا به آن نمی پردازیم و متاسفانه این نوع بی دقتی و عدم تمركز چنانچه به موقع شناخته و درمان نشود آثار سویی در موفقیت تحصیلی و اجتماعی آنان خواهد شد. حال آنكه در صورت شناخت مشكل، موضوع عدم تمركز یا اختلال در یادگیری را تا حد زیادی می توان برطرف كرد.

گاهی عدم تمركز بدون پرتحركی است. در مصاحبه و مشاوره با اولیاء آنها به دو نتیجه زیر می رسیم.

- عدم تمركز همراه با پر تحركی

- عدم تمركز بدون پر تحركی

اكثر افرادی كه از عدم تمركز ناراحت اند از سال اول دبستان متوجه این عارضه می شوند. ولی راه پیگیری از آن را نمی دانند.

● قابل توجه داوطلبان و اولیاء:

چنانچه ۶ علامت یا بیشتر از علائم فقدان توجه زیل كه حداقل ۶ ماه بطول انجامیده و به شدتی است كه موجب ناسازگاری شده به متخصصین مراجعه كنید.

۱) اغلب نمی تواند توجه دقیقی به جزئیات داشته باشد در كار مدرسه و دیگر فعالیتها مرتكب اشتباهات ناشی از بی دقتی می شود.

۲) اغلب هنگام كار یا بازی دوره كودكی در تمركز و توجه مشكل دارد.

۳) اغلب به نظر می رسد هنگامی كه با وی مستقیما صحبت می شود در حال گوش كردن نباشد.

۴) اغلب از انجام دستورالعمل ها ناتوان است و در تكمیل تكالیف مدرسه، كارهای روزمره وظایفش در مدرسه و محل كار می ماند (نه به علت رفتار مقابله ای با عدم درك دستورالعمل‌ها).

۵) اغلب در نظم دادن به كارها و فعالیت هایش ناتوان است.

۶) اغلب از شركت در كارهایی كه نیاز به كوشش مداوم ذهنی دارند اجتناب كرده یا ابراز بی میلی می كند.

۷) اغلب وسایل لازم برای انجام كارها یا فعالیتها را گم میكند.

۸) اغلب با محرك های خارجی به راحتی حواسش پرت می شود.

۹) اغلب در فعالیتهای روزانه فراموشكار است.

وجود ۶ علامت یا بیشتر از علائم (پرتحركی ـ انگیزش آنی) حداقل ۶ ماه به طول انجامیده و به شدتی كه موجب ناسازگاری و مشكلات درسی است.

● پر تحركی

۱) اغلب دست ها و پاهایش بی قرار است و روی صندلی خود می لولد .

۲) اغلب در كلاس درس یا دیگر موقعیت هایی كه از او انتظار می رود روی صندلی اش آرام بنشیند صندلی را ترك می كند .

۳) اغلب در موقعیت های نا مناسب شروع به دویدن و شیطنت می كند (كودكان) (در نوجوانان و بزرگسالان این حالت مربوط بهاحساس ذهنی بی قراری است) .

۴) اغلب از شركت در بازی ها و فعالیت های تفریحی همراه با آرامش ناتوان است.

۵) اغلب در حالت بی قرار است و بگونه ای عمل می كند كه انگار به وسیله موتور رانده می شود.

۶) اغلب زیاد صحبت می كند.

● انگیزش آنی

۱) اغلب قبل از اتمام سوال ، پاسخ هایی را می پراند .

۲) اغلب در رعایت كردن نوبت مشكل دارد .

۳) اغلب كار دیگران را قطع كرده یا در آن مداخله می كند .

برگزیده از كتاب انگیزش آنی DSM-IV كایلدن

فرناز لیوارجانی - روانشناس و مشاور تحصیلی