قیام ۲۹ بهمن تبریز از منظر شاهدان

سید محمد الهی, برادر زاده شهید قاضی طباطبایی از فعالان سیاسی و مبارزان رژیم شاهنشاهی و از حاضران قیام ۲۹ بهمن ماه سال ۵۶ تبریزدر رابطه با این قیام گفت قیام ۲۹ بهمن تبریز به دنبال حادثه قم صورت گرفت طی اعلامیه ای که از طرف علمای مبارز از جمله شهید قاضی به دست مردم رسیده بود, روز شنبه ۲۹ بهمن تعطیل عمومی اعلام و مقرر شد جهت گرامیداشت چهلم شهدای قم مراسم ختمی در مسجد قزلی تبریز برگزار شود

سید محمد الهی، برادر زاده شهید قاضی طباطبایی از فعالان سیاسی و مبارزان رژیم شاهنشاهی و از حاضران قیام ۲۹ بهمن ماه سال ۵۶ تبریزدر رابطه با این قیام گفت: قیام ۲۹ بهمن تبریز به دنبال حادثه قم صورت گرفت؛ طی اعلامیه‌ای که از طرف علمای مبارز از جمله شهید قاضی به دست مردم رسیده بود، روز شنبه ۲۹ بهمن تعطیل عمومی اعلام و مقرر شد جهت گرامیداشت چهلم شهدای قم مراسم ختمی در مسجد قزلی تبریز برگزار شود.

رژیم شاهنشاهی که اصرار داشت تعطیلی علمای اعلام را بر هم زند با استقرار نیروهای شهربانی، در مسجد قزلی تبریز را بستند و باعث اجتماع مردم در جلوی مسجد و بازار شدند.

اولین درگیری ساعت ۱۰ صبح در مقابل مسجد قزلی صورت گرفت که افسری از شهربانی یک نفر از اجتماع کنندگان را با گلوله‌ای به شهادت رساند و این عامل باعث شد تا مردم خشم و انزجار خود را با به آتش کشیدن مراکزی از جمله قمارخانه‌ها، مشروبخانه‌ ها و بانک صادرات که برای صهیونیست‌ها سرمایه گذاری می کرد و همچنین سردادن شعارهایی از قبیل «بیز بوشاهی ایستمیروخ و السلام» یعنی «ما این شاه را نمی خواهیم و السلام» اعلام کردند.

به این ترتیب شهر از کنترل خارج و تا ساعت ۱۳:۳۰ شهر تبریز در آتش بود؛ در این قیام دانشجویان از دانشگاه‌ها، روحانیون از مسجد طالبیه، بازاریان و تمامی مردم حضور داشتند.

قیام ۲۹ بهمن ماه مردم تبریز باعث شد که در چهلم قیام تبریز شهرهای یزد، کرمان، اصفهان و سایر شهرها به قیام عمومیت داده و ادامه چهلم‌ها منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد.

سید محمد الهی مدت ۱۶ ماه در زندان‌های ساواک در تبریز، اوین و همچنین یک سال در موزه عبرت فعلی دستگیر و تحت شکنجه قرار گرفته است.

و اما غلامحسین غایب از دانشجویان فعال و حاضر در قیام ۲۹ بهمن ماه تبریز در مقاله‌ای در خصوص این قیام این چنین بیان می نماید: قیام دانشجویان از شب قبل از ۲۹ بهمن ماه شروع شد؛ دانشجویان سفارت خانه آمریکا در تبریز را به وسیله کوکتل مولوتف‌های آتش زا به آتش کشیدند به طوری که دود و آتش آن ساعت‌ها از سفارت خانه خاموش نمی شد، چند نفر روحانی برجسته مبارز از قم به تبریز اعزام شده و پیام قیام را به گوش دانشجویان رسانده بودند.

دانشجویان شهر تبریز جهت تهاجم از چندین نقطه سازماندهی کرده بودند و این در حالی است که توهین به مسجد از سوی سروان امنیتی شهر، سروان حق شناس، جرقه مسجد قزلی تبریز را شدت بخشید و موجب شد شهر در خون و آتش بسوزد.

برخی از جمله سپهبد آزموده، استاندار آذربایجان شرقی در تلوزیون با حالت گریه اعلام کرد: ای تبریزی کجایی که اینها ایرانی نیستند و از آن طرف مرزها آمده‌اند.

فردای آنروز شاعری در جواب وی سرود:«اورجعلی و بورجعلی هاردان اولوب خارجهلی بهمنین ایرمی دو قوزی» یعنی اورجعلی و بورجعلی در ۲۹ بهمن از کی خارجه‌ای شده‌اند؟

برخی دیگر نیز درصدد بودند قیام مردم تبریز را صرفاً یک امر سیاسی اتفاقی و بدون رهبری بیان کنند که باید گفت طبق اسناد، اساساً از مدت‌ها پیش جریان سیاسی توسط طرفداران حضرت امام خمینی(ره) در دانشگاه تبریز به راه افتاده بود و دانشجویانی که ارتباط مستقیم با نجف داشتند، از طرف معمار بزرگ انقلاب و با الهام از رهبری قاطع ایشان این قیام را سازماندهی کرده بودند.

شعار اصلی قیام همان شعاری بود که تا آخرین روز پیروزی انقلاب اسلامی بیان می شد یعنی شعار «مرگ بر شاه» که برای انقلاب هم تاکتیک و هم استراتژیک بود، این شعار اولین شعاری بود که یک سال قبل از وقوع انقلاب در قیام ۲۹ بهمن ماه تبریز طرح و اجرا قیام کنندگان با اشاره به اینکه ای مردم تبریز بدانند که شاه شما خائن است هدفدار بودن قیام را مطرح می کردند مرحله اول در این طرح هدفدار مردم اموزش دیده بودند که هدف اصلی حمله همان، شخص شاه است و دومین هدف قیام، تهاجم مردمی بوده، چرا که طراح قضیه جنبش در یافته بود که تمام گرفتاری‌های این ملت از شخص خود شاه است یعنی همان شعاری که حضرت امام خمینی (ره) در انعکاس پیام تلگراف تسلیت یاسر عرفات و دیگر رهبران سیاسی و مذهبی جهان فرموده بودند.

جنبش علاوه بر تهاجم و حمله به شاه، جهت گیری سیاسی و فرهنگی خویش را داشت، حمله به بنگاه‌های امپریالیستی (بانک‌ها)، میخانه‌ها، قمارخانه‌ها، مجتمع‌‍‌های فساد و حتی بعضی بنگاه‌های اقتصادی که از شبکه ‌های اقتصادی صهیونیسم جهانی بودند و در تبریز توسط بهائی‌ها اداره می شدند، از جمله اقدامات مردم تبریز بود؛ یعنی تاکتیک‌ها بااستراتژی عجین شده بود، آموزش و تحقق شعار مرگ بر شاه و تهاجم و هدفدار بودن جنبش با ابزارهای سیاسی جهان که بتواند تحت عنوان یک انقلاب و برنامه‌های انقلاب اسلامی ارائه شود، در مرحله نهایی به شورش مبدل شود.

در پایان یادآور می شویم قیام ۲۹ بهمن ماه نشانگر نقش اساسی و سرنوشت ساز مردم تبریز در پیروزی انقلاب اسلامی است که در سایه رهبری مدبرانه امام خمینی(ره) سرانجام با اتحاد ملت در ۲۲ بهمن ماه ۱۳۵۷ منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد.