رنسانس هسته ای آمریکا ـ زمینه ها و ظرفیت ها

صنعت انرژی هسته ای آمریکا امروزه بر دو راهی تعلیق و تقویت و چالش گروه های حامی و بازدارنده داخلی قرار گرفته است درواقع پس از حادثه تاسیسات » تری مایل » در پنسیلوانیا در سال ۱۳۵۸ روند احداث تاسیسات جدید هسته ای آمریکا به حالت کما فرورفته است واقعه چرنوبیل اوکراین به سال ۱۳۶۵ این رکود ۳۰ ساله هسته ای را تقویت کرد

صنعت انرژی هسته ای آمریکا امروزه بر دو راهی تعلیق و تقویت و چالش گروه های حامی و بازدارنده داخلی قرار گرفته است . درواقع پس از حادثه تاسیسات » تری مایل » در پنسیلوانیا در سال ۱۳۵۸ روند احداث تاسیسات جدید هسته ای آمریکا به حالت کما فرورفته است. واقعه چرنوبیل اوکراین به سال ۱۳۶۵ این رکود ۳۰ ساله هسته ای را تقویت کرد. اما اکنون به نظر می رسد که فصل جدیدی در صنعت انرژی هسته ای آمریکا با حمایت گروه های ذینفع و صاحب قدرت در حال خیزش و جلب افکار عمومی در جهت احیا دوباره و آغاز اقدامات زیربنایی در این حوزه می باشد. در دوران به اصطلاح « رنسانس هسته ای » آمریکا آنچه مستمسک گروه های حامی و طرفدار تقویت و احداث تاسیسات هسته ای در ایالات متحده قرار گرفته است عمدتا " بر محور موضوعات زیست محیطی و اقتصادی استوار است . این طیف با خطاب قرار دادن مقوله تغییرات آب و هوایی و زیست محیطی ناشی از رویکرد مصرف انرژی های فسیلی و همچنین ضرورت تامین امنیت انرژی آمریکا از طریق کاهش وابستگی به واردات انرژی فسیلی درصددند تا افکار عمومی سرخورده و پر واهمه از تجارب انفجار راکتورهای هسته ای و تبعات آن را به سمت استقبال از احیا صنعت انرژی هسته ای اقناع سازد. این در حالی است که مخالفین نیز با طرح چالش های زیست محیطی ایمنی سیاسی و اقتصادی از ابزارهایی هم جنس در جهتی مخالف بهره می گیرند. این پژوهش بر آن است تا ضمن بررسی وضعیت کنونی صنعت انرژی هسته ای آمریکا و چالش های انرژی به شناسایی سیاست های نوین ایالات متحده در حوزه انرژی هسته ای نگرش گروه های حامی و بازدارنده در داخل بپردازد.

● صنعت انرژی هسته ای آمریکا

ژنرال آیزنهاور سی وچهارمین رئیس جمهور آمریکا درششم اردیبهشت ۱۳۳۷ اولین نیروگاه اتمی را به عنوان بخشی از برنامه اتم برای صلح افتتاح کرد . در سال ۱۳۴۲ اولین راکتور در مقیاس بزرگ صنعتی در آمریکا سفارش ساخت گرفت . با رشد این صنعت در دهه ۴۰ کمیسیون پیش بینی کرد که تا سال ۱۳۷۹ بیش از هزار راکتور در ایالات متحده فعال خواهد بود . این در حالی است که امروزه ) AEC (انرژی اتمی آمریکا برخلاف پیش بینی های انجام شده در دهه ۴۰ تنها ۱۰۴ راکتور در ایالات متحده فعال می باشد . درواقع دو انفجار و حادثه هسته ای در داخل و خارج (تری مایل و چرنوبیل ) عمده دلایل کندی روند صنعت انرژی هسته ای در آمریکا و بسیاری از نقاط دیگر جهان محسوب می شوند. اکنون ۱۰۴ راکتور دارای مجوز در ۶۵ واحد تاسیساتی در ۳۱ ایالت آمریکا وجود دارد .

براساس آمار سال گذشته ۱۰۴ راکتور هسته ای دارای مجوز فعالیت در مجموع ۲۰ درصد (۹۷۴۰۰ مگاوات ) کل برق مصرفی آمریکا را تامین می کند . در حالیکه زغال سنگ به عنوان عمده منبع تامین برق ایالات متحده بیش از نیمی از تولید برق این کشور را پوشش می دهد . در ۶ ایالت آمریکا واحدهای هسته ای منبع تامین بیش از نیمی از برق مصرفی محسوب می شوند. با این وجود ایالات متحده به عنوان بزرگ ترین دارنده صنعت انرژی هسته ای در جهان تنها ۸ درصد از میزان انرژی مصرفی کشور را از محل انرژی هسته ای کسب می کند . از سال ۱۳۵۷ دستور ساخت هیچ تاسیسات هسته ای درآمریکا صادر نشده است و بیش از ۱۰۰ راکتور ازجمله تمامی مواردی که پس از ۱۳۵۲ سفارش داده شده بود شامل لغو دستور گردید.

هزینه بالای ساخت واحدهای هسته ای ملاحظات عمومی درخصوص ایمنی و ضایعات و هزینه های حفظ و نگهداری از عمده موانع صنعت انرژی هسته ای محسوب می شود. با این وجود اکنون به نظر می رسد که جامعه آمریکا پس از دوره سی ساله سکون نسبی صنعت انرژی هسته ای کشور بار دیگر بر دوراهی انتخاب قرار گرفته است . اریک هرزیک کارشناس علوم سیاسی معتقد است که : « ۱۰ سال پیش انرژی هسته ای به ناکجاآباد می رفت اکنون به دلایل زیست محیطی و اقتصادی مردم مشتاقند تا نگاهی دگرباره به این مقوله بیندازند » . درحالیکه برای آنکه استفاده از انرژی MIT بسیاری انرژی هسته ای را راه حلی برای جلوگیری از گرمایش زمین معرفی می کنند براساس مطالعات دانشگاه هسته ای بتواند تاثیر مشخصی بر تغییرات آب و هوایی بگذارد دست کم باید هزار راکتور جدید در سراسر جهان احداث گردد.

در حدود ۳۰۰ گروه بین المللی ملی منطقه ای و محلی به کارگیری انرژی هسته ای به عنوان راه حلی برای گرمایش زمین را رد و کنگره را به سمت انتخاب انرژی سالم و تجدیدپذیر ترغیب می کنند. مخالفین گسترش انرژی هسته ای عموما " با اشاره به دو واقعه تلخ پنسیلوانیا و اوکراین معتقدند که استفاده از انرژی هسته ای غیرضروری گران خطرناک و آلوده است و همچنین امکان تحرک بیشتر تروریست ها و گسترش تکثیر تسلیحات هسته ای را افزایش می دهد. اخیرا " طرح تخصیص یارانه درخصوص تغییرات آب و هوایی لیبرمن وارنر موج اعتراضات مخالفین گسترش انرژی هسته ای را برانگیخته است . این طرح بدون آنکه نامی از واژه « هسته ای » به میان آورد با زبانی مبهم و تحت پوشش مقوله تغییرات آب و هوایی سعی در تخصیص بودجه به بخش انرژی هسته ای را دنبال کرده است . مخالفین معتقدند که تنها راه تامین اهداف برشمرده در این سند همان انرژی هسته ای است که زیرکانه و هوشمندانه از نامیدن آن پرهیز شده است و عملیاتی شدن آن می تواند دست کم ۵۴۴ بیلیون دلار از بخش مالیات دهندگان را به یارانه انرژی هسته ای اختصاص دهد که سنگین ترین یارانه انرژی در ۵۰ سال اخیر محسوب می شود . به هر روی در حال حاضر مجادلات جدی و تعیین کننده ای درخصوص بایدها و نبایدهای صنعت انرژی هسته ای آمریکا در جریان است که نمایانگر ابهام و عدم اجماع در این خصوص می باشد ابهامی که پاسخ به آن « رنسانس هسته ای » ایالات متحده را تایید یا تکذیب خواهد کرد.

چالش های سوختی و سیاست های انرژی

افزایش قیمت نفت عدم تضمین در جریان انتقال انرژی های فسیلی ناشی از مناقشات منطقه ای و نوسانات روابط بین الملل و چشم انداز نه چندان روشن ذخایر در مواجهه با تقاضای روبه رشد جهانی منجر شده است تا ایالات متحده به عنوان بزرگ ترین واردکننده و مصرف کننده نفت در جهان توجه ویژه ای را به ظرفیت های داخلی مبذول دارد. این نگاه به درون به طور کلی بر چهار محور :

الف) اکتشاف حفاری تولید و توسعه ذخایر در حوزه نفت و گاز

ب) احیا صنعت انرژی هسته ای

ج) افزایش توان در بخش سوخت های پاک و تجدیدپذیر

د) کنترل تقاضا

معطوف شده است که پیرامون هریک از موارد حلقه منتقدین و موافقین حضور دارد. پیگیری سیاست هایی از این دست نه به جهت کسب استقلال انرژی که در دنیای به هم پیوسته کنونی سخنی غیرواقعی می نماید بلکه به منظور کاهش وابستگی به انرژی خصوصا " به کشورهای غیرقابل اعتماد و بی ثبات دارای منابع غنی مطرح می گردد . هرچند ایالات متحده تنها ۱۷ درصد از نفت خام و فرآورده های پتروشیمی مورد نیاز خود را از خاورمیانه تامین می کند اما ناکامی های نسبی در خاورمیانه چه در سیاست خارجی و چه در سیاست انرژی ازجمله دلایل روی آوردن آمریکا به ظرفیت های داخلی (فسیلی ـ هسته ای ـ تجدیدپذیر) برای حل معضل انرژی محسوب می شود.

بوش در کنفرانس مطبوعاتی خود در تیرماه سال جاری آشکارا بی توجهی به اقدامات زیربنایی در حوزه انرژی در ۳۰ سال گذشته را به انتقاد می گیرد و با اعلام اینکه از دهه ۵۰ تاکنون هیچ پالایشگاهی در کشور ساخته نشده است ضرورت توجه به ظرفیت های انرژی داخلی را اولویتی انکارناپذیر معرفی می کند . تقریبا " از دهه ۵۰ هیچ اقدام زیربنایی نه در ساخت پالایشگاه نفت و نه در احداث تاسیسات هسته ای در ایالات متحده صورت نگرفته است و تنها درخصوص افزایش ظرفیت پالایشگاه های کنونی برنامه های در دست اجرایی وجود دارد.

امروزه سیاست های انرژی آمریکا درصدد است تا با رعایت توازن میان اهداف اقتصادی امنیتی و زیست محیطی نگاهی دوباره به ظرفیت های داخلی بیفکند. شاید زمانی در حوزه انرژی فسیلی عملیات اکتشاف و توسعه منابع در برخی مناطق آمریکا بسیار هزینه بر بود اما اکنون با افزایش قیمت انرژی های فسیلی چنین اقداماتی توجیه اقتصادی پیدا کرده است . همچنین در بخش صنعت انرژی هسته ای نیز با پیشرفت تکنولوژی و در نتیجه کاهش قابل ملاحظه هزینه ساخت تاسیسات هسته ای در مقایسه با دهه ۴۰ بعد اقتصادی قضیه توجیه پذیر می گردد.

کنترل تقاضا و همچنین حرکت به سمت تولید و استفاده از سوخت های پاک و تجدیدپذیر ازجمله اولویت های سیاست انرژی آمریکا در مواجهه با چالش های سوختی محسوب می شود . بوش در نطق سالانه ۱۳۸۶ با معرفی طرح « بیست در ده » عملا " بر پیگیری سیاست کنترل مصرف بنزین جایگزینی سوخت های تجدیدپذیر و تقویت تمرکز بر ظرفیت های داخلی انرژی با ملاحظات زیست محیطی تاکید می کند.

طرح « بیست در ده » کاهش ۲۰ درصدی بنزین در ۱۰ سال آینده را از طرق زیر هدف قرار می دهد :

ـ افزایش سوخت های جایگزین و تجدیدپذیر (از ۳ درصد در سال ۱۳۸۵ به ۱۵ درصد در سال ۱۳۹۶ ) و سرمایه گذاری در نیروگاه های اتانول سلولزی (سوخت سبز);

ـ اصلاح و روزآمدسازی استانداردهای سوختی برای ماشین ها;

همچنین براساس این طرح افزایش امنیت انرژی آمریکا مبتنی بر رویکردهای ذیل تعریف می شود :

ـ افزایش تولید نفت داخلی با ملاحظات زیست محیطی ;

ـ ۱ تا ۱ ۵ بیلیون بشکه تا سال ۱۴۰۶ . ) SPR (دو برابر سازی ظرفیت مخازن استراتژیک نفت

تامین سوخت مورد نیاز آمریکا در شرایط اضطراری و قطع جریان انرژی همچون فجایع طبیعی یا حمله تروریست ها می باشد . SPR هدف به تنهایی حدود ۹۷ روز واردات نفت خام آمریکا را پاسخ می دهد و بر قابلیت واکنش کشور به وقفه احتمالی در واردات SPR دو برابر کردن آمریکا با ظرفیت بیش از ۷۰۰ میلیون بشکه تنها پاسخگوی معادل ۵۵ روز واردات نفت خام است . SPR می افزاید . در حال حاضر موجودی تا SPR هرچند در سال جاری با بالا رفتن قیمت نفت و اوج گیری طرح سیاست های انتخاباتی کوشش های دولت بوش به منظور افزایش ظرفیت اندازه ای مختل شده است .

در بسته سیاست های انرژی ایالات متحده به نظر می رسد در کنار کنترل تقاضا افزایش تولید و توسعه منابع سوخت های فسیلی و سرمایه گذاری در بخش سوخت های تجدیدپذیر توجه خاصی به ویژه در سال های اخیر نسبت به احیا صنعت انرژی هسته ای به عنوان یک سیاست مکمل و ضروری از جانب برخی گروه ها و لابیسم هسته ای وجود دارد. این طیف حتی در صورت موفقیت آمیز بودن کلیه سیاست های انرژی آمریکا آن را در صورت نادیده گرفتن احیا صنعت انرژی هسته ای در تامین نیازهای روزافزون داخلی ناکافی و پیامدهای زیست محیطی آن را نامطمئن ارزیابی می کنند.

● لابی هسته ای آمریکا

یک سازمان سیاستگذاری NEI می باشد . ) NEI (اصلی ترین و موثرترین گروه لابی در صنعت هسته ای آمریکا موسسه انرژی هسته ای آمریکا درخصوص صنعت و تکنولوژی هسته ای است که در فرآیند سیاستگذاری هم در سطح داخلی و ملی و هم در سطح بین المللی فعالیت می کند. این سازمان بیش از ۲۸۰ شرکت عضو در ۱۵ کشور جهان دارد که شامل کمپانی های فعال در بخش تاسیسات هسته ای شرکت های طراحی و تضمین سیاستگذاری هایی است که استفاده بهینه از انرژی و NEI مهندسی ارائه دهندگان سوخت و اتحادیه های کارگری می باشد . هدف تکنولوژی هسته ای در آمریکا و جهان را فراهم می سازد. این سازمان بال تبلیغاتی صنعت هسته ای آمریکا محسوب می شود که سالانه میلیون ها وزارتخانه های انرژی دفاع خارجه بازرگانی NRC کنگره کاخ سفید NEI دلار برای مهندسی افکار عمومی هزینه می کند . حوزه نفوذ لابی بزرگ ترین مبارزات NE آژانس حفاظت محیط زیست و مجموعه ای گسترده از شرکت ها و موسسات را در برمی گیرد . در اسفند سال ۱۳۸۴ تبلیغاتی خود جهت جلب حمایت عمومی از انرژی هسته ای را آغاز کرد که بر سه محور اصلی ذیل استوار بود :

ـ اعتقاد فراگیر مبنی بر اینکه مردم انرژی هسته ای را نمی خواهند تصوری اشتباه است .

ـ آشکارسازی سازگاری انرژی هسته ای با ملاحظات زیست محیطی .

ـ انرژی هسته ای بخش خصوصی منابع آمریکا برای رهایی کشور از وابستگی زیاد به منابع انرژی خارجی است .

یک مبارزه تبلیغاتی را جهت آماده سازی افکار عمومی برای « نسل جدید تاسیسات هسته ای » آغاز کرده است . به عبارت دیگر NEI در واقع درصدد معماری مفهوم « رنسانس هسته ای » در آمریکا است . این سازمان که در سال ۱۳۷۳ در نتیجه ادغام چهار نهاد دیگر (که سابقه دو NEI سازمان آن به ۱۳۳۲ بازمی گردد) تاسیس شد در دور جدید تحرکات و فعالیت های خود با هدف قراردادن سیاستگذاران و نمایندگان برنامه این موسسه به زودی اهدافی از این NEI ساخت ۳۰ واحد هسته ای جدید در آمریکا را دنبال می کند . این در حالی است که به گفته سخنگوی بر این باور است که « اکنون زمان بازنگری در صنعت انرژی NEI دست را در خارج از مرزهای آمریکا در دستور کار قرار خواهد داد . بومن رئیس هسته ای آمریکا فرارسیده است و باید مشخص کرد که در گذشته چه چیز اشتباه بود که مخالفت های گسترده علیه این صنعت را در کشور برانگیخت ... امروز شمار رو به رشدی از سیاستمداران به این باور رسیده اند که انرژی هسته ای ایمن ضروری و راه حلی برای گرمایش زمین است » .

به شکل گیری بیش از ۲۰ سند مالی در سال ۱۳۸۶ کمک کرده است که از مدیریت سوخت هسته ای و عملیات انهدام NEI اقدامات لابی گران ازجمله افرادی است که در روند NEI تا تصحیحات مالیاتی درخصوص امنیت و استقلال انرژی را در بر می گیرد . الکس فلینت لابی گر ارشد تصویب سند سیاست انرژی ۱۳۸۴ که شامل ۱۲ بیلیون دلار یارانه برای صنعت انرژی هسته ای بود نقش پررنگی را ایفا کرد . لابی صنعت هسته ای در آمریکا بسیار گسترده است اما تاثیرات آن همیشه کاملا " آشکار و واضح نیست . همان طور که پیشتر اشاره شد سند تغییرات آب و هوایی لیبرمن وارنر در ۲۰۰ صفحه بدون کوچک ترین اشاره ای به کلمه » هسته ای » به طرز ماهرانه ای به انرژی هسته ای اشاره دارد و به تخصیص بودجه به آن می پردازد . البته باید توجه داشت از آنجا که مهم ترین و جدی ترین مانع توسعه انرژی هسته ای هزینه ساخت راکتورها می باشد ۲ این صنعت نمی تواند بدون حمایت سخاوتمندانه دولت آنچه « رنسانس هسته ای » آمریکا نامیده می شود را محقق سازد.

● مواضع جمهوری خواهان و دموکراتهای آمریکا در خصوص انرژی هسته ای

پیش از انتخابات ریاست جمهوری امریکا در تاریخ ۱۴ آبان سال جاری سیاست های انرژی نزد نامزدان ریاست جمهوری این کشور در در دو حزب جمهوری خواه و دموکرات از اولویت های متفاوتی برخوردار بود. در حالیکه جان مک کین و طیف جمهوری خواهان بر توسعه دامنه حفاری ها و اکتشافات نفت و گاز حوزه های داخلی تاکید کرده و از سوی دیگر آشکارا از دور جدید احداث تاسیسات هسته ای در آمریکا حمایت می کردند اوباما و جناح دموکرات ضمن مخالفت جدی با حفاری های جدید سرمایه گذاری بر انرژی های پاک و تجدیدپذیر را از اولویت های سیاست های انرژی خود معرفی کرده و از سوی دیگر در حمایت از احیا صنعت انرژی هسته ای با احتیاط و ملاحظه وارد شدند.

مک کین در ارائه راه حلی برای بحران افزایش قیمت نفت و کاهش وابستگی کشور به واردات سوخت های فسیلی اعلام کرد که ساخت ۴۵ راکتور هسته ای را تا سال ۱۴۰۹ آغاز و هدف نهایی ۱۰۰ راکتور جدید را دنبال خواهد کرد . هرچند برخی کارشناسان احداث ۴۵ واحد هسته ای در عرض ۲۰ سال را غیرمنطقی می دانند اما اعلام صریح این جهت گیری در کنار طرح ها و سیاست های پیگیری شده در دوران زمامداری بوش نشان از موضع قاطع جمهوری خواهان در احیا صنعت انرژی هسته ای آمریکا دارد. به طور کلی می توان مواضع انرژی جمهوری خواهان و دموکراتها را در محورهای زیر خلاصه کرد :

مواضع انرژی جمهوری خواهان :

الف) حمایت از احیا صنعت انرژی هسته ای و احداث نسل جدید راکتورها;

ب) حمایت از حفاری های جدید حوزه های نفت و گاز داخلی ;

ج) مخالفت با وضع مالیات های جدید برای شرکت های نفتی ;

د) افزایش بهره برداری از سوخت های جایگزین و تجدیدپذیر.

● مواضع انرژی دموکراتها :

الف) حمایت از سرمایه گذاری در انرژی های پاک و تجدیدپذیر و اولویت دهی به ملاحظات زیست محیطی;

ب) مخالفت با حفاری های جدید حوزه نفت و گاز با استدلال آسیب رسانی به محیط زیست;

ج) حمایت از وضع قوانین مالیاتی جدید بر سود شرکت های نفتی بزرگ.

نگرش زیست محیطی نزد دموکرات ها در قیاس با جمهوری خواهان از وزن بیشتری برخوردار است و همین امر بخش استدلال مبنایی سیاست های انرژی آنان را به ویژه در حوزه انرژی هسته ای تشکیل می دهد. آنچه از نظر دموکرات ها پروژه احیا صنعت انرژی هسته ای آمریکا را با تردید روبه رو می سازد عدم اطمینان و برنامه ریزی درخصوص چگونگی ذخیره و همچنین انتقال ضایعات هسته ای است که می تواند منجر به فاجعه ای انسانی و زیست محیطی گردد. اوباما طرح مک کین برای ساخت راکتورهای جدید بدون برنامه ای برای دفع ضایعات در مکان هایی را به انتقاد کشید۳ و با دفع ضایعات در این منطقه مخالف کرد . البته وی پیشنهاد جایگزینی در این خصوص ارائه نداد . Yucca Mountain به جز درواقع چگونگی اقدام در خصوص ضایعات هسته ای بزرگ ترین وجه افتراق دو کاندیدا بود. به نظر می رسد که مک کین باید رای دهندگان را نسبت به دو مسئله ذخیره و انتقال مطمئن ضایعات هسته ای قانع می کرد. هر دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به نحوی از انرژی هسته ای حمایت کردند اما در زمان عمل تفاوت نظر داشتند هرچند مک کین با صدای بلند این حمایت را اعلام کرد و اوباما با احتیاط از آن سخن می گفت و چنین اظهار داشت که : » فکر نمی کنم بهترین منبع انرژی ما بتواند انرژی هسته ای باشد چرا که هنوز به درستی نمی دانیم که چگونه ضایعات را به صورت ایمن انبار یا بازیابی کنیم » .در هر حال دموکراتها بر جمهوری خواهان پیروز شدند و اوباما سکان هدایت ایالات متحده را در دست گرفت . وی درصدد است تا طرحی ۱۰ ساله به ارزش ۱۵۰ میلیارد دلار برای کمک به گسترش استفاده از انرژی های پاک و تجدیدپذیر به اجرا درآورد. در نهایت شاید بازار و تقاضا تصمیم گیر نهایی درخصوص انتخاب منبع انرژی باشد.

● ایران و نشانه های هسته ای آمریکا

در حالیکه پرونده هسته ای ایران با موضع گیری خصمانه آمریکا به سختی طی طریق می کند و به مناقشه ای در سطح بین المللی تبدیل شده است فهم وضعیت صنعت انرژی هسته ای در دنیا به ویژه درآمریکا (به عنوان بزرگ ترین دارنده این صنعت و همچنین اصلی ترین معارض ایران ) می تواند درک بهتری از چرایی پیگیری آن در داخل و چگونگی راهبری آن در خارج به نحوی که کمترین مخالفت ها را در سطح نظام بین الملل برانگیزد ارائه دهد . همان طور که اشاره شد کشور پیشرو این صنعت تنها ۸ درصد از منابع انرژی مورد نیاز خود را از انرژی هسته ای کسب می کند و در حدود ۳۰ سال است که هیچ اقدام زیربنایی در این خصوص انجام نداده است . هرچند به نظر می رسد مقطع کنونی ظرفیت تبدیل به تعبیر رنسانس هسته ای را داشته باشد اما در حال حاضر این صنعت در ایالات متحده بر دوراهی احیا و تعلیق قرار دارد. اگر ایران با وجود داشتن منابع غنی نفت و گاز درصدد تقویت صنعت انرژی هسته ای در کشور است برای توجیه افکار عمومی و اقناع آن در جهت صلح آمیز بودن فعالیت ها باید تحرک بیشتری بر آنچه « اهداف مشترک جامعه جهانی » از پیگیری صنعت انرژی هسته ای می باشد بروز دهد. همان طور که حامیان احیا این صنعت در آمریکا برای مقابله با مخالفین ناچار به معماری افکار عموی در داخل هستند. لابی های انرژی هسته ای در آمریکا بسیار بر عوامل زیست محیطی گرمایش زمین افزایش تقاضا و قیمت سوخت مانور می دهند.

نکته حائز اهمیت آن است که کاربرد انرژی هسته ای به عنوان مثال در مقوله گرمایش زمین بنا به نظر کارشناسان تنها زمانی تاثیری مشخص برنامه ساخت واحدهای NEI خواهد داشت که تاسیسات هسته ای زیادی )دست کم هزار راکتور( در سراسر جهان احداث گردد و بر همین مبنا هسته ای را نه تنها در ایالات متحده بلکه خارج از مرزها تشویق و پیگیری می کند. بنابراین تقویت صنعت انرژی هسته ای « اقدامی جمعی برای جامعه جهانی » محسوب می شود و ایران نیز باید بیش از پیش اقداماتش را در این راستا تعریف و تبلیغ نماید. به عبارتی دیگر فعالیتی را که ذاتا " در دایره « اقدامات جمعی برای جامعه جهانی » قرار دارد را به اقدامی صرفا " « ملی » و « در برابر جامعه جهانی » تبدیل نسازد. البته این رویکرد نیز زمانی منشا اثر خواهد بود که نه فقط در بحث هسته ای بلکه در سایر حوزه ها نیز اراده و خواست مشارکت جمعی با هدف خیرجمعی و حفظ منافع ملی به نمایش گذارده شود.

● نتیجه گیری

صنعت انرژی هسته ای در آمریکا در حال حاضر و پس از یک دوره رکود نسبی به مرحله ای تعیین کننده رسیده است . گروه های حامی این صنعت و لابیسم هسته ای در ایالات متحده بر این باورند که زمان بازنگری و احیا مجدد صنعت انرژی هسته ای فرارسیده و زمینه برای « رنسانس هسته ای » در آمریکا آغاز شده است . در این میان اهداف اقتصادی زیست محیطی و سیاسی دستمایه حامیان و مخالفان در جلب افکار عمومی قرار گرفته است . چگونگی پاسخگویی جامعه آمریکا در تایید یا طرد آنچه « رنسانس هسته ای » خوانده می شود به عوامل متعددی همچون نیاز بازار انرژی وضعیت اقتصادی ملاحظات زیست محیطی و تاثیرپذیری افکار عمومی بازمی گردد. به هر روی فهم جایگاه صنعت انرژی هسته ای در جهان به ویژه در ایالات متحده و جهت گیری های افکار عمومی در این خصوص به ویژه برای ایران که درصدد پیشبرد این صنعت در کشور با حداقل تنش در سطح جهانی است حائز اهمیت می باشد.

صنعت انرژی هسته ای آمریکا امروزه به دو راهی تعلیق و تقویت و چالش گروهای حامی و بازدارنده داخلی قرار گرفته است.

طرفداران تقویت و احداث تاسیسات هسته ای در آمریکا بیشتر بر محور موضوعات زیست محیطی و اقتصادی تاکید دارند.

گروه های مخالف و بازدارنده احداث تاسیسات هسته ای در آمریکا با استناد به حوادث نیروگاه های هسته ای « تری مایل » در پنسیلوانیا و « چرنوبیل » در اوکراین به تهدیدهای امنیتی ناشی از تاسیس این گونه نیروگاهها اشاره دارند.

آمریکا در حال حاضر به عنوان بزرگترین دارنده صنعت انرژی هسته ای در جهان تنها ۸ درصد از میزان انرژی مصرفی کشورش را از محل انرژی هسته ای کسب می کند.

جمهوری اسلامی

پانوشت ها :

۱ ـ در سال ۱۳۵۴ کنگره قانونی را با هدف تقویت دولت در تحصیل و ذخیره نفت و استفاده در زمان مورد نیاز و مقابله با مشکلات احتمالی را می داد . بدین ترتیب بعد از شوک نفت اوایل دهه ۵۰ از جانب ) SPR (در عرضه انرژی تصویب کرد که اجازه تاسیس « مخازن راهبردی نفت » اعراب آمریکا تا امروز حدود ۵۰ میلیون دلار برای ساخت و نگهداری ذخایر عظیم استراتژیک نفت خام هزینه کرده است . محل این ذخایر در نزدیکی ایالت های « لوییزیانا » و « تگزاس » است .

۲ ـ هزینه ساخت راکتورهایی که از اواسط دهه ۶۰ تکمیل شده اند از ۲ تا ۶ میلیارد دلار متغیر است . پیش بینی می شود که با توجه به رشد ) OMB ( ازطریق لابی با دفتر بودجه و مدیریت NEI تکنولوژی درصورت احداث تعداد زیادی واحدهای یکسان این هزینه به نصف کاهش یابد . تلاش کرده است یارانه های دولت فدرال تا ۸۰ درصد هزینه ساخت تاسیسات را پوشش دهد . ) DOE (و وزارت انرژی آمریکا

موظف است تا منطقه ای در) DOE ( که در ۱۳۶۶ اصلاح شد وزارت انرژی آمریکا ) NWDA - ۳ ـ براساس سیاست ضایعات هسته ای (۱۹۸۲ در نوادا اکنون برای سال ۱۳۹۶ Yucca Mountain نوادا را به عنوان مخزن زیرزمینی دائمی ضایعات هسته ای در نظر بگیرد . افتتاح مخزن برنامه ریزی شده است .

منبع : مرکز تحقیقات استراتژیک