سهام عادی و اختیار خرید سهام عادی

سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشان دهنده مالکیت در شرکت است از ویژگی های حق مالکیت مسئولیت محدود سهامداران حق رای کنترل شرکت حق تقدم در خرید سهام جدید

اگر شرکتی از منابع خا رج از سازما ن تامین سرمایه کند سهام عادی در درجه دوم اهمیت درست بعد از اوراق قرضه قرضه قرار دارد از نظر ریسک و دوام نقش حیاتی ایفا میکند چون صاحب ان مالک شرکت می باشد در این فصل ویژگی های سهام عادی حقوق صاحبان این نوع سهام و نقاط ضعف و قوت وحق تقدم خرید سهام شرکت بحث میکنیم

● ویژگیهای سهام عادی:

سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشان دهنده مالکیت در شرکت است از ویژگی های حق مالکیت مسئولیت محدود سهامداران حق رای کنترل شرکت حق تقدم در خرید سهام جدید .

● مالکیت شرکت:

دارندگان هر دو نوع سهام عادی و ممتاز مالک شرکت هستند ولی از انجا که دارندگان سهام ممتاز نسبت به اصل سود وسرمایه شرکت حق تقدم دارند می توان گفت دارندگان سهام عادی مالک نهایی شرکت هستند و به اصطلاح باید پذیرای بیشترین ریسک سرمایه گذاری در شرکت باشند .

اگر ریسکهای مالی و تجاری باعث افت شدید سود هر سهم ویا اگر شرکت با زیان مواجه شود ؛ قیمت بازار و ارزش ذاتی سهام عادی به شدت کاهش خواهد‌یافت و اگر شرکت منحل شود پس از فروش دارایی‌ها و تسویه کلیه‌ی بدهی‌ها و بازپرداخت حقوق صاحبان سهام ممتاز، آنچه باقی می‌ماند به صاحبان سهام عادی می‌رسد و وقتی مالکیت سهام گسترده می‌شود که سهام آن به عموم مردم عرضه شود.

● مسئولیت محدود:

یکی از مهمترین ویژگی‌های سهام عادی ، این است که صاحبان آن دارای مسئولیت محدود هستند . به عنوان مثال، اگر شرکتی ورشکسته فروخته‌شود و پول آن جوابگوی همه‌ی طلبکار‌ها نباشد؛ بستانکاران نمی‌توانند صاحبان سهام عادی را تحت پیگرد قرار دهند و مسئولیت آنها منحصر به سرمایه‌ایست که در شرکت گذاشته‌اند.

● کنترل شرکت:

یکی دیگر از ویژگی‌های شرکت‌های سهامی این است که سهام آن در دست افراد زیادی است و هیچ شخص بخصوصی نمی‌تواند کنترل فردی اعمال کند؛ پس اداره امور فعالیت‌های شرکت در دست مدیران و دامنه اعمال نفوذ صاحبان سهام عادی تا آنجاست که در مورد مسائل خاصی رای بدهند.

● حق رای:

دارندگان سهام عادی علاوه بر اینکه حق انتخاب هیئت مدیره شرکت را دارند؛ با اکثریت آرا می‌توانند اقدامات پیشنهادی شرکت را تایید یا رد کنند و هر سهم یک حق رای دارد. مانند پیشنهاد ادغام در یک شرکت دیگر و یا تغییر نمودار سازمانی شرکت که با اکثریت آرا صورت می‌پذیرد. برخی از شرکت‌ها در انتخابات هیئت مدیره از حق رای تجمعی استفاده می‌کنند.

تعداد سهمی که فرد در شرکت دارد ? تعداد اعضای هیئت مدیره شرکت = تعداد رای یک صاحب سهم

مثلاً اگر کسی ۸۰ سهم دارد و اعضای هیئت مدیره ۵ نفر بودند؛ آن شخص حق۴۰۰ رای را دارد؛ و می‌تواند آنرا به صلاح خود به یک یا چند شخص رای بدهد.

● حق تقدم خرید سهام:

اگر شرکتی به سهام‌داران خود حق تقدم خرید سهام بدهد؛ آنها می‌توانند در صورت انتشار سهام جدید درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کند. اگر سهامداران در مجمع عمومی شرکت حق تقدم خرید سهام را از خود سلب کند؛ شرکت می‌تواند سهام عادی جدید را به قیمت عادلانه بین عموم مردم عرضه کند. در این صورت افراد جدیدی صاحب سهام شرکت شده‌اند و درصد مالکیت سهامداران قبلی در شرکت کاهش می‌یابد.

● حق دریافت سود سهام:

پس از اینکه شرکت مالیات و سود سهام ممتاز خود را پرداخت کرد میتواند باقیمانده را بعنوان سود سهام به صاحبان سهام عادی بپردازد مقداری از این سود به حساب سود سنواتی منتقل می گردد سود سنواتی یکی از مهمترین منابع تامین مالی شرکت برای دوره های بلند مدت شرکت می باشد پرداخت سود سهام نوعی توزیع سود خالص بین سهامداران است وسود پرداختی هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی نمی شود سود سهام پرداختی نمی تواند درامد مشمول شرکت را کاهش دهد و امکان دارد سود سهام تقسیمی یک شرکت نسبت به سال قبل افزایش کاهش ویا پرداخت نگردد.

● سایر حقوق:

سهامداران عادی میتوانند سهم خود را بفروشند یا به دیگری واگذار کنند شرنت حق سلب این اختیار را ندارد ودین نقل و انتقالات بر موجودیت شرکت اثر قانونی و خقوقی ندارد. و صاحبان سهام عادی حق دارند دفاتر شرکت را مورد بررسی قرار دهند ولی محدود به اختیاراتی است که شرکت در اختیار عموم قرار می دهد.

● سر رسید:

سهام عادی دارای سر رسید نیستند و قابل بازخرید و قابل تبدیل نیز نمی باشند اگر شرکت به میل و اراده منحل شود مبلغ زیادی نصیب سهامداران می شود و اگر منخل شود شاید چیزی نصیب سهامداران نگردد .

● سهام مجاز و انتشار یافته:

تعداد سهامی که شرکت بدون تغییر اساسنامه یا اصلاح اساسنامه حق دارد منتشر کند سهام مجاز می گویند و ان تعداد از سهام که در دست مردم است را سهام منتشر شده می نامند امکان دارد تعدادی ازسهام منتشده خود را باز خرید کند در این صورت سهائ بازخرید شده را سهام خزانه میگویند.

● درترازنامه این سه دسته از هم تفکیک می شوند مثال:

شرکتی مجاز است که تعداد ۱۰۰۰۰۰ سهم عادی منتشر کند این شرکت ۸۰۰۰۰سهم منتشر و پس از مدتی۴۰۰۰سهم از سهام منتشره را باز خرید میکند ترازنامه شرکت به یکی از اشکال زیر است:

۱) سهام عادی:سهام مجاز ۱۰۰۰۰۰سهم، سهام منهای سهام خزانه منتشره ۸۰۰۰۰سهم، ۴۰۰سهم.

۲)سهام عادی :سهام مجاز ۱۰۰۰۰۰سهم پس از کسر ۴۰۰۰۰سهم خزانه"۷۶۰۰۰سهم در دست مردم.

برای مجاسبه ارقام متعلق به هر سهم مثل سود هر سهم سهام خزامه را از تعداد سهام منتشره کسر می کنند در مثال فوق رقم متعلق به هر سهم برلساس ۷۶۰۰۰سهم محاسبه می شود .

● ارزش اسمی و صرف سهام

ارزش اسمی هر سهم رقمی است که روی هر برگ از سهام نوشته می شود برعکس اوراق قرضه و سهام ممتاز ارزش اسمی سهام عادی کاربرد چندان زیادی ندارد .برخی از شرکتها ارزش اسمی خود را اعلان میکنندو برخی دیگر به هیچ وجه اعلان نمی کنند

▪ صرف سهام:نشاندهنده مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان

فروش سهام عادی دریافت کرده است در بخش متعلق به سرمایه شرکت مقادیر متعاق به ارزش اسمی و صرف سهام جداگانه نوشته می شود

مثال:یک شرکت مجاز است ۱۰۰۰۰۰سهم عادی منتشر کند ارزش اسمی هر سهم ۱۰۰۰ریال و این شرکت ۶۰۰۰۰۰سهم خودرا ازقرار هر سهم ۱۵۰۰۰ریال میفروشد که به دو بخش تقسیم می شود ارزش اسمی ۱۰۰۰ریال و ۱۴۰۰۰ریال صرف سهام میباشد در ترازمانه به شکل زیر نوشته میشود :

سهام عادی(ارزش اسمی ۱۰۰۰ریال)

تعداد سهام مجاز ۱۰۰۰۰۰سهم

تعداد منتشر شده ۶۰۰۰۰۰سهم(سرمایه پرداخت شده) ۶۰۰۰۰۰۰۰ ریال

صرف سهام ۸۴۰۰۰۰۰۰۰ حقوق صاحبان سهام ۹۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال

---