چرا ویار می‌کنیم؟

علت تهوع در دوران بارداری دقیقا مشخص نشده است ولی احتمالا ناشی از تغییرات فیزیولوژیک هورمونی است که در بدن زنان باردار اتفاق می‌افتد. احتمالا افزایش هورمون‌ HCG جفتی باعث بروز …

علت تهوع در دوران بارداری دقیقا مشخص نشده است ولی احتمالا ناشی از تغییرات فیزیولوژیک هورمونی است که در بدن زنان باردار اتفاق می‌افتد. احتمالا افزایش هورمون‌ HCG جفتی باعث بروز این تهوع می‌شود...

اختلالات هورمونی ثانویه به مواد ترشح‌شده توسط جفت (پلانتا) یا واکنش مادر به حضور جنین همچنین عوامل ژنتیکی از قبیل ویار در مادر، خواهر یا سابقه ویار در بارداری قبلی، کمبود موادغذایی از قبیل ویتامین‌ها و املاح جزو این موارد هستند. شواهد نشان داده استفاده از ویتامین‌ها و املاح تا حدودی شدت بیماری را کم می‌کند ولی به طور کامل از بیماری صبحگاهی جلوگیری نمی‌کند. زنانی که دارای استرس بیشتری هستند، مستعد تهوع و استفراغ در دوران بارداری‌اند البته تهوع و استفراغ دائمی خود می‌تواند عاملی برای استرس نیز باشد. در بارداری‌های دوقلویی یا تک‌قلویی با جفت بزرگ یا جفت اضافه و در بیماران مبتلا به مول‌هیدا تیتفورم (بچه‌خوره یا انگورک) میزان ترشح هورمون بسیار بیشتر از حد معمول است البته این مساله قطعی نیست و در برخی از زنان با بارداری دوقلویی یا چندقلویی، اصلا تهوع دیده نمی‌شود.

بعضی از بیماری‌های قبلی مادر (غیرمرتبط با بارداری) که با تهوع و استفراغ همراه هستند هنگام بارداری شدیدتر می‌شود. دستگاه گوارش برخی از زنان اوایل بارداری به تغییرات هورمونی حساس‌تر است. به همین دلیل در زنان باردار با سابقه گاستریت یا سایر بیماری‌های دستگاه گوارش فوقانی، شاید علائم شدیدتری دیده شود. همان‌طور که می‌دانیم جفت و جنین فضای زیادی را در حفره شکم اشغال می‌کنند. با بزرگ شدن محصولات بارداری فشار به معده بیشتر و حجم آن کمتر می‌شود و غذا برگشت می‌یابد. این مساله اواخر بارداری باعث تهوع و استفراغ می‌شود.

در استفراغ‌های شدید با کمبود مواد غذایی جفت وظیفه انتقال موادغذایی از خون مادر به خون جنین را بر عهده دارد. با کمبود موادغذایی احتمال تولد نوزادان زودرس و نوزادان کم‌وزن افزایش می‌یابد. هورمون hcG از هفته ۱۲ شروع به کم‌شدن می‌کند و از شدت ویار کم می‌شود. در موارد خفیف بیماری برای کنترل حالات صبحگاهی، مادران باید حتی‌الامکان کمتر حرکت کنند. ویار بارداری تا حدودی به بیماری‌های مسافرتی شباهت دارد. حرکت ماشین در برخی افراد باعث تهوع و استفراغ می‌شود. در این دوره لازم است از غذاهای پرچرب، ادویه‌جات و غذاهای محرک اجتناب کنند. تحقیقات نشان داده زنجبیل در بهبود ویار بارداری بسیار مؤثر است. ویار خفیف بارداری با داروهای ضدتهوع و مولتی‌ویتامین‌ها قابل‌کنترل است و خطری برای جنین ندارد. در مواقعی که ویار شدید است و گاهی نیز تا پایان بارداری ادامه می‌یابد مجبور به درمان‌های تخصصی‌تر هستیم. بیماران باید بستری شوند و از دوزهای بالاتر دارو و سرم‌تراپی استفاده شود. در استفراغ‌های مداوم و شدید نشانه‌های کم‌آبی بروز می‌کند. بهترین راه کمک گرفتن از پزشکان متخصص است تا بتوان سلامت نوزادان را حفظ کرد.

دکتر مامک طهماسبی

عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران