نستعلیق

پس از حاكمیت اسلام ، به علت رواج رسم الخط عربی ، انقلاب عظیم فرهنگی در ایران به وجود آمد و به واسطهٔ نفوذ فرهنگ اسلام در زبان ایرانی ، رسم الخط عربی رواج یافت . استادان و دانشمندان …

پس از حاكمیت اسلام ، به علت رواج رسم الخط عربی ، انقلاب عظیم فرهنگی در ایران به وجود آمد و به واسطهٔ نفوذ فرهنگ اسلام در زبان ایرانی ، رسم الخط عربی رواج یافت . استادان و دانشمندان پس از مدتی چنین احساس كردند كه فارسی و عربی ، دو زبان جدا از هم هستند كه با یك رسم الخط كه عربی باشد نوشته می شوند . در حالیكه قواعد دستوری ( صرف و نحو ) آنها از یكدیگر جدا و متمایز است و گذشتهٔ تاریخی هر دو جدا می باشد .

به همین سبب باید در شیوهٔ نوشتن هر دو خط ، تا اندازه ای فرقی موجود باشد . تا آخر سدهٔ هفتم هجری ، خط نسخ و تعلیق در ایران موقعیت خاص و مستقلی پیدا كرد . ناگفته نماند كه محققین این را پذیرفته اند كه خط نستعلیق در اصل تركیبی از نسخ و تعلیق می باشد .

بنا به مدارك موجود ، مبدع خط نستعلیق را میرعلی تبریزی می دانند . میرعلی كه در بغداد در دربار سلطان احمد جلایر ( ۷۸۳ ـ ۸۱۳ هـ . ق ) بود ، كلیات فارسی خواجوی كرمانی را در سنهٔ ۷۹۸ به خط نستعلیق در بغداد نوشت ، و حال آنكه زبان اهل بغداد همیشه عربی بوده است . این نسخه كلیات مصور خواجوی كرمانی در موزهٔ لندن موجود می باشد .

نسخ تعلیق اگر خفی و جلی است واضع الاصل خواجه ، میرعلی است .

از آن پس خط نستعلیق در ایران عمومیت یافت و نوشته های فارسی به همان خط نگارش یافت كه نمونه های بیشماری از آنها اكنون موجود می باشد . اگر چه همانطور كه اشاره شد بعضی از دست نبشته ها مربوط به قبل از زمان میرعلی تبریزی ، جزو خط نسخ تعلیق نما به دست آمده است ، ولی میرعلی از لحاظ فنی آنرا به صورت مستقلی ، عرضه نمود .