فرضیه پیش سیاره

فرضیه پیش سیاره که در سال ۱۹۵۰ به وسیله منجم هلندی تبار آمریکایی، ج.پ کوئیپر پیشنهاد شد، چندین قسمت از نظریه سحابی لاپلاس را تغییر می دهد.
بر طبق این فرضیه:
۱)گوی بزرگی از گاز …

فرضیه پیش سیاره که در سال ۱۹۵۰ به وسیله منجم هلندی تبار آمریکایی، ج.پ کوئیپر پیشنهاد شد، چندین قسمت از نظریه سحابی لاپلاس را تغییر می دهد.

بر طبق این فرضیه:

۱)گوی بزرگی از گاز و غبار، بر اثر نیروهای گرانشی و گریز از مرکز، تبدیل به قرصی شد که به سرعت دوران می کرد. نود و پنج درصد ماده اصلی در نزدیکی مرکز قرص جمع شد (دیری نگذشت که اینمواد، به خورشید جوان سرد تبدیل شدند) و ۵ درصد دیگر در قرص بجاماند( که پس از چندی پیش سیاره های منظومه شمسی گردیده اند.)

۲)تلاطم بر قرص حاکم بود و تجمع ماده در قسمت های مختلف آن پیوسته تشکیل می شد و بی درنگ از بین می رفت. با وجود این زمانی فرارسید که چنان تجمعی از ماده پدید آمد که جاذبه گرانشی آن به اندازه ای بود که می توانست بر نیروهای گسلنده تلاطم پیره شود. اندازه و جرم چنین تجمعی، با جذب ماده از محیط مجاور به سرعت رشد کرد و سرانجام پیش سیاره ای شد ( یعنی قطعه بزرگی از گاز و غبار که می رفت تا به سیاره تبدیل شود.) پیش سیاره های دیگر نیز به طرزی مشابه در فواصل گوناگون از خورشید تشکیل شدند. پیش سیاره های نزدیک به خورشید جرم زیادی درخود جمع نکردند، زیرا در آن فواصل قبلا خورشید خود بیشتر مواد را جذب کرده بود. پیش سیاره هایی هم که از خورشید خیلی دور بودند چندان بزرگ نشدند، زیرا در این نواحی بیرونی قرص مقدار ماده اندک بود.

۳) خورشید جوان و سرد، به انقباض و گرم شدن ادامه داد. سرانجام در حدود ۵ بیلیون سال پیش هسته آن به قدری گرم شد که گداخت ئیدروژن به هلیوم در آن آغاز گردید و خورشید با قدرت تمام به گسیل تابش و باد خورشیدی پرداخت. تابش و باد خورشیدی (۱) تمام ماده ای که بین پیش سیاره های منظومه وجود داشته جاروب کرد و (۲) پیش سیاره ها را گرم کرد و سبب شد که مقدار زیادی از جرم آنها به فضای میان ستاره ها بگریزد.

در این جریان جاروب کردن، زمین ۹ر۹۹ درصد جرم پیش سیاره ای خود را از دست داد( جرم از دست رفته عمدتا ئیدروژن و هلیوم بود.). پیش سیاره مشتری نیز تقریبا همه جرمش (۹۵ درصد) را در جریان تبدیل به سیاره مشتری از دست داد.

امروزه رئوس فرضیه پیش سیاره کوییپر، مورد قبول منجمان است. صورت های گوناگونی از این فرضیه ارائه شده است که در جزئیات با یکدیگر فرق دارند و ویژگی های خاصی را توضیح می دهند. فرایندهای برافزایش دانه ها و خرده سنگ ها و پیدایش خرده سیارات و بالاخره تکوین پیش سیاره ها از طریق جذب ماده اطراف، در همه آن ها مشترک است.

پیش از آن که فرایندهای گرما هسته ای در خورشید آغاز شود، دمای بخش داخلی منظومه شمسی به اندازه ای شده بود که مواد فرار مانند آب، متان و آمونیاک به حالت گازی درآ»ده باشند و بتوانند این ناحیه را ترک کنند. بنابراین خرده سیارات و سپس پیش سیاره های این قسمت بیشتر متشکل بودند از مواد غیر فرار چون آهن و سیلیکات ها( سیارات داخلی) . اما در ناحیه بیرونی تر که دمایش کمتر بود، پیش سیاره ها می توانستند از مواد فرار تکوین یابند(سیارات بیرونی). شروع فرایندهای گرما هسته ای در مرکز خورشید، موجب تشکیل باد خورشیدی شد که انتقال تکانه زاویه ای را به نواحی بیرونی امکان پذیر ساخت.