پونه

▪ Mentha pulegium
نام علمی پونه از واژه لاتین « پولکس» به معنای شپش مشتق شده است. رومیان قدیم، از پونه برای دفع شپش استفاده میکرده اند و برای این کار یا آنها را در اتاق آلوده میسوزانیده اند و …

Mentha pulegium

نام علمی پونه از واژه لاتین « پولکس» به معنای شپش مشتق شده است. رومیان قدیم، از پونه برای دفع شپش استفاده میکرده اند و برای این کار یا آنها را در اتاق آلوده میسوزانیده اند و یا روی رختخواب میپاشیدند. مالیدن برگهای تازه ی پونه بر روی پوست، حشرات را دفع کرده و حیوانات دست آموز خانگی را از آلوده شدن به شپش حفظ میکند. برای دفع کنه و حشرات، میتوان در محل آغل حیوانات پونه پاشید و یا اینکه با یک جوشانده ی پونه حیوانات را شستشو داد.

در گذشته های دور، برای دوره ماهانه عقب افتاده و تنظیم آن از پونه استفاده میشده است. در نوشته های کلپپر در قرن هفدهم آمده است: جوشانده ی گیاه پونه را بنوشید تا پریود عقب افتاده مرتب شود.

باید توجه داشت که حتی مقدار کم روغن پونه سبب از کارافتادگی کلیه، تشنج و اغما میشود و فرد مبتلا هیچگاه به حال نخست باز نمیگردد، از اینرو باید از مصرف خودسرانه آن اجتناب کرد.

برگهای پونه خطر کمتری دارند و گیاه پزشکان، نعنای صحرایی را به جای آن تجویز میکنند. سرخپوستان آمریکایی، چای پونه را برای درمان دردهای ناشی از گرفتگی عضلات و همچنین مداوای سرماخوردگی مینوشیدند. در انگلستان نیز چای پونه یک شیوه ی درمانی سنتی خانگی برای سرماخوردگی و زکام بوده است. پونه تعریق را در بدن تحریک میکند و به همین سبب یک درمان موثر برای سرماخوردگی است.

در ‌آشپزی، از پونه برای عطر و مزه دادن به فرنی و همچنین تهیه سس استفاده میشده است، ولی امروزه به علت طعم تند، از پونه استفاده غذایی نمیشود. پونه ماهیچه های رحم را منقبض میکند، بنابراین در دوران حاملگی باید از خوردن آن اجتناب کرد.

زیستگاه طبیعی :

گیاه بومی اروپا و غرب آسیاست. در خاکهای حاصلخیز و خمرطوب و خاکهای شن دار و اغلب در گودالهای، کنار نهرها، حوضچه ها و استخرها می روید.

مشخصات ظاهری :

پونه معطر متعلق به خانواده ی نعناع و به شکل بوته های کوتاهی در روی زمین می روید و ساقه مستقیم آن تا ۳۰ سانتیمتر هم رشد میکند. ساقه ی شاخه دار و چهار بر آن دارای برگهای تخم مرغی شکل است که با کرک کم پشتی پوشیده شده اند و به رنگ سبز مایل به خاکستری هستند. لبه های برگها دندانه دار و یا به شکل حلوزونهای دو کپه ای می باشند.

پونه بوی تندی شبیه نعناع از خود متصاعد میسازد. در اواخر تابستان، گلهای دو لبه ای آبی رنگ مایل به بنفش در محور برگها شکوفه میکنند و تشکیل حفه های گل فشرده ای را میدهند.