سایه روشن های بحران مالی جهان

استاد ایرانی اقتصاد دانشگاههای ژاپن با اشاره به برگزاری نشست اخیر سران کشورهای عضو گروه ۲۰ و وزرای دارایی و روسای بانکهای مرکزی این کشورها, گفت از ابتدا مشخص بود که این کشورها در نشست فوق به نتایجی دست نخواهند یافت

استاد ایرانی اقتصاد دانشگاههای ژاپن با اشاره به برگزاری نشست اخیر سران کشورهای عضو گروه ۲۰ و وزرای دارایی و روسای بانکهای مرکزی این کشورها، گفت: از ابتدا مشخص بود که این کشورها در نشست فوق به نتایجی دست نخواهند یافت. ‌

دکتر محمد نقی‌زاده در گفت وگو با ایرنا، افزود: نشست اخیر سران کشورهای عضو گروه ۲۰ و وزیران دارایی و روسای بانکهای مرکزی این کشورها در واشنگتن از این جهت که این گردهمایی‌های مالی و اقتصادی زمینه ای برای فراهم آوردن چارچوب نظام اقتصادی و مالی آینده می‌شود، مساله مهمی‌است.

دکتر نقی‌زاده افزود: هرچند که این کشورها به نتایج قاطعی در این نشست دست نیافتند اما کشورهایی که موفق به شرکت در این نشست نشدند، در آینده دچار مشکلاتی خواهند شد. ‌

وی، افزود: <جرج بوش> رییس جمهور آمریکا روز سیزده نوامبر (۲۳ آبان) در مقابل این انتقادات که ضعف نظارت بر سیستم بانکی و پولی آمریکا باعث بروز چنین بحرانهایی در جهان شده است موضع گرفت و این مساله را به شدت رد کرد و از این که‌ نباید هیچگونه نظارت و کنترلی بر صندوق‌های تامین سرمایه‌گذاری(‌ (‌fund hedge یا (صندوق‌های فرار) باشد، دفاع کرده است. ‌

وی اضافه کرد: از سوی دیگر کشورهای اروپایی و برخی کشورهای بازارهای نوظهور نظیر چین و هند صحبت از نظارتها و برخی کنترلها می‌کنند و این نشان دهنده آن است که در حال حاضر بر سر علل بحران دربازارهای مالی جهان اختلافاتی بروز کرده است. ‌

وی همچنین به بروز اختلافاتی در جامعه آمریکا اشاره کرد و گفت: در حال حاضر برخی اختلاف نظرهای بزرگ در آمریکا وجود دارد و حداقل خود بوش نمی‌پذیرد که علت بحران عدم نظارت و کنترلهای لازم بر موسسات مالی و پولی در این کشور بوده است و از سوی دیگر نیز کشورهای اروپایی و برخی کشورهای نوظهور همانند چین و هند نیز معتقدند که این بحرانها نتیجه آن عدم نظارتها و کنترلها است. ‌

این اقتصاددان برجسته که برای نخستین بار در تاریخ ژاپن موفق به دریافت نشان امپراتوری این کشور شده است، گفت: این کشورها معتقدند که اگر آمریکا به مشکلات خودش توجه می‌کرد آنها دیگر با چنین مشکلات روبرو نمی‌شدند. ‌

● رقابت برای رهبری اقتصاد جهانی

دکتر نقی‌زاده خاطرنشان کرد: در این بحبوحه اقتصادی که همه به دنبال آن چه کسی مقصر است و بحران در کجا است، یک رقابتی نیز برای رهبری اقتصاد جهان بوجود آمده به طوری که آمریکاییها از یکسو می‌خواهند نظام اقتصادی خود را حمایت کنند و اروپاییها هم معتقدند که این نظام تغییر کند. ‌

وی یاد آور شد: بخصوص آن که نیکلا سارکوزی رییس جمهور فرانسه اعلام کرده است که دلار به هیچوجه نمی‌تواند پایه ارز جهانی باشد که از جمله علتهای آن یکی همین بحران اقتصادی است. ‌

سارکوزی معتقد است که این بحرانهای اخیر در بازارهای مالی جهان از آمریکا نشات گرفته است و از سوی دیگر کسریهای تجاری و جاری و وابستگی شدید آمریکا به سرمایه‌گذاری خارجی باعث شده است تا چنین اقتصادی با این وضع که دچار کسری ممتد، معضل و حاد شود که بر این اساس نمی‌تواند پول این کشور را به عنوان محور جهانی قرار داد.

به گفته دکتر نقی‌زاده، در حال حاضر کسری بودجه آمریکا فقط در ماه اکتبر به ۲۳۷ میلیارد دلار رسیده است که این میزان از حالا به بعد هم افزایش خواهد یافت. ‌

نقی‌زاده در این زمینه توضیح داد: علت آن است که ۷۰۰ میلیارد دلاری را که آمریکا درنظر دارد به موسسات مالی کمک کند و یا پول را تزریق کند باید از طریق انتشار اوراق قرضه انجام دهد. ‌

وی، گفت: از سوی دیگر نیز باید متوجه بود که این بحران، فقط نتیجه بحران ساب پرایم و یا سقوط مسکن در آمریکا نیست و ساب پرایم فقط کبریتی بود که به انبار باروتی که نتیجه انباشت حباب مالی و پولی در اقتصاد جهان شده بود، زده شد. ‌

وی افزود: این حباب از اواخر دهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ با توجه به آن آزادی سازیهای مکرری که توسط <مارگارت تاچر> نخست وزیر وقت انگلیس و <رونالد ریگان> رییس جمهور پیشین آمریکا انجام گرفت و این حباب متورم شده است و الان تقریبا ۳۰ سال طول کشیده است و برای هر تحول اینچنینی بین ۳۰ تا ۵۰ سال فرصت است که این حبابها خودشان تولید شوند و از بین بروند. ‌

نقی‌زاده، اضافه کرد: بر این اساس رهبران امروز جهان معتقدند که همانند ۱۹۲۰ میلادی از طریق سیاستهای پولی و مالی می‌توانند با آن مقابله کنند همانطور که بحران دهه ۱۹۳۰ این کار را کردند. ‌

اما من معتقدم که این کار امروزه مقدور نیست زیرا که اولا ابعاد اقتصاد جهانی خیلی گسترش یافته است و کشورهایی که تا به حال در زمینه اقتصاد جهانی حرفی برای گفتند نداشتند، همانند چین و ژاپن که در آن دوران مطرح نشده بودند، هم اینک حضور یافته‌اند و بدین ترتیب در مقایسه با دوره ۱۹۳۰ میلادی رقبای اقتصاد آمریکا افزایش یافته است. ‌

لذا برغم تلاشهایی که دولتها می‌کنند، بحرانهای فعلی در بازارهای مالی جهان روز به روز بیشتر می‌شود و تعمیق پیدا می‌کند. ‌

این استاد اقتصاد دانشگاههای ژاپن، اظهار داشت: من معتقدم این بحران باید آنقدر به پیش رود که نظام پولی و بین المللی فعلی، این روند عدم تعادل در اقتصاد جهان را از بین ببرد و برای این که روند عدم تعادل اقتصادی در جهان هم از بین رود لازمه آن این است که این سیستم به خودی خود دچار دگرگونی شود، زیرا هر نهادی دارای یک طول عمری است. ‌

دکتر نقی‌زاده معتقد است که قدرت کاربرد نهادها چه این نهادها در اقتصاد ملی و یا اقتصاد بین‌الملل باشند از جمله صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی ظرفیتهایشان اشباع شده است و لذا تا شرایطی بوجود نیاید یعنی بحران به آن تعمیق و به آن کف بحران ما برسیم که اقتصاد فعلی جهان در جهت تعادل خودش روند نویی را آغاز کند فکر می‌کنم که این بحران تعمیق پیدا کند. ‌

وی، گفت: از سوی دیگر با توجه به گوناگونی نظام پولی در کشورهای مختلف جهان، فکر نمی‌کنم که برقراری یک قانونمندی همه گیر و جهانی به سادگی امکان‌پذیر باشد یعنی آنقدر تفاوت الگوی هدایت و مدیریت اقتصاد ملی و اقتصاد پولی جهان متعدد شده است که دیگر ایجاد یک نرمی‌که به شکل جهان شمول بر تمام اقتصاد جهان حاکم شود یک مقدار مشکل به نظر می‌رسد. ‌

● تضعیف تدریجی دلار

دکتر نقی‌زاده، اضافه کرد: به رغم این صحبتهایی که می‌کنم، معتقدم که دلار همچنان برای سالها به عنوان پول محوری، در معاملات جهان باقی بماند، اگر چه به تدریج تضعیف خواهد شد زیرا که در شرایط فعلی روزانه ۵۰۰ میلیارد دلار اسناد قرضه ملی آمریکا در بازارهای جهانی خرید و فروش می‌شود. ‌

بر این اساس در حال حاضر هیچ ارزی نداریم و یا هیچ کشوری وجود نداردکه روزانه ۵۰۰ میلیارد دلار اوراق قرضه کشوری را خرید و فروش کند، هرچند این مساله از یکسو موجب قدرت و یا تثبیت وضع دلار در جهان خواهد شد اگرچه که ارزش آن بتدریج تضعیف خواهد شد. ‌

استاد اقتصاد دانشگاههای ژاپن با اشاره به نقش صندوق بین المللی پول (آی.ام.اف) در جهان،گفت: این صندوق محل استقرار کارشناسان اقتصاددان کلان است و اقتصاددانان پولی و مالی در آن کم هستند ولی اصولا تخصص این صندوق بر روی اقتصاد کلان است و لذا این صندوق بخودی خود توانایی حل بحرانهای پولی و مالی را ندارد. ‌

دکتر نقی‌زاده در توضیح این مطلب افزود: در سال ۱۹۹۷ میلادی این صندوق نتوانست جلوی بحران مالی در آسیای جنوب شرقی را بگیرد و این بار نیز پس از ۱۰ سال بحران دیگری که قبلا منشا آن آسیا بود اما این‌بار منشا آن آمریکا است ولی این صندوق قدرت جلوگیری از بحرانهای پولی و مالی را ندارد و یک علت آن این است که بیشتر در اقتصاد کلان کار می‌کند و از سوی دیگر از داشتن کارشناسانی که در زمینه پولی و مالی فعالیت می‌کنند، محروم است. ‌

وی افزود: بر این اساس با توجه به توانایی صندوق بین المللی پول و تنوع دیدگاهها نسبت به اقتصاد جهانی فکر می‌کنم که علی رغم اظهارنظرهای بسیار افراطی که در مورد اقتصاد جهانی می‌شود هنوز اقتصاد ملی مطرح است، چون آنهایی که خیلی دنبال اقتصاد جهان و جهانی شدن اقتصاد هستند می‌گویند که دیگر اقتصاد ملی وجود ندارد. ‌

آنها معتقدند که اقتصاد بخشی از اقتصاد جهانی است و باید در آن جهت کار کرد در حالی که من معتقد هستم اقتصاد ملی به رغم جهانی شدن اقتصاد هنوز هم وجود دارد و به همین دلیل نیز کشورهای مختلف جهان تلاش می‌کنند تا با شرکت در نشستهایی نظیر نشست اخیر گروه ۲۰ بخشی از ضایعاتی که به اقتصاد ملی آنها وارد شده است را کاهش دهند، ضمن این که روند نظام اقتصاد بین المللی جهان را به گونه ای تنظیم کنند که اقتصاد ملی آنها مورد حمایت قرار گیرد. ‌

دکتر نقی‌زاده در ادامه با بیان این که در این بحران فعلی در بازارهای مالی جهان، مواضع کشورها تفاوتهای عجیبی پیدا کرده است، گفت: چین و ژاپن به دلیل داشتن یک مازاد ذخایر ارزی کلان به صورت دلاری که گفته می‌شود این دو کشور حدود سه هزار میلیارد دلار فقط اسناد اوراق قرضه آمریکا و دلار دارند که ذخایر ارزی آنها را تشکیل می‌دهد و بر این اساس آنها نمی‌خواهند تزلزلی در ارزش دلار به وجود بیاید که این مساله نیز قابل فهم است. ‌

وی افزود: از سوی دیگر <تارو آسو> نخست وزیر ژاپن هم اعلام کرده است که نه اقتصاد آزاد به معنای آمریکایی خودش قابل قبول است و نه اقتصادی که کشورهای اروپایی می‌گویند باید کنترل و نظارت باشد و ما باید دنبال راه سومی‌باشیم، هرچند که توضیحی در مورد راه سوم نداد. ‌

وی ادامه داد: آسو با این سخنان هم مخالفت خودش را با اقتصاد بازار بدون نظارت و کنترل آمریکایی اعلام کرده است و هم با آن اقتصاد زیر نظارت کشورهای اروپایی مخالفت کرده و گفته است که راه سومی‌باید باشد که ژاپنی هنوز در مورد این راه سوم اظهار عقیده ای نکرده‌اند اما معتقدم ژاپن دو موضع اقتصادی عملی و نظری دارد. ‌

این استاد برجسته اقتصادی، افزود: ژاپن از موضع نظری می‌گوید اقتصاد بازار آزاد ولی از نظر عملی ژاپنیها به اقتصاد بازار تدبیر شده و سازمان یافته معتقد هستند و لذا ژاپنیها نیز به خاطر این که رضایت آمریکاییها را نیز جلب کنند، از اقتصاد بازار آزاد صحبت می‌کنند اما اقتصاد بازار آزاد ژاپنی‌ها با اقتصاد بازار آزاد آمریکاییها تفاوت دارد و آن هم بسیار تدبیر شده و سازمان یافته است. ‌

● بازیگران اصلی نشست گروه ۲۰‌

استاد برجسته اقتصاد دانشگاههای ژاپن در ادامه خاطرنشان کرد: مواضع آمریکا حمایت از دلار قوی است و حق هم دارد زیرا حساب سرمایه این کشور باید مازاد داشته باشد. ‌

دکتر <محمد نقی‌زاده> افزود: ورود سرمایه‌گذاریهای خارجی در آمریکا یعنی آن که حساب سرمایه این کشور باید مازاد داشته باشد زیرا از بابت تجارت، بودجه و اقتصاد جاری، این کشور دارای کسری بسیار زیادی است و لذا عملا اعلام می‌کند که ما از اقتصاد بازار آزاد بدون کنترل حمایت می‌کنیم و به دنبال دلار قوی هستیم. ‌

اما رییس جمهور فرانسه معتقد است که دلار دیگر به عنوان یک ارز بین المللی از ارزش لازم برخوردار نیست و لذا نظام بازار باید تدبیر و تنظیم شود. ‌

در همین حال چین نیز به دلیل آن که صادرات آن کاهش پیدا نکند از بازار آزاد حمایت می‌کند اما معتقد است که تکنولوژیهای جدید محصولات مالی یعنی تکنولوژیهای پیشرفته ای که موجب تولید محصولات مالی شده است و نظارت و کنترل باید با هم در تراز و تطابق باشند. ‌

وی توضیح داد: این بدین معنی است که از یکسو شما محصولات جدید را با آخرین تکنولوژی مالی ایجاد می‌کنید و از سوی دیگر باید نظارت و کنترل بر اقتصاد هم بین این دو باشد تا تعادل ایجاد شود. ‌

البته برزیل، مکزیک و عربستان سعودی هم حرف خودشان را در نشستهایی نظیر نشست گروه ۲۰ می‌زنند هرچند که عربستان سعودی مساله نفت را دارد و از دلار قوی حمایت خواهد کرد. ‌

به گفته نقی‌زاده، مشکلی که در حال حاضر وجود دارد، آن است که بازیکنان اصلی این نشستها آمریکا و اروپا خواهند بود و ژاپن هم در حمایت از آمریکا نظراتی خواهد داشت، ضمن این که یکسری معذوراتی را در مقابل بازار آزاد اعلام خواهد کرد. ‌

دکتر نقی‌زاده، گفت: ژاپن برای این که بتواند دلار را نجات دهد اعلام کرده است که در نظر دارد تا ۱۰۰ میلیارد دلار از محل ذخایر ارزی این کشور را به صندوق بین المللی پول ارایه کند تا بدین ترتیب این صندوق برای کشورهای در حال توسعه کمک کنند. ‌

وی افزود: ژاپن در راستای تقویت دلار همچنین درنظر دارد که دو میلیارد دلار سوبسید نقدی به شهروندان ژاپنی ارایه کند و ۲۷۰ میلیارد دلار هم قرار شده است در پروژه‌های ملی خودش صرف کند یعنی الان در مجموع ژاپن حدود ۳۷۲ میلیارد دلار دارد در این زمینه تزریق می‌کند. ‌

البته آن ۱۰۰ میلیارد دلاری را که ژاپن گفته است به صندوق بین المللی پول می‌دهد از محل هزار و ۱۰۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی اش تخصیص خواهد داد. ‌استاد برجسته اقتصاد دانشگاههای ژاپن در ادامه یادآور شد: آمریکا اگر می‌خواهد دلار و همچنین اقتصاد این کشور به عنوان اقتصاد محوری جهان باشد باید چند کار عمده را انجام دهد که از جمله آنها پایان دادن به کسری وحشتناک تجاری جاری و بودجه ای خودش است. ‌

دکتر نقی‌زاده افزود: از سوی دیگر از این اقتصاد مصرفی که ۷۰ درصد تولیدات ناخالص این کشور را تشکیل می‌دهد، باید دست بردارد و پس‌اندازهای خانوارها و بنگاهها را افزایش دهد، چون پس‌انداز خانوارها در آمریکا صفر است و با این کارتهای اعتباری مردم آمریکا حقوق ماه آینده خود را از قبل مصرف کرده‌اند و دیگر چیزی برای آنها باقی نمی‌ماند. ‌

وی یادآور شد: اگر آمریکا تمایل پیدا کند در دوره <باراک اوباما> رییس جمهور منتخب این کشور کسریهای تجاری و جاری و وابستگی به سرمایه‌گذاری‌اش را کاهش دهد، به علت این که آمریکا بدون وابستگی به سرمایه‌گذاریهای خارجی که از طریق انتشار اسناد اوراق قرضه ملی است، توان اداره خودش را نخواهد داشت، یک فرصتی برای آمریکا فراهم می‌شود تا دوباره اقتصاد این کشور به عنوان یک اقتصادی که بتواند یک محوریت و نفوذ خاصی در جهان داشته باشد اعلام گردد.

به گفته نقی‌زاده، اگر این اقدامات انجام نگیرد، آمریکا با این کسریها و عدم تعادلهای خارق العاده و با ابعاد بزرگ چنین اقتصادی از این به بعد دیگر نمی‌تواند، اقتصاد جهانی را رعایت و هدایت کند. ‌

دکتر نقی‌زاده در ادامه گفت: با توجه به این که در این گونه نشستها یکسری هماهنگیها و تولید تفکرات و چارچوبهای نظری و عملی توسط کشورهایی که در آن شرکت می‌کنند، بوجود می‌آید، حضور ایران در این گونه نشستها به سود آن خواهد بود. ‌

کسانی که در این نشستها شرکت نمی‌کنند خواه ناخواه از این سیاستها دور خواهند ماند و در آینده هر‌نوع نظام اقتصادی جدیدی بر اقتصاد جهان حاکمیت پیدا کند، ایران در موقعیتی است که جایی در آن ندارد و بر این اساس عدم حضور ایران در کنار کشورهایی نظیر عربستان سعودی و برزیل موجب نگرانی خواهد بود. ‌

در کنار این مسایل موضوع دیگری که می‌تواند ایران از آن درس بگیرد، آن است که باید توجه خود را به اقتصاد واقعی معطوف کند نه به اقتصاد مالی که متکی بر خرید و فروش اوراق اسناد بهادار است. ‌وی گفت: در حال حاضر با توجه به رکودی که در بخشهای کشاورزی و یا تولیدات صنعتی در جهان است، ایران باید تمامی‌تلاشهای خود را به اقتصاد واقعی معطوف کند و اولین شاه بیت توجه به اقتصاد واقعی یا اقتصاد تولیدی آن است که ایران از صادرات نفت خام دست بردارد زیرا صدور نفت خام، صدور فرصتهای اشتغالی است. ‌

برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی‌ایران در سال ۱۳۸۵ برای نوشتن کتاب مبانی تفکرات اقتصادی و توسعه ای ژاپن، با بیان این که سران کشورهای عضو گروه ۲۰ درنظردارند تا در ماه مارس ۲۰۰۹ نشست دیگری را در توکیو برگزار کنند، گفت: این بحرانی که در بازارهای مالی جهان به وجود آمده است در روند آینده اقتصاد بین الملل نقش خواهد داشت و هرچند این نشستها نتایج قاطعی را به دنبال نخواهد داشت اما نباید به سادگی و بدون توجه از این نشستها بگذریم. ‌از این دیدگاه شرایط بسیار ویژه ای است که من توجه اقتصاددانان و دست‌اندرکاران ایرانی را به آن معطوف می‌کنم. ‌

● بازنگری صندوق بین‌المللی پول‌

استاد برجسته اقتصاد دانشگاههای ژاپن با بیان این که صندوق بین المللی پول (آی.ام.اف) نیاز به بازنگری دارد، گفت: یکی از اقتصاددانان بزرگ معتقد است که اقتصاد سرمایه داری با تخریب به دنبال سازندگی نوع جدید است یعنی اول یک نظام خیلی خسته می‌شود و خودش را تخریب می‌کند و بعد از داخل این تخریب یک نظام جدیدی بوجود می‌آید و لذا آی.ام.اف یک نظامی‌است که حدود ۶۰ سال پیش تعریف شده و کارش بر اقتصاد کلان متمرکز بوده است و هم اینک نیاز به بازنگری دارد. ‌

نقی‌زاده با بیان این که کار صندوق بین المللی پول تسریع حرکت کالا در جهان است، افزود: در حال حاضر که این صندوق فرسوده شده است و هر نهادی چه در اقتصاد ملی و یا اقتصاد جهانی به تدریج که ظرفیتهای آنها اشباع می‌شود، یا باید اصلاح شوند و یا آن که با شرایط جدید وفق کنند.

وی یادآور شد: صندوق‌بین المللی پول مربوط به زمانی است که چند کشور صنعتی بیشتر نبود و پس از جنگ جهانی دوم و در سال ۱۹۴۷ توسط کشورهای انگلیس، آلمان، فرانسه، ژاپن و آمریکا ایجاد شد. ‌

برگزاری نشستهایی نظیر نشست سران گروه ۲۰ پایه گذار روند یکسری جلسات و ایجاد نهادی جدیدی خواهد شد اما به نظر نمی‌رسد که در مدت زمان کوتاهی بگویند که صندوق بین المللی پول جمع شود ولی باید حداقل در آی.ام.اف اصلاحات بسیار انجام شود. ‌

دکتر نقی‌زاده خاطرنشان کرد: انجام اصلاحات بسیار زیاد در صندوق بین المللی پول بدین جهت مطرح می‌شود که دو بحران مالی سالهای ۱۹۹۷ در جنوب شرق آسیا و ۲۰۰۸ میلادی در آمریکا ثابت کرده است که صندوق‌ بین المللی پول قدرت هدایت امور مالی و پولی جهان را ندارد. ‌

وی گفت: یک زمان می‌گفتند که نظام بانکی تایلند به دلیل نداشتن تخصص لازم در سال ۱۹۹۷ با بحران پولی و مالی روبرو شد اما در حال حاضر بحران کنونی از آمریکا آغاز شد، که نظام بانکی آن از تجارب بسیار زیاد برخوردار است و پیشرفته ترین نظام بانکی جهان را دارد. ‌وی افزود: بر این اساس این دو حادثه که در طی ۱۰ سال بوجود آمد نشان داد که صندوق بین المللی پول دیگر قدرت هدایت ندارد و در حال حاضر تلاشهایی دارد انجام می‌شود و ژاپنی‌ها، اروپاییها و آمریکا در حال انجام مذاکراتی هستند که بر اساس آن معتقدند در آی.ام.اف باید اصلاحات زیادی انجام شود تا یک خون جدیدی را در صندوق بین المللی پول تزریق شود که این صندوق جوان شود. ‌

این استاد اقتصاد می‌گوید: مهمترین اصلاحات در صندوق بین المللی پول که کار اصلی آن بر اقتصاد کلان متمرکز است و وظیفه آن از جمله تعیین میزان نرخ بیکاری، تعرفه‌ها، نرخ رشد اقتصادی، نرخ سرمایه‌گذاری است، در حالی که توانایی نظارت بر حرکت پول در جهان یا نظام کالاهای جدید مالی را ندارد. ‌

دکتر نقی‌زاده افزود: لذا صندوق بین المللی پول باید تبدیل به صندوقی شود که نه تنها در اقتصاد مالی نظارت داشته باشد و آن را هدایت کند بلکه در مورد اقتصاد مالی و حرکت پول و اصولا حرکت اوراق بهادر، دارای تخصص و قدرت، داشته باشد.

وی با اشاره به حمایت ژاپن از تقویت دلار آمریکا، گفت: حمایت ژاپن از دلار آمریکا اقدامی‌منطقی است برای این که این کشور بیش از هزار میلیارد دلار دارایی آمریکا را در اختیار دارد و هرچقدر ارزش دلار کاهش یابد به زیان این کشور خواهد بود. ‌

وی افزود: چین هم همینطور است وقتی که ۶۰ تا ۷۰ درصد از ذخایر ارزی کشوری به دلار باشد لذا باید دلار را نجات دهد و این مساله بر خلاف آنچه که تصور می‌شود ژاپنی‌ها به خاطر آمریکا از دلار حمایت می‌کنند، نیست بلکه به دلیل اقتصاد ملی خودشان است که از دلار حمایت می‌کنند. ‌

● پیشنهاد کره جنوبی‌

دکتر نقی‌زاده، گفت: در بحران مالی سال ۱۹۹۷ میلادی ژاپنیها پیشنهاد ایجاد صندوق بین المللی پول آسیایی کردند که کشورهای آسیایی بتوانند در مواقع بحران از طریق این صندوق با این گونه بحرانها مقابله کنند اما آمریکا با ایجاد آن مخالفت کردند و ژاپن نیز مجبور به کوتاه آمدن شد.

وی افزود: اما وزیران دارایی و بانکهای مرکزی چین، کره جنوبی و ژاپن در نشستی مشترک با ایجاد صندوقی با سرمایه ۱۳ میلیارد دلار که بر اساس آن هر زمان هر یک از بانکهای این سه کشور با کمبود ارز خارجی مواجه شدند از این صندوق استفاده کنند، موافقت کردند. ‌

به گفته نقی‌زاده، هم اینک <وون> واحد پول کره جنوبی به شدت سقوط کرده است و کره جنوبی تمام ذخایر ارزی خود را بکار برد و وون خرید و دلار فروخت و الان ذخایر دلاری این کشور دارد به کف می‌رسد و این برای کره جنوبی یک بحران بسیار بزرگ است. ‌وی افزود: تایلند هم در جریان بحران سال ۱۹۹۷ میلادی همینطور شد یعنی به خاطر دفاع از واحد پول تایلند هرچه ذخایر ارزی داشتند را فروخت تا پول این کشوررا خریداری کنند که بعد هم ذخایرشان ته کشید و نتوانستند آن را نجات دهند و الآن هم کره جنوبی به همین مساله گرفتار شده است. ‌

این استاد اقتصاد دانشگاههای ژاپن در ادامه افزود: این مساله موجب می‌شود تا وقتی که ذخایر ارزی کم شود قیمت تاثیر می‌گذارد روی پول شما هرچه ذخایر ارزی بالا برود به ارزش پول کشورها کمک می‌کند. ‌

به دلیل آن که آمریکا در آن زمان با ایجاد یک صندوق بین المللی پول آسیایی مخالفت کرده بود، ژاپن، کره جنوبی و چین تصمیم به ایجاد یک صندوق مشترک گرفته‌اند که بیشتر هم هدف آنها کمک به کره جنوبی است.

محمدرضا عادلی مسبب کودهی