ایستگاه تصفیه خون

به افزایش تعداد گلبول‌های قرمز در واحد حجم، «غلظت خون» می‌گویند، چنانچه هموگلوبین در مردان بالاتر از ۱۸ و در زنان فراتر از ۱۶ گرم در دسی‌لیتر باشد، مبتلا به غلظت خون هستند...
این …

به افزایش تعداد گلبول‌های قرمز در واحد حجم، «غلظت خون» می‌گویند، چنانچه هموگلوبین در مردان بالاتر از ۱۸ و در زنان فراتر از ۱۶ گرم در دسی‌لیتر باشد، مبتلا به غلظت خون هستند...

این وضعیت می‌تواند به‌صورت اولیه و ناشی از بیماری پلی‌سیتمی‌ورا باشد یا ثانویه به مشکلاتی مانند کاهش اکسیژن‌رسانی بافتی، بیماری‌های ریوی، ارتفاع بالا، شانت‌های داخل قلبی، اختلالات مربوط به هموگلوبین، کشیدن سیگار، افزایش تولید اریتروپویتین و تومورها. افزایش غلظت خون در بدن، باعث کندشدن حرکت خون در قلب و رگ‌ها می‌شود که با گرفتگی اندام‌هایی نظیر دست و پا، باعث سکته مغزی یا قلبی خواهد شد.

مشکل غلظت خون در بعضی از افراد علامتی ندارد ولی در برخی مبتلایان ضعف و بی‌حالی، سردرد، سبکی سر، اختلالات بینایی و تنگی نفس، خارش‌های پوستی و به‌خصوص بعد از استحمام، قرمزی صورت و وریدهای برجسته چشم‌ها، بزرگی کبد و طحال، زخم معده، دردهای استخوانی و در مراحل بعد بروز نقرس و سنگ کلیوی دیده می‌شود.

اهدای خون باعث کاهش غلظت خون و حفظ آن در محدوده طبیعی می‌شود، البته در صورتی که به‌صورت مستمر (حداقل ۲بار در سال) انجام شود.

با توجه به نتایج بررسی و تعیین نوع غلظت خون، اگر از نوع ثانویه باشد، درمان عبارت است از درمان عامل زمینه‌ای، پرهیز از کشیدن سیگار و حضور در محیط آلوده، مصرف مایعات زیاد (مصرف حداقل روزی ۸ لیوان مایعات)، فصد خون و درمان‌های دارویی. در فصد خون، خون گرفته‌شده از بیمار قابل استفاده است. در مواردی که غلظت خون افزایش قابل‌ملاحظه‌ای ندارد، اهدای خون توصیه می‌شود. مصرف آلبالو، آبلیموی ترش و موز باعث کاهش غلظت خون می‌شود. به‌طور کلی میوه‌ها و سبزی‌ها به علت داشتن ویتامین C و فیبرهای محلول و نامحلول، یک عمل حفاظتی در مقابل افزایش غلظت خون و کاهش میزان فیبرینوژن (پروتئینی که به لخته تبدیل می‌شود) نقش حفاظتی دارند، به همین علت در افرادی که گیاهخوارند، نه‌تنها احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ بسیار کاهش می‌یابد، بلکه خون آنها رقیق‌تر و فیبرینوژن پایین‌تری نسبت به افراد همسن و سالشان دارند. برای کاهش لخته‌شدن خون، مصرف روغن جامد، روغن نارگیل، چربی‌های حیوانی، گوشت قرمز، دل، قلوه، پیه گاو و گوسفند را کاهش دهید و به جای آن از لبنیات کم‌چرب، ماهی، سبزی و میوه فراوان استفاده کنید.

استرس و تنش‌های عصبی هم باعث افزایش ترشح آدرنالین می‌شود که بروز انقباض‌های عروقی را به دنبال دارد. به‌این ترتیب پلاسما به خارج عروق نشت می‌کند و نسبت آن به گلبول قرمز کاهش می‌یابد.

دکتر بشیر حاجی‌بیگی

مدیرکل منطقه‌ای آموزشی انتقال خون استان تهران