چالش­های صنعت تایر از دیدگاه مدیر بازرگانی ایران­تایر

شرکت ایران تایر در سال ۱۳۴۳ با تکنولوژی آمریکایی تاسیس و در سال ۱۳۴۴ راه­اندازی شد در آن زمان از تکنولوژی تایر بایاس و رادیال نخی استفاده می­شد تا اوایل انقلاب ارتباط با شرکت مادر آمریکایی ادامه داشته و خدمات فنی و تکنولوژیکی از طرف آن شرکت ارائه می­شد

شرکت ایران تایر در سال ۱۳۴۳ با تکنولوژی آمریکایی تاسیس و در سال ۱۳۴۴ راه­اندازی شد. در آن زمان از تکنولوژی تایر بایاس و رادیال نخی استفاده می­شد. تا اوایل انقلاب ارتباط با شرکت مادر آمریکایی ادامه داشته و خدمات فنی و تکنولوژیکی از طرف آن شرکت ارائه می­شد. اما بعد از انقلاب روابط قطع شد و بنیاد مستضعفان شرکت را خریداری نمود.

واحدی به عنوان واحد تحقیقات در شرکت بوجود آمد که بتواند جای خالی واردکننده تکنولوژی را پر کند، اما بدلیل فقر علمی و کمبود امکانات و نیروی متخصص در آن زمان واحد تنها موفق به حل معضلات عادی خط تولید بود. و نیز برنامه افزایش تولید مطرح شد و تولید از لحاظ کمی افزایش پیدا نمود، اما بدلیل کمبود علمی و فنی، در تغییر و بالا بردن سطح تکنولوژی موفقیت­های چندانی حاصل نشد.

در حال حاضر شرکت تایرهایی از نوع رادیال نخی را با همان تکنولوژی تایر آمریکا تولید می­کند. مدت چند سالی شرکت روی توسعه تایر رادیال استیل­بلت کارکرد اما تولید آن خیلی محدود است. البته در برنامه­های جدید شرکت، سرمایه­گذاری برای تولید ده­ هزار تن تایر سواری استیل­بلت در نظر گرفته شده است. این برنامه سه سال به طول می­انجامد و خرید تکنولوژی­های جدید را نیز شامل خواهد شد.

این نکته قابل ذکر است که اگر چه تولید تایرهای رادیال در دنیا سابقه­ای حدود ۶۰ سال دارد، اما در ایران خودروی مصرف­کننده این تایرها در چند سال اخیر تولید شده است که البته در حال حاضر نیاز به تایر رادیال با سرعت زیاد در کشور افزایش می­یابد. اکثر خودروهای جدید از تایر رادیال استیل­بلت استفاده می­کند همین الزام صنعت را به سمت برنامه­ریزی برای تولید تایرهای رادیال استیل­بلت هدایت نموده است.

البته تولید این نوع تایرها نیز باید با برنامه­ریزی باشد تا دوباره دچار مشکل انباشتگی تایرها در انبارها نشویم. در دوره زمانی خاصی در گذشته تایرهای بایاس دچار این مشکل شدند که دلیل عمده آن به تولید رسیدن اکثر طرح­های جدید در کارخانه­های تولید تایر داخل و عرضه بدون برنامه­ریزی تایرها به بازار بود. در آن زمان اکثر کارخانجات برنامه­هایی برای صادرات داشتند. اما در مجموع صادرات تایر کشور بدلیل پایین­تر بودن قیمت­های صادراتی نسبت به قیمت­های داخلی برای شرکت­های تولیدکننده چندان مقرون­به­صرفه نبود و عمده صادرات برای تعادل عرضه داخلی بود.

در حال حاضر اکثر شرکت­های داخلی فعالیت­هایی را برای ارتقای سطح تکنولوژی و تولید تایرهای رادیال استیل­بلت آغاز نموده­اند و هرکدام با یک شرکت تولیدکننده تکنولوژی توافق­هایی را انجام داده­اند.

دیدگاهی که در اینجا مطرح می­شود این است که آیا بهتر نیست همه شرکت­ها از یک شرکت خارجی تکنولوژی مورد نیاز را خریداری کنند تا این امر باعث حذف هزینه­های اضافی می­شود.

در جواب باید گفت که در این صنعت بدلیل تنوع سهامداران (برخی متعلق به شرکت­های دولتی و برخی متعلق به شرکت­های خصوصی می­باشند) نشان دادن لزوم این همکاری­ها اصولاً کمی مشکل است. شرکت­ها باید این نیاز را حس نمایند و این امر زمانی امکان­پذیر است که شرکت­ها به نوعی بتوانند مکمل یکدیگر باشند.

در ایران عموماً R&D به صورت واقعی نداریم. به طور مثال در شرکت ایران­تایر سعی شده است تا مشکلات خط تولید حل شود. البته روی یک سری زمینه­ها کار شده است اما همیشه با مشکل نرم­افزاری و سخت­افزاری مواجه بوده­ایم. ما باید با یک برنامه­ریزی جدی، مسیر توسعه­ای را که کشورهایی مثل کره طی کرده­اند طی کنیم. این کشورها با ارائه­دهندگان تکنولوژی ارتباط برقرار نموده­اند و اطلاعات مفید را گرفته­ و بعد آموزش­های لازم را دیده­اند.

البته توان مالی شرکت­های تایرسازی ایران قابل مقایسه با کره­ای­ها نیست ولی در حد بضاعت و توان هم می­توان در این زمینه برنامه­ریزی نمود و به یک سری نتایج رسید. دلیل دیگری که شاید بتوان برای عدم فعالیت مناسب بخش R&D دانست آنست که R&D ما خوب تعریف نشده است. اگرچه این بخش در شرکت­ها وجود داشته اما فعالیت­های آن بر پایه صحیح نبوده است. ممکن است به نتایج محسوسی رسیده باشند، اما سرمایه­گذاری و جهت­دهی مشخص روی این فعالیت­ها نشده است و این عمدتاً به خاطر تنوع مالکیت شرکت­ها می­باشد.

R&D بستر جذب تکنولوژی است و ما در کشور به دلیل منابع زیرزمینی که داشتیم چندان به این مسائل فکر نمی­کردیم و درآمدها عمدتاً صرف واردات و یا مونتاژ کالاهای مصرفی می­شد. چندان تحت فشار نبودیم که از خودمان ابداع کنیم. حتی بعضی از صنایعی که داشتیم را از قبیل کشاورزی و فرش از دست داده­ایم. هر پیشرفتی زاییده نیاز است.

در حال حاضر صنعت تایر کشور نیاز به اصلاحات و تغییر تکنولوژی دارد. اگرچه دوره عمر تکنولوژی­ها کوتاه است اما اکنون حتی به دلیل احتمال وارد شدن تکنولوژی جدید تردید داشتن جایز نیست.

حداقل می­دانیم که خودروهایی که در کشور تولید می­شوند نیاز به تایر رادیال استیل­بلت دارند و این خودروها تا چند سال آینده تولید خواهند شد. پس نیاز به این نوع تایر ادامه خواهد داشت. باید با تمام قدرت تلاش کنیم تا نیازهای آینده را پیش­بینی نماییم. اما فرصت­ها را نباید از دست داد. جای رشد بسیاری برای این نوع تایرها وجود دارد اما مهم این است که تایر باید با قیمت رقابتی تولید شود.