سخنان بیهوده

زبان، نماینده روح و روان و نشان‌دهنده چگونگی حالات روحی انسان و کلید در گنج انسانیّت است.

زبان، نماینده روح و روان و نشان‌دهنده چگونگی حالات روحی انسان و کلید در گنج انسانیّت است. اختیار زبان باید همیشه در دست عقل باشد تا گرفتار بیهوده‌گویی نشود. هرگاه زبان رها و هرز باشد، بزرگ‌ترین بلا برای انسان خواهد شد و حاصلِ آن، جز فتنه، گناهان بزرگ و انحراف‌های ویرانگر و خانمان‌‌برانداز نخواهد بود. اینکه در روایات اسلامی از سکوت بسیار ستایش شده، شاید به این دلیل است که سکوت، عاملی برای کنترل زبان است. امام صادق(ع) فرمود: «لقمان به پسرش گفت: پسر جان! اگر خیال کنی سخن گفتن از نقره است، بدان که خاموشی از طلاست».پروردگار حکیم، انسان را از گفتاری که هیچ سود و بهره‌ای برای او ندارد، برحذر می‌دارد و در قرآن کریم، آدمیان را از بیهوده‌گویی نهی می‌کند؛ به‌گونه‌ای که شنیدن سخنان لغو را عامل بازدارنده آدمی از کمال می‌شمارد و دوری از بیهوده‌گویی را نشانه کرامت انسان می‌داند و در توصیف اهل ایمان می‌فرماید: هرگاه سخن لغو و بیهوده بشنوند، از آن روی برمی‌گردانند و می‌گویند: اعمال ما از آنِ ما و اعمال شما از آنِ خودتان.

سلام بر شما، ما خواهان جاهلان نیستیم. (قصص: ۵۵) در قرآن کریم وقتی از بهشت به عنوان محفل برگزیدگان و دوستداران و پاکان درگاه الهی سخن به میان می‌آید، خداوند، پاکی از لغو و بیهوده‌گویی را یکی از ویژگی‌های بهشت می‌شمارد. چه نیکوست که جوانان عزیز ما نیز در مجالس و محافل خود، زبان را از آلوده شدن به سخنان لغو و بیهوده باز دارند. خداوند در توصیف بهشت می‌فرماید: «در آنجا سخن لغو و دروغی و بیهوده‌ای نمی‌شنوند»بیایید با خود بیندیشیم چه میزان از فرصت‌های ما صرف سخنان پوچ و بیهوده می‌شود و چقدر می‌کوشیم تا دیگران از فرصتی که در کنار ما هستند، بیشترین و بهترین بهره‌ها را ببرند. «برخی از مردم، سخنان بیهوده و سرگرم‌کننده را می‌خرند تا مردم را از روی نادانی، از راه خدا گمراه سازند». (لقمان: ۶) امام علی(ع) می‌فرماید: «از بیهوده‌گویی بپرهیزید که کمترین زیان آن، ملامت و سرزنش خواهد بود». «از بیهوده‌گویی بپرهیز که هرکس گفتارش بسیار شد، گناهانش زیاد می‌شود». خداوند در قرآن کریم، روش برخورد با بیهوده‌گویان را چنین می‌آموزد: «و کسانی که به باطل و دروغ شهادت نمی‌دهند و هنگامی که با لغو و بیهودگی برخورد کنند، بزرگوارانه از آن می‌گذرند» (فرقان: ۷۲).