صلح در ادبیات مدرن

انسان همواره در جست وجوی صلح به عنوان ضرورتی جهت رشد و تعالی زندگی خویش بوده است. در سده های گذشته این آرزو در زمینه مبارزه با جنگ فیزیکی و به صورت های مختلف نشان داده می شد. از …

انسان همواره در جست وجوی صلح به عنوان ضرورتی جهت رشد و تعالی زندگی خویش بوده است. در سده های گذشته این آرزو در زمینه مبارزه با جنگ فیزیکی و به صورت های مختلف نشان داده می شد. از جمله در ادبیات ما ایرانیان سیاوش با سرپیچی از حکم پدر و با ازدواج با دختر افراسیاب، دشمن دیرین ایران، نشان داد می توان همه انسان ها را دوست داشت و از جنگ دوری کرد. در ادبیات ایران موارد زیادی از این دست می توان یافت چون؛

جنگ هفتاد و دو ملت همه را عذر بنه

چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند

که شاعر بنام مان حافظ در آن به درستی جنگ ها را بیهوده و بهانه برای زورگویی جنگ طلبان دانسته است. زنده یاد مهاتما گاندی تعریف مدرنی از صلح ارائه می دهد؛ هر جا که ستمگری ستم کند و ستمدیده نتواند در برابرش بایستد در آنجا صلحی وجود ندارد. گاندی معتقد است مقاومت در مقابل ستم وظیفه ستمدیدگان است. در واقع در دنیای مدرن انسان رهیده از ستم و آزاد در تعیین سرنوشت خویش است که می تواند فکر کند، حقوق اجتماعی خویش را بشناسد و برای نیل به آن بکوشد. حال هر آن چیزی که مانع تفکر آزاد انسان شود صلح را به خطر خواهد انداخت. تحریم از طرف یک کشور در برابر کشور دیگر که عواقب آن را مردم کشور تحت تحریم می پردازند، نقض حقوق اولیه انسان ها شامل آزادی بیان، آزادی قلم، آزادی انتخاب طرز زندگی، آزادی اجتماعات، آزادی احزاب و بالا تر از همه داشتن رفاه حداقلی برای رستن از دغدغه معاش همه دال بر وجود صلح در تعریف مدرن است.

برای مردمی که دچار فقر دائم هستند، جایی برای فکر کردن به سرنوشت شان نیست و هم از این رو حاکمان مستبد را پروایی از شکم های گرسنه نیست گرچه آنان روزی بساط قلدران را بر خواهند انداخت. فقر عامل اصلی هر نوع مفسده اجتماعی اعم از جهل، خشونت، قاچاق، فحشا، دزدی، آدمکشی و سقوط ارزش های اخلاقی است.

هم از این رو بود که در سال ۱۹۸۷ گروه های بزرگی از اندیشمندان جهان برای بزرگداشت قربانیان فقر، خشونت و گرسنگی در پاریس گرد آمده و اعلام کردند «فقر تهدیدی برای حقوق بشر است»، «هر جا مردان و زنانی مجبورند در فقر زندگی کنند، حقوق بشر نقض شده است» و آخرین جمله قطعنامه شان «اتحاد و همبستگی برای تضمین رعایت این حقوق وظیفه سنگینی بر دوش است». هم اکنون در مقر سازمان ملل در یک متن یادبود آورده شده است، آنان با تکیه بر اصول ۶ ، ۱۰ ، ۱۱ ، ۲۳ ، ۲۲ و ۲۵ منشور حقوق بشر میثاقی بین المللی مبنی بر حق بهره مندی از عدالت، حق مشارکت در امور سیاسی، حق هویت شخصی و به رسمیت شناخته شدن در برابر قانون، حق مشارکت در زندگی اجتماعی و فرهنگی، حق داشتن کار مناسب، برخورداری از استاندارد مناسب زندگی، حق داشتن مسکن و خوراک مناسب، برخورداری از سلامت و بهداشت و آموزش میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را ارائه دادند.

در نهایت می توان چنین جمع بندی کرد که تا زمانی که آزمندان و خشونت طلبان در جهان و در تک تک کشورها مانع از دستیابی مردم به زندگی آبرومندانه و آزادی های فردی و اجتماعی می شوند، صلحی در کار نخواهد بود.

زهره تنکابنی