دو هزار و هفت زیر ذره بین

سال ۲۰۰۷ در میان برف، باران و سرما در نیم‌کره غربی از جمله ایران به پایان رسید و سال ۲۰۰۸ آغاز شد. سال گذشته میلادی را می‌توان یکی از پرمسأله‌ترین سال‌ها برای جهانیان ارزیابی کرد. در این سال قیمت نفت به بالاترین رقم خود که هر بشکه حدود ۱۰۰ دلار است، رسید. هرچند بالا رفتن قیمت نفت برای آمریکا و چند کشور دیگر یک فرصت تلقی می‌شود، اما برای کشورهای مصرف‌کننده مشکلات بسیاری به‌وجود آورده و فقر را گسترش داده است. کشورهای تولیدکننده نفت در این سال به درآمد سرشار نفتی دست یافته‌اند. این درآمد نفتی به دلیل آن‌که کالاهای وارداتی گران شده‌اند و نبود مدیریت استفاده بهینه از دلارهای نفتی در برخی از کشورها از جمله ایران درآمد بالای نفت، زندگی مردم را به‌مخاطره انداخته است. در سال ۲۰۰۷ ارزش دلار در برابر دیگر ارزها از جمله یورو، سقوط کرد. از این منظر نیز به کشورهای جهان سوم و حتی کشورهای تولیدکننده نفت خسارت‌های بی‌شماری وارد شد. دامنه فقر در سال گذشته میلادی در سطح جهان گسترش یافته است. کاخ سفید و پنتاگون تمرکز بی‌سابقه‌ای را به لحاظ اقتصادی و نظامی بر روی خاورمیانه دارد. در این سال آمریکا توانست بر کره شمالی به لحاظ دیپلماسی فائق شود. کره شمالی پذیرفت در مقابل دریافت دلار، برنامه‌های هسته‌ای خود را کنار بگذارد. انتخابات فرانسه و به دنبال آن پیروزی سارکوزی در انتخابات که به نزدیکی با اسرائیل و آمریکا شهرت دارد از دیگر رویدادهای سال گذشته بود. کنار رفتن داوطلبانه بلر نخست‌وزیر پیشین انگلیس، دیگر رویداد مهم بود. پیروزی دوباره حزب عدالت و توسعه در ترکیه و کاهش نقش نظامیان در سرنوشت مردم ترکیه از جمله رویدادهای مهم به‌شمار می‌آید. آمریکا توانست به کمک متحدانش قطعنامه‌های ۱۶۶۹، ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ را از طریق شورای امنیت علیه ایران به تصویب برساند. موضوع هسته‌ای ایران در سال ۲۰۰۷ از مهم‌ترین مسائلی بود که کشورهای عضو شورای امنیت تأکید داشتند که از طریق دیپلماتیک حل شود، درحالی که این پرونده همچنان باز مانده است و در سال ۲۰۰۸ پیش‌بینی می‌شود که جزو رویدادهای مهم این سال باشد. در آخرین نتیجه‌گیری اعلام شد که ایران تا پایان سال ۲۰۰۷ میلادی به پرسش‌ها و ابهامات آژانس پاسخ دهد. آنچه آمریکا و متحدانش در گروه ۱‌+‌۵ از ایران درخواست دارند، موضوع توقف غنی‌سازی است که این موضوع عملاً از سوی ایران پذیرفتنی نیست. از طرفی در روزهای پایانی سال ۲۰۰۷، گروه ۱‌+‌۵ تلاش کرد که قطعنامه دیگری را که شامل تحریم‌های بیش‌تری بود علیه ایران صادر کند. این امر به دلیل نگاه‌های متفاوت ۱‌+‌۵ به سال ۲۰۰۸ موکول گردید، بنابراین یکی از موضوعات مهم در دستور کار آمریکا در سال ۲۰۰۸ پرونده اتمی ایران می‌باشد. بهبود اوضاع عراق و از سرگیری مجدد گفت‌وگوهای اسرائیل و فلسطینیان که با کنفرانس آناپولیس در آمریکا کلید خورد، از دیگر تحولات مهم سال ۲۰۰۷ می‌باشد. پس از افزایش ۳۵ هزار نفری نظامیان آمریکایی در عراق که در پی گزارش "دیوید پترائوس" و "رایان کروکر" به کنگره آمریکا صورت گرفت و تغییر استراتژی جنگی آمریکا در عراق با تشدید گفت‌وگوها با قبائل سنی و نیز با زمین‌ گذاشتن اسلحه توسط مقتدی‌صدر در ماه‌های پایانی سال ۲۰۰۷ اوضاع امنیتی عراق تا حدودی بهبود یافت و این اقدامات گروه القاعده را به حاشیه راند. بدترین اتفاق روزهای پایانی سال ۲۰۰۷، ترور ناجوانمردانه خانم بی‌نظیر بوتو بود که چند روز پیش صورت گرفت و این ترور، اصلی‌ترین رقیب ژنرال مشرف حاکم پاکستان را حذف کرد. ترور بی‌نظیر بوتو که چند روز مانده به پایان سال ۲۰۰۷ به‌وقوع پیوست و به مهم‌ترین خبر سال تبدیل شد، درست همانند حادثه سونامی در شرق آسیا است که ۳ روز مانده به پایان سال ۲۰۰۵ اتفاق افتاد و به مهم‌ترین خبر آن سال تبدیل شد. در هر حال به‌رغم آن‌که روح آرامش در خاورمیانه حاکم شده است، اما همچنان کشورهایی مانند لبنان، افغانستان، فلسطین و... کانون‌های بالقوه بحران هستند. هرچند نمی‌توان پیش‌بینی کرد که در سال ۲۰۰۸ چه اتفاقاتی ممکن است رخ دهد، آیا جهان باردیگر شاهد جنگ خواهد بود و یا بنیان‌های صلح محکم‌تر می‌شود؟ اما دو رویداد مهم در این سال در دو کشور ایران و آمریکا که ۲۸ است با یکدیگر در حالت تخاصم به‌سر می‌برند روی خواهد داد؛ انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و انتخابات مجلس هشتم در ایران. در آمریکا، دموکرات‌ها و جمهوریخواهان برای راهیابی به کاخ سفید رقابت نفس‌گیری خواهند داشت. در ایران اصولگرایان که در حال حاضر مجلس و دولت را در اختیار دارند و عملکرد آن‌ها نارضایتی گسترده‌ای را بین ایرانیان به‌وجود آورده است با اصلاح‌طلبان که در بیرون از قدرت هستند، رقابت سختی خواهند داشت. نتیجه این دو انتخابات می‌تواند بر آینده روابط دو کشور بسیار تأثیرگذار باشد.

علی صالح آبادی