آینه‌های روبه‌رو

آرزو کعبه ساری: شعرهای آرزو کعبه در قالب نو و سپید هستند ؛ مهم‌ترین ویژگی شعرهای او زبان ساده آثارش است، البته این نکته را باید یادآوری کرد که اگرچه به کار بردن زبان ساده، روان …

آرزو کعبه ساری: شعرهای آرزو کعبه در قالب نو و سپید هستند ؛ مهم‌ترین ویژگی شعرهای او زبان ساده آثارش است، البته این نکته را باید یادآوری کرد که اگرچه به کار بردن زبان ساده، روان و همچنین تا حدودی نزدیک به زبان گفتار یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مولفه‌های شعر امروز است، اما کعبه باید بداند این سادگی به مفهوم غلطیدن به نثر و دور شدن از بازی‌ها و شگردهای زبانی و همچنین آرایه‌ها و صنایع ادبی نیست.

در شعر امروز شبکه تداعی‌هایی که شاعر با کنار هم قرار دادن کلمات در یک بافت منسجم زبانی ایجاد می‌کند، می‌تواند با همراه شدن موسیقی‌های واژگانی تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد.

به عنوان مثال در این شعر معروف شاملو: مرا تو بی‌سببی نیستی / به راستی / صلت کدام قصیده‌ای / ای غزل... در این شعر، زبان، سهم به سزایی در موفقیت اثر و تاثیرگذاری بر مخاطب را بر عهده دارد.

از دیگر نکاتی که قابل ذکر است رعایت ایجاز کامل در یک شعر است که کمتر مورد توجه آرزو کعبه قرار گرفته است. شعر خوب شعری است که با استفاده از حداقل واژه‌ها حداکثر معنی را منتقل کند. به‌عبارتی در یک شعر ساختمند و قوی کمتر منتقد و مخاطبی می‌تواند یک کلمه را حذف یا جا به جا کند که نمونه و مثال بارز چنین شعری بسیاری از بیت‌های غزلسرای نامدار ایران حافظ شیرازی است و کمتر منتقدی می‌تواند در بیت‌های او یک کلمه را جا به جا، حذف و اضافه کند و شعر آسیب نبیند.

در شعر آرزو کعبه کلمات فراوانی وجود دارند که می‌توان به راحتی آنها را حذف یا با واژه‌ای دیگر جا به جا کرد و اتفاقی هم در اثر رخ نخواهد داد.

با هم شعری از آرزو کعبه را می‌خوانیم:

بال پروانه

تنها که باشم

با تو

تازه می‌شوم

بی آن که تو را ببینم

تنها که می‌شوم

با یاد تو

به زندگی

نه

به خودم ایمان می‌آورم

گاهی

برای رسیدن

لازم نیست از نردبام بالا رفت

تو همین جا نشسته ای

روی بال پروانه ها

مهناز پیرایش کاشانی تهران: آثار کاشانی از نظر قالب در گروه شعر‌های کلاسیک و سنتی می‌گنجد علاقه اصلی او بیشتر به قالب مثنوی است، اما متاسفانه یکی از مشکلاتی که شعر کاشانی دارد نداشتن شناخت کافی از قالب‌های کلاسیک و ویژگی‌های آن است.

این ویژگی‌ها از رعایت و شناخت عروض و قافیه آغاز می‌شود و تا مهارت‌های زبانی و کلامی و محتوایی را در بر می‌گیرد.

بیت‌های کاشانی نشان می‌دهد که او توانمندی، جوهره و استعداد لازم برای ادامه سرودن در قالب‌های سنتی را دارد به شرطی که شناختش را از این قالب‌ها بالاتر ببرد و این شناخت و آگاهی جزء با مطالعه آثار بزرگان این حوزه چه در میان قدما مانند حافظ، مولانا و سعدی و چه در دوران معاصر با آثار کسانی مثل حسین منزوی، محمد علی بهمنی، سایه، علی معلم و... امکان پذیر نخواهد بود.

البته در حوزه فنون شعری مانند علم عروض و قافیه که اکتسابی هستند، مطالعه کتاب آموزشی قطعا باید مد نظر قرار گیرد، چرا که شعر ایشان از این نظر هم دچار مشکل است. به عنوان مثال بیت دوم و همچنین بیت سوم نشان می‌دهد که ایشان حتی از قافیه و ردیف نیز شناخت درستی ندارند.با هم بخشی از یک شعر مهناز پیرایش کاشانی را می‌خوانیم:

در درون خود به رویا رفته ام

توی جنگل، رو به دریا رفته ام

بر فراز آبشار و تکه سنگ

همنوا با هر درخت و باد وسنگ

وانهادم جسم خاکی بر زمین

تا رها سازم دل از قهر زمین

بوی آرامش به جانم رخنه کرد

یاد معبودم تنم را تشنه کرد

بر کنار آبشار و این زمین

پر شدم، از نور یا رب با یقین