فرار به جلو دربازی زودهنگام انتخابات

در همه کشورهای دنیا انتخابات متداول ترین و مهمترین شکل مشارکت سیاسی است و مشارکت سیاسی پیوند عمیق و مستقیمی با مشروعیت نظام ها دارد در ایران علاوه بر این موضوع انتخابات صبغه دینی و شیعی داشته و مظهر مردمسالاری دینی است

چندی پیش رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در بیانات مهمی همه ملت بویژه جوانان، سیاسیون، مسئولان و همچنین مطبوعات را به مراقبت و هوشیاری در مقابل طرح های دشمن فراخواندند و تاکید کردند: “مسائل مربوط به انتخابات بویژه حضور پرشور مردم در آن، در همان ایام نزدیک به انتخابات بسیار مهم است اما عده ای با عجله از حالا مباحث انتخاباتی را شروع کرده اند که این فعالیت های زودهنگام انتخاباتی موجب منحرف شدن ذهن ها از مسائل اصلی، مشغول کردن افراد به یکدیگر، و برخی بدگویی ها می شود و این، به ضرر مصالح کشور است.”

در همه کشورهای دنیا انتخابات متداول‌ترین و مهمترین شکل مشارکت سیاسی است و مشارکت سیاسی پیوند عمیق و مستقیمی با مشروعیت نظام‌ها دارد. در ایران علاوه بر این موضوع انتخابات صبغه دینی و شیعی داشته و مظهر مردمسالاری دینی است. حضور گسترده مردم در انتخابات مختلف در ایران اوج ارادت و وفاداری آنها را به ولایت نشان می‌دهد و یقینا ولایتمداری یکی از دلایل اصلی مشارکت گسترده رای‌ دهندگان ایرانی و تفاوت چشمگیر آن با راندمان دموکراسی‌های پیشرفته است.

اما ماراتن زود هنگام انتخابات ریاست جمهوری که این بار با سوت دوم خردادی ها آغاز شده است یک بازی غیر واقعی است وبیش از آنکه بازتاب رقابتهای سیاسی در کشور باشد ترفندی نخ نما برای فرار به جلو، فرافکنی مشکلات داخلی جریان دوم خرداد و تفرقه افکنی بین اصولگرایان است.

با گذشت بیش از ده سال از انتخابات ریاست جمهوری هفتم، اردوگاه دوم خرداد با یک سوال جدی روبرو است‌. آیا این جریان از چند هویتی رنج می برد و یا اینکه تبدیل به یک توده سیاسی بی هویت شده است؟

ترفند جریان رسانه ای دوم خرداد حول این استراتژی، تفرق اصولگرایان و تمرکز دوم خردادی ها بر گزینه واحد است. آنها با طراحی این سوال انحرافی که “احمدی نژاد آری یا نه؟” اصولگرایان را وارد یک بازی غیر واقعی می کنند که هر جوابی به آن انعکاس مسائل مبتلابه کشور نیست. امروز در اتاق فکر اصولگرایان مسئله اصلی، تامین معیشت مردم و پاسخ به مطالبات عمومی است. برنامه اصولگرایان در انتخابات مجلس هشتم مورد اقبال عمومی قرار گرفته و رسالت اصلی آنها اجرای دقیق و کامل این برنامه است تا بلکه بخشی از مشکلات کشور کاسته شود. حتی وقتی به احمدی نژاد که امروز در اتاق تحولات اقتصادی کشور نشسته درباره خطر ریزشهای پایگاه اجتماعی با اجرای تحولات اقتصادی تذکر می دهند وی خود را موظف به اجرای برنامه توسعه کشور می داند و رسالت خود را دفاع از اصولگرایی برای پیشرفت کشور و خدمت به مردم عنوان می کند نه اندازه گیری پایگاه اجتماعی اصولگرایان.

اصولگرایان در ایران یک خانواده حزبی را تشکیل می‌دهند که همگرایی بین آنها صرفا در ایام انتخابات و به منظور کسب قدرت نیست. اتحاد اصولگرایان از یک سابقه تاریخی غنی برخوردار است. خانواده حزبی گروه‌های اصولگرا بسته نیست و برای استقلال عمل اعضا احترام قائل است. در خانواده حزبی اصولگرایان، ائتلاف برای کسب قدرت نیست بلکه ائتلاف بر سر حفظ و توسعه آرمان‌های انقلاب اسلامی و گفتمان خدمت به مردم و پیشرفت کشور است.

اصولگرایان به عنوان اصلی‌ترین جریان سیاسی در کشور کارآمدی و پاسخگویی را روی میز کار خود قرار داده‌اند، اصولگرایان با تاکید بر دو مقوله خدمت و پیشرفت در صددند مطالبات عمومی را به حمایت‌های مردمی تبدیل نمایند. فهم اصولگرایان از کارآمدی خدمت‌رسانی واقعی به مردم است که با پیشرفت کشور توام باشد.

بدون تردید گرایش‌ها و سلایق مختلفی برای اداره کشور حضور دارند که خود را در معرض آرای عمومی قرار می‌دهند. اگر قرار است به مطالبه کارآمدی پاسخ مثبت دهیم باید مجموعه گروه‌های رقیب به سمتی حرکت کنند که چنانچه شاهین اقبال بر دوش هر کدام از آنها نشست، سایر گروه‌ها ضمن پذیرش تفوق وی به جریانی که پرچم مدیریت کشور را به دوش می‌کشد یاری برسانند. اگر انتخابات بخواهد صحنه تنازع و تداوم خصومت باشد اول کسی که از این مجادله زیان می‌بیند مردم هستند.

● تورم ، مهمترین سوژه تخریب دوم خردادی ها

توصیه رهبر فرزانه انقلاب به نخبگان سیاسی مبنی بر ضرورت تعجیل نکردن در موضوع انتخابات و پرداختن به آن در زمان خودش به منظور صیانت از امنیت سیاسی و روانی مردم و ناظر به نگرانی هایی است که از تلاشهای دشمن برای التهاب آفرینی در سطح جامعه و همچنین احتمال رواج قضاوتهای غیر منصفانه درباره عملکرد مسئولین وبه خصوص دولت نهم نشات می گیرد. هشت ماه تا انتخابات ریاست جمهوری باقی است و هنوز فضای کشور انتخاباتی نشده است اما اغلب نخبگان کشور در ستادهای انتخاباتی رقیب دولت تقسیم شده اند و متناسب با تقاضای رقبا به تولید فکر و اندیشه می پردازند. در این بین مشخص نیست که در این فرایند تولید فکر تا چه اندازه مسائل اصولی نظام، منافع و مصالح ملی لحاظ می شود.

این روزها در حالی که قطار گفتمان خدمت وپیشرفت اصولگرایان به واسطه اهتمام خالصانه دولت نهم ، مجلس هفتم و بدنه اصولگرایی کشور پر شتاب در حال حرکت است در کوپه‌های این قطار برخی بی‌دلیل ترمزها را می‌کشند تا لکوموتیو دولت را متوقف نمایند. آنها می‌خواهند با توقف قطار مسافران را پیاده کنند و آنها را سوار ترن دیگری نمایند.اصولگرایان نباید اجازه بدهند درحرکت و سرعت شتاب این قطار خللی ایجاد شود .در واقع استراتژی کمیته جنگ روانی دوم خردادی‌ها ترسیم یک قطبیت کاذب درفضای سیاسی کشور ( مخالفان دولت - موافقان دولت‌) به منظور جذب ریزش‌های اصولگرایان است.

دوم خردادی‌ها با دامن زدن به “احساس تورم” و بی سابقه وانمود کردن گرانی‌های اخیر در افکار عمومی آتش تهیه جبهه موافقان ومخالفان دولت را تدارک دیده‌اند. مهندسی جزء به جزء نهادهای انتظامی در اقتصاد کشور متکی بر یک الگوی توسعه بومی شاید عاقلانه ترین و واقعی ترین طرح کلانی است که می تواند متضمن یک اقتصاد پاک و مردمی باشد. جمهوری اسلامی ایران پس از گذشت سه دهه از عمر خود با چالش کارآمدی دستگاه اقتصادی روبرو است. در واقع بخشی از چالش اقتصادی فراروی کشور ناشی از فقدان یک الگوی مناسب برای تامین انتظام و امنیت اقتصادی است.

طی ماه های اخیر موجی از انتقادات اقتصادی علیه رئیس جمهور و دولت نهم به راه افتاده است . هر چند قسمتی از این انتقادات طبیعی ومتاثر از تورم وفشارهای اقتصادی است اما به نظر می‌رسد بخش معتنابه آن ناشی از آ‌فرینش فضای سیاسی برای شکل‌‌گیری معادله رای در انتخابات ریاست جمهوری آینده است.

پذیرش واقعیت گرانی از جانب رئیس جمهور و درک فشارهای اقتصادی که به مردم وارد می‌شوداین امکان را فراهم کرد تا مشکلات مزمن وریشه‌ای کشور در یک فضای همدلی بین دولت وملت حل شود.

اما اصولگرایان نباید از این موضوع غفلت کنند که تحرکات ومواضع همسوی رقبای انتخاباتی بیشتر به منظور کشاندن دولت در محاق انفعال و گارد دفاعی اتخاذ می‌شودو یقینا گارد دفاعی برای دولت فعال و مبتکر نهم آغاز یک حرکت فرسایشی رو به زوال خواهدبود. باید متذکر شد باید گفت جریان مخالف دولت با توجه به موفقیت‌های اخیر اصولگرایان در عرصه سیاست خارجی با یک شیفت معنادار بر موضوعات اقتصادی تمرکز یافته وتورم به اصلی‌ترین سوژه تخریب آنها تبدیل شده است. هر چند این سوژه نیز تاریخ مصرف معینی خواهد داشت اما با توجه به افزایش سالانه تورم در سه ماهه پایانی هر سال دولت ومجلس در یک اقدام انقلابی باید تا اندازه ممکن از حجم گرانی‌ها بکاهند. در حقیقت افزایش همیشگی قیمت‌ها در سه ماهه پایانی سال امکان مانور تبلیغاتی وتخریبی دو چندانی را برای گروه‌های دوم خردادی فراهم خواهد نمودو این موضوع باتوجه به انتخابات پیش رو می‌تواند برای اصولگرایان خطرساز باشد.

● کروبی و پدرخوانده های دوم خردادی

با اعلام رسمی کروبی مبنی بر کاندیداتوری در انتخابات آینده تصریح منافع و مرزهای میان حزب اعتماد ملی وافراطیون دوم خردادی طی ماه‌های گذشته پررنگ‌تر شده است.

این در حالی است که برخی گروههای افراطی و پدرخوانده همزمان با تلاش برای قطعی کردن تصمیم خود درباره نامزدی خاتمی، مشغول سرگرم کردن دبیرکل حزب اعتماد ملی با پیشنهاد خود وی هستند. در این باره برخی از این مدعیان اصلاحات، طی مصاحبه های شبیه هم مدام از شورای حکمیت پیشنهادی کروبی به عنوان لویی جرگه اصلاح طلبان جهت رسیدن به نامزد نهایی استقبال می کنند! و برای بیرون کردن وی از رقابت انتخاباتی می کوشند او را با عنوان شیخ لویی جرگه! سرگرم کنند.

اساسا ائتلافهای انتخاباتی، محصول مدیریت تکثر منابع قدرت در نظامهای مردمسالار به منظور تالیف منافع و تحصیل نتیجه مطلوب برای یک جریان سیاسی است. در ایران با پیشرفت کشور،بالا رفتن میزان تحصیلات رای دهندگان، افزایش رفاه عمومی و... قدرت تمایل به تکثر و تفرق روزافزون یافته ونیروهای اجتماعی و سیاسی تازه نفس طالب مجالی برای جولان مثبت هستند. در واقع پلورالیسم سیاسی یا تکثر منابع قدرت نه تنها یک الگوی تجویزی نیست بلکه اتفاقی محتوم است که صفحه شطرنج سیاست در ایران را با مهره های جدیدی روبرو می کند. در این سطح تحلیل مدیریت تکثر منابع قدرت و فرایندهای زیردستی ائتلاف نقش تعیین کننده ای در معادلات سیاسی آینده ایران خواهد داشت.

با این منطق دورنمای انتخابات ریاست جمهوری دهم صحنه یک رقابت جدی بین بازیگران قدیمی و نوپدید خواهد بودکه وزن کشی های ابتدایی آنها از چند ماه پیش آغاز شده است. در این فضا توقف رویشهای سیاسی در بین دوم خردادی ها به نفع هیچ فرد و جریانی نیست.از سویی تمایل عمومی جامعه و اغلب احزاب و گروههای سیاسی به بسط دایره بازیگران اصلی و عبور از فضای دوقطبی دهه ۶۰ و ۷۰ ، به منظورافزایش کیفیت مردمسالاری درایران است. پدرخوانده های دوم خردادی حتی پوشاندن این شکافها را به بهای اخراج برخی گروههای دوم خردادی نظیر اعتماد ملی از جبهه اصلاحات مباح و به صلاح می دانند.

این در حالی است که حتی فروکاهیدن شکافهای گروههای دوم خردادی به خاتمی و کروبی نیز بازتاب واقعیات سیاسی موجود در این جریان نیست. رویکردهای تکنوکراتیک و بروکراتیک در بین دوم خردادی ها که عارف و نجفی آنها را نمایندگی می کنند بخش کوچکی از این جریان نیستند تا بتوان آنها را نادیده گرفت.

ماشین اصلاح‌طلبان اصولگرا باید با دنده سنگین حرکت کند و از شیب کنونی پایین بیاید در غیر این صورت حرکت‌های افراطی مستوجب همان پس زنش اجتماعی می‌شودکه دوم خردادی‌ها در دور دوم وسوم انتخابات شوراها، مجلس هفتم و ریاست جمهوری نهم مشاهده کردند و در صورت اصرار به حرکت با سرعت بالا شاید پیش‌بینی ذاکری عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی درست از آ‌ب درآید که “ در غیر این صورت مدعیان اصلاح‌طلبی هم گرفتار سرنوشتی می‌شوند که گروه‌های مدعی از بدو پیروزی انقلاب تا کنون به آ‌ن مبتلا گشته‌اند.”

● سراب خاتمی و انتخابات دهم

دورنمای انتخابات ریاست جمهوری دهم رقابت مثبت حول گفتمان خدمت به مردم وهمچنین پیشرفت و عدالت توامان در کشور است. فرهنگ سیادت، آقایی و پیش شرط گذاشتن برای مردم حتی در ابتدایی ترین مردمسالاری ها مذموم است و با واکنشهای اجتماعی مواجه می شود. اخیرا آقای خاتمی نامزد احتمالی مشارکت-مجاهدین برای کاندیداتوری خود در انتخابات ریاست جمهوری آینده پیش شرطهایی گذاشته بود. تفاهم با ملت بر سر خواسته ها و امکان عملی شدن برنامه ها دو پیش شرط خاتمی برای نامزدی در انتخابات آینده است.این اقدام غیر متداول آقای خاتمی در حالی است که در هیچ جای دنیا کسی برای قانون پیش شرط نمی گذارد.در همین رابطه حجاریان در مورد انتخابات ریاست جمهوری و ستاد دعوت از خاتمی برای انتخابات گفت: من هم با راه انداختن کمپین برای آمدن خاتمی مخالفم. همان طور که شما گفتید هر فرد خودش باید سبک و سنگین کند ببیند می خواهد بیاید یا نمی خواهد. ما نباید سراغ کسی برویم.وی تاکید کرد: اگر کسی در چنین شرایط و با اصرار دیگران بیاید، فردا می گوید که من نمی خواستم بیایم شما مرا مجبور کردید. به نظر من خاتمی اگر می خواهد بیاید باید به عنوان نماینده جبهه دموکراسی خواهی در صحنه حاضر شود. من معتقدم اگر چه خاتمی در گذشته خیلی فرصت سوزی کرده ولی باز هم حتی اگر لنگان بیاید ولی از دوره قبل بهتر و محکمتر بایستد، باز خوب است.حجاریان در ادامه ضمن پافشاری بر راهکار پیشین خود برای اصلاحات، خاطرنشان کرد: “حاکمیت دوگانه، فشار از پایین و چانه زنی از بالا، فتح سنگر به سنگر و تقویت جامعه مدنی الگوی من برای اصلاحات است. این الگو خیلی طولانی مدت است ولی بسیار ثمربخش تر خواهد بود. البته می شود بدون حضور در قدرت و در دولت در جامعه مدنی هم کار کرد.

در همین حال محمد قوچانی مشکل را به چگونه آمدن خاتمی ربط می دهد نه اص ل آمدن او و پیش شرطهایش .”مشکل، چگونه آمدن خاتمی است نه آمدن او به هر قیمتی حتی از دست رفتن خودش. ما حمایت بی قید و شرط و تقلیدی را نمی توانیم بپذیریم و شگفتا که برخی یاران خاتمی کاتولیک تر از پاپ شده اند.”

اما بدون تردید در انتخابات آینده مردم به کسی رای می دهند که خادم جمهور و در خدمت به مردم موفق تر از سایر رقبا باشد. اساسا مردمسالاری واقعی برای ریاست و شرط و شروط گذاشتن برای مردم نیست. مردمسالاری برای نوکری مردم است و به تعبیر حضرت امام (ره) مردم در جمهوری اسلامی ولی نعمت هستند.

امیر علی فاطمی

کارشناس مسائل سیاسی