کاهش وزن با رژیم اینترنتی

آقای نورمحمدی نوجوان ۱۹ ساله ای است با قد ۱۸۷سانتی متر او که دانشجوی الکترونیک و ساکن مهرشهر کرج است, موفق شده طی ۵ ماه ۱۸ کیلوگرم وزن کم کند و وزنش را از ۹۸ به ۸۰ کیلو برساند

«مدتی سردرد و سرگیجه داشتم و به همین دلیل به پزشک مراجعه کردم و متوجه شدم فشارخونم بالا و حدود ۱۶ روی ۹ است. متخصص قلب توصیه کرد برای کنترل فشارخون کمتر غذا بخورم و وزن کم کنم. انگیزه من برای کاهش وزن، همین هشدار پزشک بود». این بخشی از صحبت‌های علی نورمحمدی، میهمان این هفته «میزگرد تغذیه» است...

آقای نورمحمدی نوجوان ۱۹ ساله‌ای است با قد ۱۸۷سانتی‌متر. او که دانشجوی الکترونیک و ساکن مهرشهر کرج است، موفق شده طی ۵ ماه ۱۸ کیلوگرم وزن کم کند و وزنش را از ۹۸ به ۸۰ کیلو برساند. با این کاهش وزن شاخص توده بدنی ایشان از ۲۸ به ۹/۲۲ رسیده (یعنی از محدوده اضافه وزن به محدوده وزن طبیعی) و فشارخونشان هم پایین آمده (۱۴ روی ۸) است. آقای نورمحمدی از طریق خواهرش که قبلا در «میزگرد تغذیه» شرکت و مشکل اضافه وزنش را با ما مطرح کرده بود، با «سلامت» آشنا شده و تصمیم گرفته تجربه کاهش وزنش را با سایر خوانندگان هفته‌نامه در میان بگذارد. اطلاعات بیشتر را درباره روش کاهش وزن آقای نورمحمدی و توصیه و راهنمایی متخصصان درباره عوارضی که برایش ایجاد شده است، بخوانید.

آقای نورمحمدی که ۱۸ کیلوگرم در ۵ ماه وزن کم کرده، می?گوید:

ظاهرا عارضه رژیم من ریزش موست!

▪ آقای نورمحمدی! شما طی ۵ ماه ۱۸ کیلوگرم وزن کم کرده‌اید، چطور این کار را انجام دادید؟

با یک رژیم اینترنتی. من از طریق یکی از سایت‌های اینترنتی که رژیم کاهش وزن می‌داد و کم‌خوری و آرامش هنگام غذا خوردن تاکید داشت، وزن کم کردم.

▪ یعنی اصلا مراجعه حضوری نداشتید؟

نه، ماهانه مبلغ ۱۵هزار تومان پرداخت می‌کردم و در ازای آن رژیم غذایی برایم ارسال می‌شد و از طریق تلفن هم مشاوره می‌گرفتم.

▪ قبلا هم رژیم گرفته بودید؟

نه. این بار اولی بود که رژیم می‌گرفتم.

▪ رعایت رژیم غذایی برایتان سخت نبود؟

اوایل سخت بود اما بعد کم‌کم عادت کردم. شروع رژیم غذایی‌ام به تعطیلات عید خورد و من بیشتر از آنچه در رژیمم بود، غذا می‌خوردم اما به نسبت سال‌های قبل کمتر. کم‌کم سعی کردم بیشتر رعایت کنم و به کم‌خوری عادت کردم.

▪ هنوز رژیمتان ادامه دارد؟

نه حدود ۲ ماه است که رژیم ندارم و با رعایت نکته‌های تغذیه‌ای که آموخته‌ام، وزنم را ثابت نگه‌داشته‌ام.

▪ مشکل جسمی خاصی نداشته و ندارید؟

مدتی سردرد و سرگیجه داشتم و به همین دلیل به پزشک مراجعه کردم و متوجه شدم فشارخونم بالا و حدود ۱۶ روی ۹ است. متخصص قلب توصیه کرد برای کنترل فشارخون، کمتر غذا بخورم و وزن کم کنم. در واقع، انگیزه من برای کاهش وزن همین هشدار پزشک بود. خوشبختانه الان با کاهش وزن فشارخونم پایین آمده و به ۱۴ روی ۸ رسیده است. البته هنوز سردرد و سرگیجه دارم.

▪ ورزش هم می‌کنید؟

بله، روزی ۲تا ۳ ساعت والیبال بازی می‌کنم.

▪ کاهش وزن مشکلی برایتان ایجاد نکرده است؟

الان که ۲ ماه از رژیم غذایی‌ام می‌گذرد، دچار ریزش موی شدید شده‌ام که فکر می‌کنم علتش کاهش وزنی است که داشته‌ام.

● نگاه متخصص تغذیه و رژیم درمانی

نظردکتر مسعود کیمیاگر درباره سوژه

«میزگرد تغذیه»

این یعنی طبابت غیابی

▪ روند کاهش وزن آقای نورمحمدی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا به وزن مطلوب رسیده‌اند؟

سرعت کاهش وزن بسیار مناسب بوده است و به نظر می‌رسد وزنشان طبیعی شده است. البته برای اظهارنظر دقیق، باید مقدار چربی زیر شکم و نوع استخوان‌بندی ایشان را هم مورد توجه قرار داد. برای اندازه‌گیری چربی زیر شکم می‌توان چربی شکم و کنار ناف را با انگشت شست و سبابه اندازه گرفت، اگر مقدار این چربی بیشتر از ۲ تا ۲و نیم سانتی‌متر باشد، احتمالا هنوز چربی اضافه در بدن وجود دارد. براساس فرمول‌های استاندارد، وزن ایشان باید ۷۰ کیلوگرم باشد که این مقدار با توجه به ترکیب بدن و نوع استخوان‌بندی حدود ۵ کیلو نوسان دارد. ایشان الان ۸۰ کیلوگرم وزن دارند و اگر بدنشان عضلانی و ورزیده باشد و استخوان‌بندی درشتی داشته باشند، با این قد و وزن مشکلی ندارند.

▪ ایشان از طریق اینترنت وزن کم کرده‌اند. یعنی مشخصاتشان را به یکی از سایت‌های اینترنتی که رژیم کاهش وزن می‌دهند، داده‌اند و از راه دور و بدون مراجعه حضوری، رژیم غذایی و مشاوره تلفنی دریافت کرده‌اند. این روش کاهش وزن به نظر شما صحیح است؟

ما طبابت غیابی نداریم. برای تنظیم یک رژیم غذایی درست، ابتدا باید فرد را از نزدیک دید، آزمایش‌های لازم را انجام داد و با توجه به شرایط، نتایج آزمایش‌ها و معاینه حضوری، رژیم غذایی تنظیم کرد. متاسفانه عده‌ای برای کسب درآمد و ایجاد اشتغال این کار را انجام می‌دهند. ممکن است فردی با این روش وزن کم کند و مشکلی هم برایش پیش نیاید اما این احتمال هم وجود دارد که دچار مشکلاتی شود. هر کاری آدابی دارد و باید آداب آن را رعایت کرد. کسانی که با روش‌های غیرمتعارف وزن کم می‌کنند، این ریسک را پذیرفته‌اند. رژیم‌درمانی از راه دور را به‌هیچ‌وجه توصیه ‌نمی‌کنم زیرا باید فرد حضوری و چهره به چهره مشاوره شود و رژیم دریافت کند. چه بسا این افراد وزن کم ‌کنند اما چون برنامه غذایی‌شان براساس شرایطشان نبوده، در زمانی که رژیم داشته‌اند زندگی‌شان حالت عادی نداشته باشد، درس و کارشان دچار مشکل شود و خود و خانواده‌شان دچار استرس‌ شوند، در حالی که اگر رژیم غذایی براساس شرایط فرد تنظیم شود، هیچ مشکلی به وجود نمی‌آید.

▪ غذا خوردن با آرامش یکی از اصول کاهش وزن ایشان بوده است. علاوه بر نوع و مقدار غذا، عواملی مانند سرعت غذا خوردن هم در کنترل وزن موثر هستند؟ یعنی ممکن است یک فرد یک مقدار مشخص انرژی را با ۲ رفتار غذایی متفاوت دریافت کند و نتیجه روی وزنش تاثیر بگذارد؟

نه، چنین اتفاقی نمی‌افتد. برخی می‌گویند اگر غذا را با لذت بخوریم چاق می‌شویم یا تند یا آرام غذا خوردن روی وزن تاثیر دارد اما عامل اصلی کالری دریافتی است البته افراد باید در حالت نشسته و آرام غذا بخورند و غذا خوردن ۲۰ تا ۲۵ دقیقه طول بکشد. در این صورت احساس سیری زودتر و بهتر شکل می‌گیرد بنابراین آرام غذا خوردن خوب است اما کالری دریافتی در وزن نقش تعیین‌کننده دارد.

▪ ایشان با علایمی مانند سرگیجه و سردرد به پزشک مراجعه کرده‌اند و متوجه شده‌اند فشارخونشان بالاست و به توصیه پزشک برای کنترل فشارخون وزن کم کرده‌اند. کاهش وزن چقدر در کنترل فشارخون موثر است؟

کاهش وزن نقش مهمی در کنترل فشارخون دارد البته به شرطی که به روش اصولی و بدون استرس انجام شود. اینکه کاهش وزن باعث کاهش فشارخون می‌شود، کاملا اثبات شده است. با کاهش وزن چند اتفاق خوب در بدن می‌افتد، فشارخون کنترل می‌شود، قندخون تا حدودی و به مقدار ۲۰ تا ۳۰واحد کم می‌شود و چربی خون هم کاهش پیدا می‌کند. اتفاقا خیلی بهتر است که فشارخون به جای دارو با کاهش وزن کنترل شود.

▪ گفته می‌شود افراد مبتلا به فشارخون باید نمک را از غذایشان حذف کنند. این افراد چه ملاحظه?های تغذیه‌ای دیگری را باید مورد توجه قرار دهند؟

اول اینکه وزنشان را کنترل کنند و مراقب باشند چاق نشوند. بعد هم مقدار سدیم رژیم غذایی‌شان را کاهش و مقدار پتاسیم را افزایش دهند. وقتی گفته می‌شود این افراد نباید نمک بخورند، به دلیل سدیم موجود در نمک است. سدیم علاوه بر نمک، ممکن است از طریق افزودنی‌هایی مانند بنزوات سدیم، سربات سدیم، نگهدارنده‌های حاوی سدیم، داروها، دهانشویه‌ها و حتی خمیر دندان به بدن برسد. نکته دیگر اینکه دریافت نمک همیشه آشکار نیست. ممکن است فرد به غذایش نمک نزند اما موادغذایی‌ای مانند رب، پنیر، تخمه و آجیل بخورد که سدیم بالایی دارند بنابراین بخش پنهان دریافت نمک خیلی مهم است و باید به آن توجه شود. برای کنترل فشارخون دریافت موادغذایی حاوی پتاسیم بالا مانند انواع سبزی‌ها و میوه‌ها و لبنیات کم‌چرب مهم است زیرا کلسیم در کنترل فشارخون تاثیر دارد.

▪ گفته می‌شود موز مقدار پتاسیم بالایی دارد و مصرفش در کنترل فشارخون موثر است، همین‌طور است؟

همه میوه‌ها و سبزی‌ها حاوی پتاسیم هستند. اتفاقا مصرف موز به دلیل اینکه پرکالری است و ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلوکالری انرژی دارد، خیلی توصیه نمی‌شود چون ایشان باید وزنش را کنترل کند.

▪ آقای نورمحمدی ۲ ماه بعد از قطع رژیم غذایی‌شان دچار ریزش مو شده‌اند. به نظر شما علت چیست و برای کنترل آن باید چه کار کنند؟

عوارض رژیم غذایی از راه دور اینجا خودش را نشان داده است. به احتمال زیاد رژیمی که داشته‌اند مناسب نبوده و ریزش مویشان هم به همین دلیل است. رژیم‌های غذایی خیلی کم‌چرب باعث ریزش مو می‌شوند. حذف نان و برنج و موادغذایی حاوی ویتامین B نیز ریزش مو را به دنبال دارد. در حال حاضر، ایشان برای کنترل این مشکل باید ترکیب‌های روی و ویتامین‌های گروه B مانند زینک‌پلاس و مولتی‌ویتامین مینرال دریافت کنند؛ در ضمن رژیم نگهدارنده‌شان باید بررسی شود و مطمئن شویم که به مقدار لازم روغن (۲۵ گرم) دریافت می‌کنند. رژیم نگهدارنده از رژیم کاهش وزن مهم‌تر است چون دائمی است و علاوه بر کنترل وزن، بر سلامت فرد تاثیر مستقیمی می‌گذارد.

● نگاه متخصص قلب و عروق

فشار خون دارید؟

لواش و تافتون نخورید!

دکتر منوچهر قارونی

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

خوشبختانه کاهش وزن آقای نورمحمدی باعث شده فشارخونشان کنترل شود. در حال حاضر باید مراقب باشند وزنشان برنگردد و نمک نخورند. سردرد و سرگیجه‌شان هم ربطی به فشارخون ندارد و ممکن است میگرن داشته باشند. کاهش وزن ایشان کار بسیار خوبی بوده است و اگر وزن کم نمی‌کردند، ممکن بود دچار عوارضی شود؛ مثلا قلبشان بزرگ شود یا دچار ضایعات عروقی مغز یا نارسایی کلیه شوند که خوشبختانه با کاهش وزن این عوارض کنترل و از بروزشان پیشگیری شده است.

به احتمال زیاد در خانواده ایشان زمینه و سابقه فشارخون وجود داشته است و به دلیل زمینه ارثی، به فشارخون بالا مبتلا شده‌اند. در حال حاضر با توجه به سن و وضعیتی که دارند فشارخونشان در وضعیت قابل قبولی است، مصرف دارو برای کنترل آن لازم نیست، فقط کافی است نمک نخورند.

مصرف نمک عامل خطرناکی است که در افرادی که زمینه فشارخون دارند، باعث بالارفتن فشارخون و در بیماران قلبی باعث تشدید بیماری می‌شود و در سالمندان و افرادی که رگ‏های تنگ دارند، خطر بروز سکته را افزایش می‏دهد. نمک نخوردن به معنی برداشتن نمکدان از سر سفره و نپاشیدن نمک روی غذا نیست و نمک غذا، خورش و غذاهای آماده نیز باید در نظر گرفته شود. بیشتر فست فودها و غذاهای آماده هم نمک زیادی دارند و باید با احتیاط مصرف شوند. افراد و به‌خصوص بیماران، باید به میزان نمک و سدیم غذایی که می‏خورند، بیشتر توجه کنند و غذاهای کم‌نمک را انتخاب کنند مثلا نان‏های سنگک، بربری و نان‌های فانتزی در مقایسه با نان‏های لواش و تافتون نمک کمتری دارند و به بیماران توصیه می‏شود این نوع نان‏ها که سدیم کمتری دارند مصرف کنند. برخی افراد نمک را عامل خوشمزگی غذا می‏دانند اما افرادی که مدتی غذای کم‌نمک می‏خورند، ذائقه‏شان تغییر می‏کند و پس از مدتی غذاهای شور به نظرشان بدمزه می‏آید. باید ذائقه‏مان را تغییر دهیم و از چاشنی‏های دیگر مانند آبلیمو، آبغوره و طعم‏دهنده‏های دیگر استفاده کنیم.

● نگاه متخصص پوست

به خاطر رژیم تان

ریزش مو گرفته اید؟

دکتر امیرهوشنگ احسانی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

اثر هر فرآیندی که بخواهد ریزش مو ایجاد کند، ۵-۴ ماه و گاهی ۳ ماه بعد ظاهر می‌شود، مثلا اگر قرار باشد جراحی باعث ریزش مو شود، ۴ تا ۶ ماه بعد اثرش را نشان می‌دهد. در خانم‌ها هم معمولا ۳ تا ۴ ماه بعد از زایمان ریزش مو حاد می‌شود.

در مورد کاهش وزن هم همین‌طور است. شاید در ماه‌های اول رژیم اتفاقی نیفتد اما از آنجا که ۳ تا ۴ ماه فرصت لازم است تا مو وارد فاز ریزش شود، ریزش مو ۳ تا ۴ ماه بعد از شروع کاهش وزن‌های شدید رخ می‌دهد. به همین دلیل توصیه می‌شود محدودیت غذایی شدید و کاهش وزن سریع نباشد و افراد ۱ یا حداکثر ۲ کیلوگرم در ماه وزن کم کنند. در حال حاضر که آقای نورمحمدی دچار ریزش مو شده‌اند، باید از مکمل‌های خاص حاوی روی، بیوتین، آهن و ریزمغذی‌های دیگر استفاده کنند و محدودیت‌های رژیم غذایی‌شان را برطرف کنند، ‌با این اقدام حتی بدون مصرف مکمل نیز احتمالا طی ۲ تا ۳ ماه آینده ریزش مویشان برطرف خواهد شد.

فرزانه فولادبند

«میزگرد تغذیه» درباره روند کاهش وزن آقای علی نورمحمدی با حضور

دکتر مسعود کیمیاگر متخصص تغذیه و رژیم درمانی

دکتر منوچهر قارونی متخصص قلب و عروق دکتر امیرهوشنگ احسانی متخصص پوست