مسمومیت با «وارفارین»

مرد جوانی به دلیل استفراغ خونی به اورژانس مراجعه می‌کند؛ او می‌گوید روز گذشته دچار خون دماغ شده که با فشردن بینی، خونریزی قطع شده، اما امروز یکباره استفراغ کرده که حاوی خون …

مرد جوانی به دلیل استفراغ خونی به اورژانس مراجعه می‌کند؛ او می‌گوید روز گذشته دچار خون دماغ شده که با فشردن بینی، خونریزی قطع شده، اما امروز یکباره استفراغ کرده که حاوی خون روشن بوده است. بیمار از تنها دارویی که استفاده می‌کند، وارفارین است که پس از تعویض دریچه قلب توسط پزشک معالج برایش تجویز شده است.

وارفارین دارویی است که بر کبد اثر کرده و سیر تشکیل لخته و انعقاد پذیری خون را مختل می‌کند. این دارو در چند دسته بیمار استفاده می‌شود:

‌‌ـ بیمارانی که لخته‌ای در بدنشان تولید شده و با دادن وارفارین از بزرگ‌تر شدن لخته جلوگیری می‌شود.

‌‌ـ افرادی که لخته در پا دارند تحت درمان با وارفارین قرار می‌گیرند تا لخته از پا به ریه گسترش نیابد.

‌‌ـ‌ در افرادی که به دلیل آسیب در سیاهرگ یا قلب آنها خطر بروز لخته زیاد است. نمونه آن، افرادی است که به مدت طولانی بی‌حرکت بوده یا دارای دریچه مصنوعی هستند.

خونریزی در افرادی که وارفارین استفاده می‌کنند ممکن است به طور مداوم دیده شود. خونریزی گاهی با فشردن، قابل کنترل است (خونریزی به دنبال بریدگی دست یا خون دماغ) و گاهی خونریزی داخلی است و نمی‌توان میزان آن را دید و حتی حدس زد. خونریزی از دستگاه گوارشی به شکل خون روشن در استفراغ یا مدفوع سیاه به شکل و رنگ قیر است. ممکن است سرفه خونی، ادرار خونی، کبودشدگی یا خونریزی‌های ریزنقطه‌ای در بدن پدیدار شود.

وارفارین با این‌که باعث جلوگیری از بروز لخته می‌شود، می‌تواند در روزهای اولیه مصرف، خطر بروز لخته را افزایش دهد؛ بنابراین باید برای شروع درمان بیمار بستری شده و داروهای دیگر (مانند هپارین) که باعث کاهش لخته‌سازی هستند دریافت کنند تا اثر مخرب اولیه وارفارین طی شود. با توجه به اثر گفته شده، بیمارانی که داروی خود را قطع می‌کنند نباید خودسرانه دارو را شروع کنند؛ شروع دارو باید با نظر پزشک و طی بستری شدن بیمار در بیمارستان انجام شود. سنجش PT و INR برای بیماران ضروری است. برای اغلب بیماران میزان INR بین ۲ تا ۳ مناسب است. در بیماران با دریچه مصنوعی فلزی میزان INR بین ۵/۲ تا ۵/۳ مطلوب است. افرادی که تحت درمان با وارفارین هستند باید مواردی را در ذهن داشته باشند:

‌‌ـ‌ اگر خونریزی پیدا کردند خود را به اورژانس برسانند.

‌‌ـ‌ اگر INR بیش از ۵ باشد، چه خونریزی بدهد یا ندهد، باید هرچه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کرد.

‌‌ـ‌ اگر INR از میزان مطلوب بیشتر بوده، اما کمتر از ۵ باشد و بیمار خونریزی نداشته باشد تنها لازم است برای تنظیم دارو به صورت سرپایی به پزشک مراجعه کند.

‌‌ـ‌ در صورت قطع دارو نباید بدون صلاحدید پزشک دارو را به طور مجدد شروع کنند.

دکتر بهروز هاشمی

متخصص طب اورژانس